زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

احسانه طاهری؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه

برای كاهش احتمال ابتلا به سرطان، چه تغییراتی را می‌توان در برنامه غذایی ایجاد كرد؟ پرهیز از نیترات‌ها؟ پناه بردن به فیبرها؟ كدام راه ما را به هدف نزدیك‌تر می‌كند؟

همه ما تا به حال چیزهای زیادی راجع به افزودنی‌‌های غذایی كه احتمال بروز سرطان را بیشتر می‌كنند شنیده‌ایم؛ مواد غذایی علاوه بر تركیبات طبیعی‌‌، گاه تركیبات سنتزی یا مصنوعی دارند كه در طول تبدیل یا بسته بندی به آن اضافه شده‌‌اند‌‌، به این مواد افزودنی‌‌های غذایی می‌‌گویند.

افزودنی‌‌های غذایی به گروه‌‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌‌شوند كه هر گروه نقش خاصی دارد و عبارتند از اسانس‌‌های غذایی‌‌، رنگ‌‌های غذایی‌‌، مواد محافظ یا نگهدارنده‌‌، قوام دهنده، ریزمغذی و تشدیدكننده طعم. البته نمی‌توان در یك دید كلی تمام افزودنی‌‌های غذایی را سرطان‌زا شمرد.

به‌طور مثال کارامل مصنوعی که از ترکیب آمونیاک و سولفیت در حرارت و فشار بالا تولید می‌شود بر خلاف کارامل طبیعی که از حرارت دهی شکر تولید می‌شوند بسیار سرطان‌زا هستند. از كارامل مصنوعی به عنوان رنگ دهنده در نوشابه، سویا و بسیاری دیگراز مواد غذایی استفاده می‌‌شود که در زیر ظاهر زیبایی كه به مواد غذایی می‌‌دهند خاصیت سرطان زایی نیز دارند. رنگ نوشابه با استفاده از این رنگ‌های کاراملی مصنوعی بدست می‌آید که اکنون خاصیت سرطان‌زایی آن مشخص شده است.

در مدل‌های موش این رنگ منجر به سرطان‌های خون، ریه، کبد و تیروئید شده است. اما از سوی دیگر برخی از نگهدارنده‌ها وجود دارند كه خاصیت آنتی اكسیدانی دارند  و می‌توانند در كنار پیشگیری از سایر بیماری‌‌ها از بروز سرطان نیز پیشگیری كنند مانند مشتقات ویتامین E كه اغلب به عنوان نگهدارنده به روغن‌ها اضافه می‌شوند.

با استفاده از غذاهای با رنگ طبیعی نه فقط به جنگ سرطان بلكه به پیشواز سلامتی و شادابی بروید

با توجه به زندگی‌‌های پر مشغله امروز به‌خصوص در شهرهای بزرگ كه اغلب خانم‌‌ها شاغل هستند، استفاده از غذاهای حاضری، نیمه حاضری، كنسرو شده و غذاهایی كه قابلیت نگهداری به مدت طولانی را دارند، امری اجتناب‌پذیر است.

البته با افزایش آگاهی در مورد كیفیت مواد غذایی و داشتن چند راه كار مناسب در انتخاب‌‌های غذایی می‌‌توان نه تنها خطر سرطان بلكه خطر بسیاری دیگر از بیماری‌‌های مزمن مانند بیماری‌‌های قلبی عروقی را كاهش داد و از سوی دیگر داشتن یك زندگی سالم و پر نشاط را برای خود و خانوادمان تضمین كرد.

به‌طور مثال می‌توان به جای توجه به غذاهایی كه در تهیه آن از رنگ‌‌های مصنوعی استفاده شده است در هنگام خرید مواد غذایی به خواص رنگ طبیعی آن‌ها توجه كرد.

 سبز:  رنگ حاوى مواد شیمیایى ضد سرطان هستند مثل انواع ایزوتیوسیانیت‌ها. هم‌چنین حاوى لوتئین و زیزانتین هستند كه از خانواده  آنتى اكسیدان‌ها به شمار می‌‌روند. در خانواده سبزیها می‌‌توان به لوبیا سبز، خیار، كاهو، نخود فرنگی، اسفناج، فلفل دلمه‌ای سبز و. . . اشاره كرد.

زرد: غذاهاى زرد سرشار از ویتامینC هستند و در عین حال برخى از صدمات ناشى از رادیكال‌‌های آزاد روى پوست را كاهش می‌‌دهند.

نارنجى:  این میوه‌‌ها حاوى بتاكاروتن هستند كه باعث تقویت سیستم ایمنى می‌شوند و از آسیب‌‌های ناشى از رادیكال‌‌های آزاد كه باعث پیرى زودرس می‌‌شوند پیشگیرى می‌‌كنند. مواد مغذى میوه‌‌های خانواده سیتروس (مركبات) باعث بهبود سلامت دهان می‌‌شوند.

قرمز:  مواد غذایى قرمز رنگ لیكوپن دارند. این ماده یك ضد سرطان شناخته شده است. اسید الاجیك موجود در این محصولات نیز خطر آسیب دیدن DNA  را كاهش می‌‌دهد. فلاوینوئیدها كه عمدتاً در گیلاس، آلبالو و خانواده توت (تمشك و شاتوت و بلوبرى) یافت می‌‌شوند.

بنفش:  انگور و كلم بنفش حاوى آنتوسیانین هستند كه از سلول‌‌ها در برابر آسیب‌‌های اكسیداسیون محافظت می‌‌كنند و در نتیجه آن، ظهور علائم پیرى به تاخیر می‌‌افتند.

سفید:  پیاز، سیر، پیازچه و موسیر حاوى آلیسین و كوئرستین هستند كه هر دو آنها خطر حمله قلبى را كاهش می‌‌دهند و به عملكرد سیستم ایمنى بهبود می‌‌بخشند. گل كلم نیز حاوى سولفورافان است كه یك ماده ضد سرطان به‌شمار می‌رود. به‌طور كلی مواد غذایی با رنگ‌‌های فوق دارای طیف وسیعی از تركیباتی هستند كه دارای خاصیت آنتی اكسیدانی می‌باشند.

استفاده مرتب از این تركیبات باعث تقویت سیستم آنتی اكسیدانی بدن می‌شود. این سیستم از سلول‌‌ها در برابرعوارض رادیكال‌‌های آزاد كه البته به‌طور طبیعی هم در بدن تولید می‌‌شوند مانند فرایند پیری و ابتلا به انواع سرطان‌‌ها پیشگیری می‌‌‌كنند. پس باید سعی كرد كه ضمن محدود كردن غذا‌های غیر تازه و فراوری شده با تغییر الگوی غذایی خانوار از خواص شفابخش غذاهای طبیعی استفاده كرد.

 چرا میوه‌ها، سبزیجات و برخی غذاهای گیاهی از سرطان جلوگیری می‌كنند؟

غذاهای گیاهی از چند راه این كار را انجام می‌دهند. آنها هزاران هزار «فیتوكمیكال» تولید می‌كنند كه تركیبات گیاهی طبیعی هستند. برخی از آنها آنتی‌اكسیدان بوده و می‌توانند از DNA محافظت و حتی به ترمیم آن كمك كنند. برخی از آنتی‌اكسیدان‌ها روی سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند و رشد و تكثیر آنها را كنترل می‌كنند...

برای خواندن بخش دوم- برنامه غذایی ضد سرطان- اینجا کلیک کنید.