معاینه و آندوسكوپی
در مواردی كه تراكت سیتول سطحی باشد با لمس دقیق می‌توان این مسیر را مشخص كرد كه معمولا در فیستول‌های اینتراسفنكتریك است. این معاینه دو انگشتی كه انگشت شصت بیرون و سبابه داخل مقعد صورت می‌گیرد كمك‌كننده می‌باشد.در مورد تراكت‌های عمقی‌تر با سوراخ داخلی بالا این روش چندان كمك‌كننده نیست.
در فیستول‌های ترانس اسفنكتریك با اكسترااسفنكتریك گاهی سوراخ خارجی از زیر پوست تا اسكروتوم و پرینه كشیده می‌شوند. در مواردی عمقی آندوسكوپی و پروبینگ آرام و ملایم تراكت فیستول خروج چرك از سوراخ داخل بالای كریپت را در آنوسكوپی مشخص می‌كند. هرگز نباید پروب را با فشار وارد تراكت فیستول كرد چون یك مسیر جدید فیستول ساخته می‌شود.
برخی جراحان برای مشخص كردن مسیر داخلی فیستول حین عمل از تزریق موادی چون بلودومتیلن- شیر- آب اكسیژنه كه آخری بیشتر مورد تایید است و ضمن مشخص كردن سوراخ داخلی بافت را هم‌رنگی نكرده و مسیر مخدوش نمی‌شود.
فیستولوگرافی
یك روش تشخیصی با تزریق ماده حاجب محلول در آب در مسیر فیستول و رادیوگرافی است كه اخیرا با سونوگرافی ترانس ركتال و MRT در حال جایگزینی است بیمار به پهلوی چپ خوابیده و پس از تزریق گرافی انجام می‌شود. سونوگرافی ترانس ركتال معمولا در فیستول‌هایی كه سوراخ داخل معلوم نشده یا سابقه جراحی قبلی فیستول دارد و در بیمارانی كه دچار كرون هستند و همچنین مشخصات فیستول نمایانگر فیستول بالا باشد، كمك می‌كند.
در موارد فیستول‌های High یا كمپلكس و چند شاخه، بین تمام روش‌های ذكرشده MRI با كنتراست بهترین و دقیق‌ترین روش تشخیصی با 97 درصد حساسیت و 100 درصد اختصاصی است.
درمان
سه گروه درمانی شامل 1- درمان‌ها سوزاننده یا تخریبی مسیر فیستول 2- مسدودكننده مسیر فیستول 3- روش‌های برداشتن جراحی تراكت است. البته همیشه عامل زمینه‌ساز مثلا كرون باید درمان شود. در گروه اول درمانی سوزاندن با كوتر یا تزریق مواد اسكروزان امتحان می‌شود و پاسخ درمان نسبی است. در گروه سوم درمان شامل برداشتن سقف تراكت فیستول می‌باشد.
در فیستول‌های كوتاه خصوصا در زمینه كرون توصیه به فیستولكتومی كامل و برداشتن تراكت می‌شود نه فیستولوتومی و براشتن سقف آن .معمولا بعد از برداشتن سقف فیستول تراكت كورتاژ و جهت پاتولوژی ارسال می‌شود. در فیستول‌های نعل اسبی و High استفاده از ستون (Seton) و فیستولوتومی تدریجی به‌وسیله آن پیشنهاد می‌شود.
به‌طور كلی در فیستول‌های اینتراسفنكتریك و پایین فیستولوتومی و در موارد سوپراسفنكتریك و اكترااسفنكتریت كه غالبا High هستند جهت جلوگیری از قطع كامل اسفنكترها و بی‌اختیاری روش درمان باستون پیشنهاد می‌شود جهت گذاشتن رشته‌ای ستون از سوراخ خارجی وارد و از سوراخ داخلی فیستول عبور داده شده و پس از برش پوست و زیر جلد در محل پوست‌بری آنان گره زده می‌شوند و هر 12-10 روز یك رشته از نخ‌های آزاد در این محل گره زده‌شده و گره قبلی كه شل شده برداشته می‌شود تا آخرین گره به زیر پوست برسد در این حالت آناتومی و قرارگیری عضلات اسفنكتر كمتر سهم‌خورده و احتمال بی‌اختیاری دفع كمتر می‌شود.
در بیماری‌هایی مثل كرون گاهی لازم است ستون 1 سال یا تا آخر عمر باقی بماند. روش‌های جراحی پیشرفته‌تر و تخصصی‌تری شامل استفاده از فلاپ‌ها و تغییر محل دادن تراكت فیستول و نیز تزریق چسب‌های فیبرینی داخل تراكت نیز می‌باشن كه در این مقاله نمی‌گنجند. شایع‌ترین عوارض فیستول‌ها شامل عود- تاخیر در بهبودی و بی‌اختیاری مبنی به گاز و مدفوع تا بی‌اختیاری كامل است. در موارد فیستول‌های چندشاخه كه بخشی از شاخه‌ها به‌طور كامل درمان نشود احتمال عود و آب‌های مجدد شایع‌تر است.
همچنین در بیماری‌های زمینه‌ای شامل بیماری‌های التهابی روده مثل كرون و یا TB اطراف مقعد یا در بیماران AIDS و یا لوسمی این مشكلات شایع‌تر و عوارض بعدی نیز بیشتر اتفاق می‌افتند گاهی نیز در فیستول‌های طول كشیده كارسینوم اضافه می‌شود. به هر حال در فیستول‌هایی كه چند بار عبور می‌كند یا دچار كانسر می‌شوند و یا بی‌اختیاری به‌دنبال اعمال جراحی ایجاد می‌شود آخرین پلان درمان كلوستومی دائم و مسدود كردن انتهای روده جهت جلوگیری از عبور مدفوع و ایجاد عوارض ذكر شده است.
براي خواندن بخش اول- درمان و نحوه تشخیص فیستول آنال- اينجا كليك كنيد.
