تحریریه پزشك امروز
حوزه اعمال جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات
ستون فقرات و جمجمه به‌علت عملكرد حیاتی خود در حفاظت از سیستم اعصاب مركزی، در صورت بروز هر گونه ضایعه نیاز به ترمیم كامل و حفاظت استخوانی دارد كه در موارد ذیل بیوایمپلنت‌ها در ترمیم ضایعات آن كاربرد دارند:
1- اعمال فیكساسیون مهره‌های ستون فقرات
مهره‌های ستون فقرات در نواحی گردنی، توراسیك و كمری ضمن انتقال نیرو و حفظ ساختار اسكلتی بدن به عنوان محافظ سیستم عصبی نخاع و اعصاب محیطی دارای نقش ویژه بوده كه به دلایل مختلف دچار آسیب می‌شوند. با توجه به عدم امكان بازسازی آنها بهترین تكنیك درمانی، اتصال مهره معیوب به مهره سالم و انتقال نیزو به این روش است.
بیماری‌های زیادی سبب از بین رفتن مهره‌های ستون فقرات می‌شوند كه شایع‌ترین آنها تصادفات و سوانح، كلاپس ناشی از پوكی استخوان، دژنرسانس دیسك مهره‌ای و عفونت‌های ستون فقرات هستند. تنها در ایالت متحده سالانه 700 هزار شكستگی مهره اتفاق می‌دانند كه 3/1 آنها نیاز به پروسیجر جراحی دارد. تصادفات بیشترین عامل شكستگی‌های مهره‌ای است كه بیشتر در ناحیه گردن عارض شده (بیش از 60 درصد) كه 35 درصد آنها نیاز به اقدام جراحی دارند. با توجه به جمعیت كشورمان مطابق با آمار فوق برآورد می‌شود 1400 بیمار در سال نیاز به استفاده از گرافت استخوانی برای ترمیم ضایعه در اثر تروما به ستون فقرات داشته باشند كه در حال حاضر عمدتا به صورت اتوگرافت تهیه شده كه در صورت وجود سرویس مناسب، بیوایمپلنت استخوانی جایگزین بسیار مناسبی است.
2- ترمیم نقص استخوان جمجمه
نقص استخوان جمجمه عمدا در اثر تصادفات و یا برداشت ناحیه درگیر در اثر رشد تومور حادث شده كه برای درمان آنها نیاز به پر كردن ضایعه با بیوایمپلنت استخوانی است.
علاوه بر بیوایمپلنت استخوانی مواد مختلفی برای ترمیم این ضایعات كاربرد دارند نظیر Dacron- Urethane و Methyl methacrylate كه با توجه به عوارض آلوپلاست‌ها، در صورت تهیه شكل مناسب، بیوایمپلنت‌ها انتخاب اول درمانی هستند. عفونت، جابه‌جایی پروتز، تشكیل سینوس بین آلوپلاست و پوست، تولید اپی‌دورال گرانولوماس epidural granulomas بین ایمپلنت آلوپلاست و دورا و همچنین تشكیل حفره هوایی Pneumatocele در اطراف ایمپلنت از عوارض آلوپلاست‌ها بوده كه به عنوان جسم خارجی تلقی می‌شوند و تنها فرم راحت شكل‌دهی مزیت آن نسبت به بیوایمپلنت‌ها است.
جانشین‌های محصول
مواد مختلفی برای استفاده به عنوان جایگزین ضایعات و كمبودهای استخوانی ابداع شده‌اند كه در ذیل ضمن معرفی ایشان به مقایسه با محصول تولید این شركت و مزایا و معایب هر یك اشاره می‌شود.
استخوان اتوگرافت Autogenous Bone
استفاده از استخوان‌های خود بیمار برای برداشت و جایگزینی به محل ضایعه سال‌ها به عنوان استاندارد طلایی درمان این نوع بیماری‌های شناخته‌شده و با توجه به حداكثر تطابق بافتی دارای بهترین نتایج است. محل‌های مختلفی به منظور برداشت استخوان در نظر گرفته می‌شود كه شامل دنده‌ها، لگن، استخوان كام، فك، استخوان تیبیا و فیبولا و جمجمه هستند. از مزایای این نوع گرافت وجود خواص استئوژنز، استئوكنداكتیو و استئواینداكتیو به‌طورهمزمان است. همچنین جراح مشكلات لجستیكی آماده كردن گرافت را نداشته و زمان عمل وابسته به مسایل آماده‌سازی گرافت نیست. از سوی دیگر پدیده استخوان به‌علت واكنش‌های ایمنی در این نوع گرافت اصلا مطرح نیست. در خصوص تفكر عدم پرداخت هزینه بابت گرافت استخوانی در موارد اتوگرافت باید ذكر كرد كه این مساله صحت كاربردی نداشته و معمولا هزینه مشابه و یا حتی بیشتر بابت عمل جراحی برداشت استخوان اتوگرافت به بیمار شارژ می‌شود. با وجود بهترین نتایج این نوع درمان به پنج علت عمده ذیل كاربرد این نوع گرافت روزبه‌روز كمتر شده و با پیشرفت در فرآوری فرآورده‌های مشابه جای خود را به ان نوع محصولات می‌دهد:
1- برداشت استخوان از خود شخص دارای محدودیت در مقدار است كه معمولا تنها برای ضایعات كوچك قابل استفاده است.
2- به سبب اضافه شدن عمل دوم برداشت استخوان اتوگرافت، زمان عمل جراحی طولانی شده و عوارض ناشی از آن نظیر كلاپس ریه، حساسیت به مواد بیهوشی، خونریزی و ... بالا می‌رود.
3- باقی ماندن عوارض محل برداشت استخوان اتوگرافت بعضاتا پایان عمر نیز برای بیمار مشكل‌آفرین است. در اتوگرافت دنده علاوه بر درد ناشی از شكاف جداری پوست و عضله، بعضا با پارگی پلور همراه بوده و گذاردن Chest tube برای جلوگیری از عوارض كلاپس ریه الزامی است.
در این عمل به علت درد بعد از عمل در ناحیه توراكس عمل دم و بازدم به خوبی صورت نگرفته و با توجه به انجام دو عمل برای بیمار بروز ادم مغزی خصوصا در مواردی كه عمل جراحی اصلی بیمار، ترمیم در ناحیه سر و صورت باشد محتمل و از عوارض وخیم برداشت استخوان دنده از خود بیمار است. در خصوص اتوگرافت لگن (I Lica crest) عمل برداشت استخوان باعث ایجاد درد شدید در ناحیه لگن بیمار شده و وی قادر به راه رفتن نبوده و طول زمان بستری افزایش قابل توجه پیدا كرده و گاهی بی‌حركتی ناشی از درد تا مدت‌ها برای بیمار باقی می‌ماند...
