تحريريه زندگی آنلاین- گروه پزشك امروز
سرطان ریه یكی از شناخته‌ترین و خطرناك‌ترین سرطان‌ها بوده و سالانه تعداد زیادی از مردم به آن مبتلا می‌شوند.
این سرطان با مصرف سیگار ارتباط دارد. گرچه مواد دیگری مثل آزبست (پنبه كوهی) و قطران هم می‌توانند موجب سرطان ریه شوند ولی تقریبا 85 درصد موارد بیماری به استعمال دخانیات برمی‌گردد. سایر مواد سرطانزای استنشاقی نیز شانس ابتلای سیگاری‌ها را بالا می‌برد.
استعمال دخانیات نه تنها باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه می‌شود بلكه سرطان‌های دیگر مثل سرطان زبان، حنجره، مری، مثانه، كلیه، لوزالمعده، بیماری‌های قلبی – عروقی و بیماری‌های مزمن ریوی مثل آمفیزم نیز با مصرف دخانیات مرتبطند.
سرطان ریه تا حد زیادی قابل پیشگیری است و راه آن هم عدم مصرف دخانیات است. احتمال ایجاد سرطان ریه با طول مدت استعمال دخانیات ارتباط دارد.
یك فرد سیگاری هر چه زودتر سیگار را ترك كند، احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر كاهش خواهد داد. استنشاق دود سیگار دیگران نیز می‌تواند در فرد غیرسیگاری ایجاد سرطان كند. امروزه سرطان ریه شایع‌ترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان و زنان جهان می‌باشد.
سرطان ریه چیست؟
به علت آنكه سلول‌های یك عضو، واكنش‌های گوناگونی به عوامل سرطانزا نشان می‌دهد، بنابراین ممكن است انواع مختلف سرطان را در هر عضوی مشاهده كرد. این مساله در سرطان‌های اولیه ریه كه در زیر شرح داده می‌شود، به خوبی روشن می‌گردد. سه نوع اول از لایه پوشاننده مجاری هوایی در مناطقی كه بیشترین تماس را با سرطانزاهای استنشاقی دارند، منشا می‌گیرند.
- سرطان سلول‌های پوششی كه قسمت عمده سرطان‌های ریه را تشكیل می‌دهند (45-40 درصد)
- سرطان سلول‌های بزرگ بدون تمایز كه در 10-5 درصد بیماران دیده می‌شود.
- سرطان سلول‌های كوچك كه در 20-15 درصد بیماران دیده می‌شود. در این نوع سرطان به علت آنكه گسترش سلول‌های سرطانی (متاستاز) زود صورت می‌گیرد، جراحی به ندرت درمان مناسب است. در این نوع سرطان نتایج خوبی با استفاده از شیمی‌درمانی به دست آمده است.
- آدنو كارسینوم كه معمولا در قسمت‌های محیطی ریه دیده می‌شود و 30-25 درصد از سرطان‌های ریه را تشكیل می‌دهد. این سرطان ممكن است در افراد غیرسیگاری هم دیده شود.
- كارسینوم برونكوآلوئولر در قسمت‌های محیطی ریه مشاهده شده و كمتر از 5 درصد سرطان‌های ریه را تشكیل می‌دهد. این سرطان ممكن است در غیرسیگاری‌ها هم دیده شود.
- انواع نادر دیگر كه كمتر از 5 درصد كل تعداد سرطان‌های ریه را تشكیل می‌دهد.
علل سرطان ریه
چون سیگار مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان ریه است، بنابراین شناخت نحوه تاثیر آن در ایجاد این سرطان اهمیت دارد. در مرحله اول استنشاق دود به روش‌های پاكسازی طبیعی كه به وسیله آن ریه خود را از صدمات در امان می‌دارد، صدمه می‌زند. مجاری هوایی كه هوای استنشاق‌شده را به ریه‌ها می‌رسانند، توسط یك لایه از سلول‌ها كه بر روی آنها غشایی از مواد مخاطی قرار دارند، محافظت می‌شود.
حركات منظم مژك‌های شبیه مو، بر روی این سلول‌ها زمینه حركت مخاط را از ریه به سمت بالا فراهم می‌آورد. به این طریق ذرات استنشاق‌شده‌ای كه به مخاط چسبیده‌اند، خارج می‌شوند.
میزان اثربخشی مكانیسم پاكسازی، با استنشاق دود سیگار به سرعت كاهش یافته و با از بین رفتن مژك‌ها و ضخیم شدن لایه پوشاننده همراه خواهد بود. در این صورت دیگر ریه نمی‌تواند خود را پاك نگه دارد. بنابراین مواد سرطانزای موجود در دود سیگار بر روی مخاط لایه پوشاننده به مدت طولانی‌تری باقی مانده و زمان كافی برای نفوذ به داخل سلول‌ها را خواهند داشت.
این مواد به‌تدریج ماهیت سلول‌ها را تغییر می‌دهند تا به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند.
دود سیگار یكی از انواع آلودگی‌های استنشاقی است كه نه تنها باعث تخریب سیستم پاكسازی می‌شود بلكه حاوی مواد شیمیایی سرطانزا نیز می‌باشد. از این رو وقتی مواد سرطانزای استنشاقی همراه با دود سیگار وارد ریه می‌شوند به علت فقدان خاصیت پاكسازی طبیعی می‌توانند اثر سرطانزایی سیگار را تشدید كنند؛ در صورتی كه اگر همین مواد توسط فرد غیرسیگاری كه پوشش راه‌های هوایی سالمی دارد استنشاق شوند، خطر سرطانزایی كمتری دارند.
فاكتورهای متعددی چون مدت سیگار كشیدن، مقدار سیگار مصرفی و شدت سیگار كشیدن بر روی احتمال بروز سرطان ریه تاثیر می‌گذارد؛ مثلا در افرادی كه سالیان متمادی سیگار مصرف كرده‌اند (بیشتر از 20 سال) خطر ابتلا به سرطان ریه بیشتر است. همچنین شانس ابتلا به سرطان ریه در كسانی كه به طور متوسط بیش از 20 سیگار در روز می‌كشند، 30-15 برابر افراد غیرسیگاری است.
زنان سیگاری نیز مشابه مردان سیگاری در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. عوامل دیگری كه می‌توانند در افراد سیگاری و غیرسیگاری سرطان ایجاد كنند شامل آزبست، كروم، نیكل، قطران و مشتقات آن و رادون (یك گاز رادیواكتیو) می‌باشند...
برای خواندن بخش دوم- سرطان ریه- اینجا کلیک کنید.
