ممنوعیت نسبی شامل سن بالای 70 سال، عمل بزرگ قبلی در سیستم كبدی و صفراوی، نارسائی كلیوی، سوءتغذیه شدید، عفونت‌های داخل كبدی، افزایش شدید فشارخون ریوی یا بیماری روانی كنترل نشده و چند بیماری، دیگر می‌باشد. انواعی از بیماری كبد (به خصوص هپاتیت ویروسی) ممكن است بعد از پیوند كبد عود كند. می‌‌توان با تجویز دارودرمانی از عود هپاتیت B بعد از پیوند كبد پیشگیری نمود.
عمل پیوند كبد عمل جراحی بزرگ و طولانی مدت (4 تا 18 ساعت) می‌باشد و ممكن است عوارض جدی و مهمی داشته باشد به عنوان مثال: عوارض مجرای صفراوی از جمله نشست مجرای صفراوی یا كوچك شدن مجاری صفراوی، خونریزی، لخته شدن خون، عفونت، عمل ناموفق، رد كبد اهداء شده (حاد یا مزمن). تاثیر روی سلامت فكر و حافظه، مشكلات قلبی عروقی، نارسائی كلیوی، مشكلات تنفسی.
انجام آزمایش قبل از عمل پیوند
فرد دهنده قبل از عمل باید تحت معاینات و آزمایشات كامل (مثل سی تی اسكن، MRI، سونوگرافی، آزمایشات خون و ادرار) قرار گیرد ولی باید 18-60 ساله باشد و سلامتی خوبی داشته باشد حتی‌المقدور سایز كبد مشابه سایز كبد گیرنده باشد. باید گیرنده و دهنده پیوند از نظر گروه خونی A,B,O سازگار باشند در حال حاضر ایالات متحده امریكا رتبه اول را در پیوند كبد در دنیا دارد.
بیش از 100 مركز فعال در زمینه پیوند كبد در این كشور وجود دارد و سالیانه پنج – شش هزار پیوند در این مراكز انجام می‌شود در اروپا هم مراكز معتبر برای پیوند كبد وجود دارد. آمارها در مورد میزان بقاء پس از پیوند كبد تا حدی متفاوت است. منابع معتبر امریكایی بقاء 5 ساله بیماران پس از پیوند را در حال حاضر بیش از 60 درصد می‌دانند كه البته برای بیمارانی كه قبل از پیوند، هپاتیت B یا سرطان اولیه كبد داشته‌اند كمتر می‌باشد.
رد پیوند به صورت حاد و مزمن اتفاق می‌افتد. گیرنده پیوند كبد معمولا دچار رد حاد پیوند می‌شود و گفته شده كه 60 درصد بیماران لااقل یكبار پیوند حاد را تجربه خواهند كرد. كه به طور معمول در سه ماهه اول و اغلب در دو هفته اول بعد از پیوند اتفاق می‌افتد.
رد پیوند حاد
در مراحل ابتدای رد حاد ممكن است بیمار علامتی نداشته باشد و یا علائم و نشانه‌های نارسایی كبد شامل تب، بد حال بودن بیمار، بی‌اشتهائی، درد شكم، آسیت، كاهش دفع صفرا، افزایش آنزیم‌های كبدی مشاهده شود. درمان رد حاد بستگی به درجه رد دارد و اغلب با تجویز دوز بالای داروهای ضد درد انجام می‌شود.
رد مزمن پیشرفت آهسته‌ای دارد و باعث كاهش غیر آشكار و تدریجی عملكرد بافت پیوند شده و از بین رفتن تدریجی عروق و مجاری آن می‌شود. فعلاً درمان موثری در مورد رد مزمن وجود ندارد و روش‌های تحقیقاتی حاد مبتنی بر پیشگیری می‌باشد.
پیوند كبد در ایران
تاریخ پیوند اعضاء پس از مرگ مغزی به قبل از انقلاب و در حدود 50 سال قبل می‌رسد. دكتر سیدعلی ملك‌حسینی نخستین عمل پیوند كبد از فرد زنده را در اردیبهشت سال 1372 در بیمارستان نمازی، شیراز انجام داد كه مورد فوق اولین پیوند كبد در ایران و خاورمیانه می‌باشد.
تاكنون بیش از 1850 پیوند كبد در ایران انجام شده كه 400 مورد آن در یكسال اخیر انجام شده است. گفته می‌شود ایران رتبه سوم در پیوند كبد در دنیا را دارد. فعال‌ترین مركز در این زمینه در شیراز قرار دارد و پس از آن بیمارستان امام خمینی تهران قرار دارد و مراكز دیگری از شهرهای كرمان، مشهد و اصفهان در این زمینه فعال هستند.
گفته شده بیماران عمل شده در ایران میزان بقاء بالاتر دارند. مثلا در یك گزارش در مورد پیوندهای انجام شده از سال 72-80 در شیراز میزان بقاء یكساله 92 درصد و سه ساله86 درصد ذكر شده است. تخمین زده شده كه در حال حاضر حدود 2000 بیمار نیازمند پیوند كبد در ایران وجود دارد.
برای خواندن بخش اول- چگونگی پیوند كبد- اینجا کلیک کنید.
