مجید هنرور
سم به ماده‌ای گفته می‌شود كه ورود مقادیر نسبتا كمی از آن به بدن، باعث اختلال در عملكرد طبیعی یا موجب تخریب بافت‌ها و مرگ می‌‌گردد.
راه‌های ورود سم به بدن
1- گوارشی: در این حالت، سم از طریق دهان به بدن وارد و توسط دستگاه گوارش جذب می‌شود.
2- تنفسی: زمانی است كه سم از راه دهان یا بینی وارد و به وسیله مخاط دستگاه تنفسی جذب گردد.
3- تماسی: در این حالت، سم از طریق تماس با پوست سالم وارد شده و به وسیله دستگاه گردش خون در بدن انتشار می‌یابد.
4- تزریقی: هنگامی كه سم از طریق پارگی پوست وارد و به وسیله دستگاه گردش خون در كل بدن منتشر شود، به آن سم تزریقی گویند. مسمومیت‌های تزریقی در نتیجه گزش حشرات، مارگزیدگی یا تزریق به وسیله سوزن روی می‌دهد.
مسمومیت‌های گوارشی
از شایع‌ترین مسمومیت‌هاست كه می‌تواند ناشی از مصرف غذاهای فاسد، داروی اشتباه و یا بیش از حد، خوردن دارو به قصد خودكشی و... باشد. قابل ذكر است كه كودكان به دلیل مصرف مواد شیمیایی خطرناك مانند: نفت، موادشوینده، دارو و ... بیش از بزرگسالان در معرض خطر مسمومیت اتفاقی قرار می‌گیرند.
علائم كلی مسمومیت‌های گوارشی
دردهای شكمی، تهوع و استفراغ، خواب‌آلودگی، استنشاق بوی ماده مصرف شده از دهان، اختلال و ضعف تنفس و گردش خون و بیهوشی.
البته برخی علائم بستگی به نوع ماده مصرف‌شده و نحوه تاثیر آن دارد؛ به عنوان مثال استفاده از مواد مخدر و كاهش یا وقفه تنفسی (آپنه) موجب تنگی مردمك چشم و خشكی دهان می‌شود؛ در حالی كه استفاده از داروهای محرك، توهم، هیجان، تعریق فراوان، افزایش تنفس و ضربان قلب و تشنج به همراه دارد.
در مسمومیت با الكل، به دلیل مصرف بیش از اندازه، علائمی چون: استشمام بوی الكل از دهان بیمار، تهوع و استفراغ، تنفس عمیق، نبض پر در مراحل ابتدایی و تنفس كم عمق و نبض تند در مراحل پیشرفته دیده می‌شود. حتی به علت تاثیر الكل بر سیستم عصبی، تعادل رفتاری و شخصیتی و تفكر فرد از بین رفته و ممكن است به خود یا دیگران آسیب برساند.
در مسمومیت با اسید یا قلیا كه به صورت تصادفی یا به قصد خودكشی استفاده شود، علائمی همچون نواحی سوخته در اطراف صورت، دهان و حلق، استفراغ و اسهال خونی، درد و سوزش شدید در مجاری گوارشی و یا مشكلات تنفسی و انسداد راه هوایی وجود دارد. چنانچه فرد هوشیار است، از وی نام، سن،جنس، نوع ماده سمی خورده شده، میزان مصرف و زمان آن اتفاق را بپرسید و به شرایط درونی و ظاهری او توجه كنید. در صورتی كه فرد لب‌های سوخته داشت، احتمال مسمومیت با مواد سوزاننده وجود دارد. در این هنگام چندین جرعه آب سرد یا آب شیر به او بدهید (در افراد با هوشیاری كامل).
براي خواندن بخش دوم- مسمومیت‌ها و نحوه برخورد با آنها- اينجا كليك كنيد.
