علل بیماری روده تحریك پذیر
علل واقعی و اصلی این بیماری، شناخته شده نیست. بسیاری از محققین و پزشكان در طی سال‌ها بررسی و تحقیق، هنوز نتوانسته‌اند علت مشخصی برای این بیماری پیدا كنند ولی آنچه مشخص شده وجود بی‌نظمی در سیستم حركتی روده‌هاست. در جدار رودهها، عضلات صاف قرار داشته و انقباض هماهنگ آنها سبب ایجاد فشار مناسب جهت حركت مواد غذایی و مدفوع به طرف جلو می‌شوند.
در واقع وجود هماهنگی بین عضلات صاف، اعصاب روده‌ای و هورمون‌های گوارشی جهت ایجاد نظم در انقباضات روده مهم است. برخی انقباضات، سبب مخلوط شدن مواد غذایی درون روده شده و امكان جذب بهتر مواد غذایی را فراهم می‌آورند و در واقع انقباضات مخلوط كننده هستند كه باعث جلوگیری از حركت مدفوع به سمت جلو نیز می‌شوند از بین رفتن این نوع انقباضات منجر به اسهال در بیمار شده و تشدید این انقباضات به یبوست منتهی می‌شود.
اما انقباضات جلو برنده سبب حركت مدفوع به طرف مقعد می‌گردند. كاهش این انقباضات به یبوست و افزایش آنها به اسهال منتهی می‌شود. با اینكه هنوز علت دقیق این بیماری را نمی‌شناسیم، ولی عوامل تشدید كننده بیماری شناخته شده است عضلات صاف جدار رودهها تحت تاثیر عوامل روحی، فشارهای كاری و خانوادگی و مصرف برخی غذاها، دچار گرفتگی (اسپاسم) می‌شوند. انقباضات نابجا و بیش از حد عضلات صاف رودهها، سبب تأخیر یا تسریع حركت مواد غذایی موجود در رودهها شده و علایم بیماری به صورت یبوست، اسهال، شكم درد، نفخ شكم، تهوع، بی‌اشتهایی و ظاهر می‌گردند. البته بعضی وقت‌ها بدون محرك مشخص، این بی‌نظمی و علائم ناشی از آن دیده می‌شوند.
عوامل تشدید كننده علایم بیماری
فشارهای روحی و روانی (خصوصاً مشكلات خانوادگی و عاطفی)، اضطراب و نگرانی (شركت در امتحانات مشكل، بیماری اقوام نزدیك و . . .)، فشار كاری فراوان، برخی مواد غذایی مانند سوسیس، كالباس، غذاهای نفاخ، قهوه، برخی سبزی‌ها و میوه‌ها، ادویه‌جات، ترشی‌جات، خورشت قورمه سبزی، سوپ، آش، شكلات و . . .، الكل، استعمال دخانیات، تغییرات آب وهوا، تغییرات در محل سكونت و كار، عوامل هورمونی (مثل دوران قاعدگی)، همه این موارد، سبب تشدید علایم در همه بیماران نمی‌شوند و حتی تاثیر آنها در یك بیمار نیز، در زمان‌های مختلف، متفاوت است در مورد نوع رژیم غذایی، هر فرد باید بداند كه چه غذاهایی سبب تشدید علایم بیماری او می‌شوند.
در قدیم، علت زخم معده و اثنی‌عشر را افزایش ترشح اسید معده می‌دانستند ولی امروزه علت عمده این بیماری را نوعی میكروب بنام هلیكوباكترپیلوری می‌دانند كه نحوه درمان بیماری را تغییر داده است. آیا در مورد بیماری روده تحریك پذیر نیز امكان فعالیت یك میكروب وجود دارد؟
در مورد كشف میكروب هلیكوباكترپیلوری و اثبات نقش آن در زخم معده و اثنی عشر، تا به حال مطالعات زیادی در دنیا صورت گرفته است این موضوع سبب شد تا در درمان زخم معده و اثنی‌عشر، مصرف آنتی‌بیوتیك‌های خاصی معمول شود.
در مورد بیماری روده تحریك پذیر نیز، مطالعات متعددی صورت گرفته، ولی تا به حال نتوانسته‌اند نقش میكروب خاصی را به اثبات برسانند ولی با توجه به بروز درصد قابل توجهی از موارد بیماری روده تحریك پذیر، به دنبال عفونت‌های باكتریال دستگاه گوارش و یا بیماری‌های التهابی روده نقش التهاب در پیدایش علایم روده تحریك پذیر، مورد توجه قرار گرفته است به طوری كه در حال حاضر، احتمال دخالت درجات خفیفی از التهاب در ایجاد این بیماری، مطرح شده ولی هنوز اثبات نگردیده است.
نكته
فقط حوادث و اخبار ناگوار، سبب تشدید بیماری نمی‌شوند؛ بلكه اخبار خوش، مانند برنده شدن در قرعه‌كشی، قبولی در امتحانات، آمدن خواستگار . . . و موفقیت‌های بزرگ نیز ممكن است سبب تشدید علایم بیماری شوند. هیچ بیماری دیگری به اندازه بیماری روده تحریك پذیر، تحت تاثیر محیط (استرس، و رژیم غذایی و . . .) قرار نمی‌گیرد.
بیماران مبتلا به بیماری روده تحریك پذیر بیشتر از افراد دیگر، در دوران كودكی دچار صدمات روانی و اجتماعی شده‌اند. تا به حال هیچ نقشی برای عوامل عفونی، التهابی و سرطانی در بیماری روده تحریك پذیر شناخته نشده است، ولی این امید وجود دارد كه با تحقیقات بیشتر در آینده، علت اصلی بیماری شناخته شود. خانم‌ها در دوران قاعدگی دچار تشدید علایم بیماری روده تحریك پذیر می‌شوند و این موضوع نقش عوامل هورمونی را در تشدید بیماری ثابت می‌كند.
برای خواندن بخش اول- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.
برای خواندن بخش سوم- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.
