دكتر ناصر ابراهیمی دریانی
بیماری روده تحریك پذیر، بسیار شایع می‌باشد و حدود 10- 20درصد از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. پس از سرماخوردگی، این بیماری، شایع‌ترین عامل مصرف دارو است. این بیماران بیش از 50درصد از مراجعه كنندگان به پزشكان متخصص داخلی-گوارش را تشكیل می‌دهند.
گرچه این بیماری شایع است ولی تقریباً یك چهارم بیماران درباره بیماری خود با پزشكان صحبت نمی‌كنند؛ زیرا باور ندارند كه بیماری روده تحریك‌پذیر یك وضعیت فیزیكی واقعی است و قابل درمان می‌باشد. تقریبا یك سوم بیماران باور دارند كه علایم بیماری آنها با رژیم غذایی مرتبط است به علاوه بسیاری از مردم به خصوص خانم‌های میانسال و مسن فكر می‌كنند كه یبوست، وضعیت نسبتاً طبیعی‌تری است.
حتی كسانی كه از علایم بیماری همراه با یبوست، مثل درد شكم، نفخ یا یبوست مزمن آگاه هستند، اغلب علایم خود را به علل دیگری مثل آنفلوانزا یا بیماری كیسه صفرا نسبت می‌دهند پزشكان اعتقاد دارند كه بیماران با علائم تكرار شونده یبوست باید به پزشك مراجعه كنند تا او، وجود بیماریهای دیگر را رد كرده و به تشخیص صحیح‌تر برسد.
اگرچه الگوی روده‌ای بیماران، بسیار متفاوت است و از اجابت مزاج روزانه تا دوبار در هفته متغیر می‌باشد، یبوست مزمن همراه با نفخ و درد، همیشه باید جدی گرفته شود روده تحریك پذیر درمان نشده، بیمار را به سرطان روده بزرگ یا سایر بیماریهای تهدید كننده حیات مستعد نمی‌كند؛اما تاثیر به سزایی روی كیفیت زندگی دارد بسیاری از بیماران سفرهای خود را به تعویق می‌اندازند یا در فعالیت‌های اجتماعی شركت نمی‌كنند، زیرا از ایجاد یك حمله درد یا اسهال می‌ترسند.
شیوع بیماری در خانم‌ها بیشتر است این بیماری ارتباطات افراد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد این بیماری، در نتیجه اختلال در حركت روده‌ها و به دلایل نامعلوم ایجاد می‌شود بیماری در خانم‌ها چهار برابر، شایع‌تر از آقایان است و غالباً در سنین جوانی و میانسالی شروع می‌شود مطالعات انجام شده در ایران نشان می‌دهد كه بیماری روده تحریك پذیر، در خانم‌ها نسبت به آقایان دوبرابر بیشتر دیده می‌شود و متوسط سنی درگیری این بیماری چهل سالگی است.
علایم این بیماری در هر دو جنس، به طور معمول در سال‌های اولیه جوانی بروز می‌نماید و اغلب یك بیماری مادام‌العمر است این بیماری بیشتر در بالغین جوان، در سنین زیر 45 تشخیص داده شده و با افزایش سن، از شیوع آن كاسته می‌شود مطالعات علائم بیماری به صورت خفیف حاكی از آن است كه افراد مسن نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.
این بیماری در بیشتر موارد به صورت خفیف، همراه با درد شكم نفخ شكم، یبوست، اسهال و یا اسهال و یبوست متناوب به صورت دوره‌ای تظاهر می‌كند و بیماران می‌توانند آن را تحمل كنند اما در برخی شرایط، حالت آزار دهنده به خود می‌گیرد مثلا شخص بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب و خوردن صبحانه، آماده رفتن به محل كار خود می‌شود ولی به دلیل اسهال همراه با زورپیچ ممكن است تا مدتی نتواند از خانه خارج شود و مشكل زیادی برای او ایجاد گردد البته این موضوع برای چند هفته ادامه یافته و سپس علایم فروكش خواهند كرد.
بیماری روده تحریك پذیر، تهدید كننده زندگی نبوده و تاثیری بر طول عمر بیماران ندارد و هیچ ارتباطی نیز با بیماریهای خطرناك مثل سرطان روده و . . . ندارد.
اسامی دیگر این بیماری عبارتند از
كولیت عصبی، كولیت اسپاسمی، سوءهضم عصبی، كولیت موكوسی و . . .
عملكرد اعصاب مركزی در فعالیت روده‌ها
اخیرا در توضیح علت این بیماری، عملكرد سیستم اعصاب مركزی در تنظیم فعالیت روده‌ها و احتمال تاثیر استرس در عملكرد روده‌ها (نظریه اختلال در محور مغزی – روده‌ای) و یا به عبارتی تاثیرات متقابل این دو سیستم (سیستم روده‌ای و سیستم اعصاب مركزی) مطرح شده است كه بر طبق این نظریه افزایش حساسیت احشایی و اختلال حركتی در روده‌ها و تاثیر پیام‌های سیستم اعصاب سمپاتیك و پاراسمپاتیك، منجر به علایم بیماری در شخص شده و می‌تواند تابلوی بیماری را مشخص كند در این میان به سروتونین كه یك انتقال دهنده پیام‌های عصبی در سیستم‌های عصبی می‌باشد، توجه بیشتر شده است.
آیا ابتلا به بیماری روده تحریك پذیر ارثی است؟
خیر. تاكنون دلیلی برای اثبات ارثی بودن این بیماری، به دست نیامده است. ولی با توجه به وجود شرایط اجتماعی، تغذیه‌ای، روانی و روحی نسبتاً مشابه در افراد خانواده، امكان ابتلای بیش از یك عضو خانواده به این بیماری، وجود دارد...
برای خواندن بخش دوم- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.
برای خواندن بخش سوم- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.
