زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه پزشك امروز

منظور از سروصدا چیست؟ منظور از سروصدا، صداهای ناخواسته و نامناسب در محل و زمانی نامناسب می‌باشد و اخیرا اصطلاح «آلودگی صوتی» به منظور نشان دادن اهمیت ناهنجار بودن بسیار زیاد صداهایی كه در عصر زندگی نوین ایجاد و موجب خطرات بهداشتی می‌شود، وضع شده است.
در ایران عواملی كه موجب افزایش خطرات ناشی از سروصدا می‌گردد، شامل این موارد است:
1. وجود دستگاه‌های قدیمی در كارخانه‌ها.
2. عدم آموزش لازم به كارگران و كاركنان برای جلوگیری از عوارض ناشی از آلودگی صوتی.
3. عدم دسترسی سهل و سریع به امكانات حفاظتی در مقابل عوارض صوتی در میان كارگران و كاركنان.
خودروها، كارخانجات معادن، صنایع، هواپیماها و سروصداهای خانگی مثل رادیو – تلویزیون جزء منابع تولید سروصدا در زندگی روزانه هستند.وجود خصوصیات فطری و ژنوتیپی هر فرد، وضعیت آناتومیكی ساختمان گوش، میزان و شدت اثرات صوت را در افراد مختلف متفاوت كرده است.
البته در اثر وجود پارگی در پرده صماخ گوش و یا عفونت گوش میانی، مقاومت فرد در مقابل اثرات سوء صوت كاهش می‌یابد ولی به طور كلی خانم‌ها و نوجوانان دارای مقاومت بیشتری در مقابل آلودگی صوتی هستند. از طرف دیگر سابقه‌ی مواجهه‌های متعدد با صداهای ناهنجار و همچنین اثرات سمی داروها نیز باعث تشدید اثرات زیانبار صوت روی شنوایی می‌گردد.
برای تشخیص مشكلات شنوایی در افراد، وجود یك شرح حال دقیق از سابقه‌ی مواجهه با صوت و شنوایی‌سنجی بسیار ضروری است. بنابراین مراجعه به یك متخصص گوش و حلق و بینی در درجه‌ی اول ضرورت دارد و لازم است تحت نظر پزشك بررسی‌های لازم برای تعیین میزان شنوایی فرد انجام گیرد.
كاهش شنوایی ناشی از صوت، به خاطر اثرات نامطلوب صوت بر روی ساختمان‌های گوش داخلی مانند حلزون گوش، گیرنده‌های صوتی و سلول‌های حساسه‌ی شنوایی می‌باشد.
مثلا اثرات حاد صوت نظیر صدای حاصل از انفجارات و یا شلیك گلوله می‌تواند عوارض خفیفی روی حلزون گوش به جای گذارد و در نتیجه كاهش شنوایی و نهایتا منجر به كری كامل و ناگهانی به علت تخریب سلول‌های حساسه‌ی شنوایی گردد.
آلودی صوتی موجب بروز ضعف شنوایی و یا كری می‌شود. افرادی كه در مراحل ابتدایی كم‌شنوایی ناشی از سروصدا قرار دارند، بیشتر از عوارضی مثل صدای نجوا و یا وزوز گوش شكایت دارند كه عدم توجه و درمان به موقع این مشكل می‌تواند منجر به تغییرات دائمی در آستانه‌ی شنوایی فرد شود.
مهمترین و وخیم‌ترین اثر بیماریزای سروصدا ایجاد كاهش شنوایی یا كری است كه متاسفانه مبتلایان به آن معمولا در مراحل اولیه متوجه آن نمی‌شوند. این كاهش شنوایی می‌تواند موقتی یا دائمی باشد. مواجهه‌ی مكرر با سروصدا می‌تواند منجر به كم‌شنوایی دائمی گردد. اگر این حالت در اثر كار در صنایع پیش آید، به نام «كری شغلی» موسوم است.
از نظر درمانی تاكنون داروی موثر و مناسبی كه بتواند از ایجاد ضایعات ناشی از آلودگی صوت جلوگیری كند، شناخته نشده است و تنها راه منطقی و اساسی، پیشگیری از آلودگی صوتی می‌باشد كه بدین منظور بایستی اقداماتی تحت عنوان مبارزه با سروصدا بدین شرح انجام گیرد:
1) در محیط خانه باید به فرزندان، نوجوانان و جوانان و سایر افراد ساكن در خانه آموزش داد كه در رعایت صداهای تولید شده توسط خود و وسائلی كه تحت اختیار دارند مثل رادیو، تلویزیون، اسباب‌بازی و غیره نهایت دقت را نموده و از بلند كردن صدای این وسایل به طوری كه ناخوشایند باشند، جلوگیری كنند.
2) ساعت بازی كودكان، مقارن با ساعت استراحت بزرگتر‌ها و سایر افراد خانه نباشد چرا كه سروصدا باعث ایجاد اختلال در خواب افراد می‌شود.
3) رانندگان وسایل نقلیه توجه داشته باشند كه هنگام عبور از كنار بیمارستا‌ن‌‌ها و آسایشگاه‌ها، همچنین حین تردد در خیابان‌ها و محل سكونت افراد، از تولید صداهای ناهنجار مثل بوق‌زدن‌های ممتد خودداری كنند.
4) احداث منازل مسكونی در اطراف فرودگاه‌ها، بایستی با رعایت مسافتی استاندارد صورت گیرد كه صدمه به شنوایی ساكنین منازل مسكونی وارد نكند.
5) یكی از وسایلی كه متاسفانه در حال حاضر شنوایی نوجوانان و جوانان را تحت تاثیر قرار داده است،‌ دستگاه‌های پخش موسیقی یا همان MP3 Player می‌باشد كه استفاده‌ی ممتد و طولانی از آنها می‌تواند در درازمدت منجر به كاهش شنوایی در دوران جوانی شود بهتر است جوانان و نوجوانان به جای استفاده از هدفون، برای گوش كردن موزیك از بلندگوی این‌گونه دستگاه‌ها استفاده نمایند یا حداقل مدت زمان استفاده از هدفون را كاهش دهند.
كری شغلی: مشكل عمده در رابطه با آلودگی صوتی، مشكل كاهش شنوایی نزد كارگران و كاركنان شاغل در معادن و صنایع می‌باشد كه به عنوان كری شغلی از آن نام برده می‌شود. لذا مهمترین امری كه مسوولین مربوط باید مورد توجه قرار دهند، تعیین مقرراتی است كه میزان سروصدای محیط كار و واحدهای صنعتی را كنترل نماید.
بدین منظور و با قرار دادن افراد در محوطه‌ای حفاظت شده و یا محصور كردن ماشین مولد سروصدا، می‌توانند گام موثری در جهت كاهش خطر آسیب شنوایی بردارند.
به هر حال برای بسیاری از این افراد، اجتناب از سروصدای زیاد غیرممكن است و در این موارد استفاده از پلاك‌های گوش، پوشاننده‌های گوش و حفاظت‌های صوتی الزامی است.
تحقیقات نشان داده است كه میزان اثرات صوت به درجات مختلف روی افراد شاغل در مقایسه با افراد معمولی تقریبا 8 برابر زیادتر می‌باشد و باید بدانیم كه نتایج بررسی در سایر واحدهای صنعتی كه وضعیت مناسبی ندارند، اسفبارتر از این خواهد بود.
كنترل منظم شنوایی‌سنجی كارگران یك امر ضروری است و در صورتی كه شواهدی دال بر كاهش شنوایی كارگران وجود داشته باشد، بایستی اقدام فوری به تغییر محل كار آنان شود.