زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

یكی از شایع‌ترین شكایت‌های بیماری‌ها، سردرد است. اغلب علت آن خوش‌خیم است ولی در مواردی كه غیرقابل تحمل می‌شود، نیاز به درمان جدی دارد. انواع سردردها عبارتند از سردردهای خوشه‌ای، سردردهای مزمن، سردردهای میگرنی، سردردهای تنشی، سردردهای بارداری و سردردهای صبحگاهی.

دانشمندان پس از سال‌ها تحقیق و بررسی هنوز به علت واقعی بروز سردرد پی نبرده‌اند، اما دلایل بسیاری برای آن وجود دارد و آنها سعی می‌كنند با از بین بردن این دلایل و برخی روش‌های درمانی، سردردها را در میان مردم كاهش دهند.

سردردهای خوشه‌ای 

یكی از شدیدترین و غیرقابل تحمل‌ترین انواع سردردها، سردردهای خوشه‌ای است كه معمولاً در اطراف چشم‌ها احساس می‌شود. مدت زمان درد از نیم ساعت تا سه ساعت است؛ ولی حملات ناشی از سردرد خوشه‌ای شاید در طول شبانه‌روز و حتی چندین هفته بارها تكرار شود.

علت این نوع سردرد هنوز كاملاً مشخص نیست، اما می‌توان فعالیت غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه هیپوتالاموس مغز را عامل آن دانست. سردردهای خوشه‌ای در میان آقایان بسیار شایع‌تر از خانم‌هاست و زمان اوج آن 20-50 سالگی است. اغلب نیز شب‌ها به سراغ فرد می‌آید و نوشیدن الكل می‌تواند آن را تحریك كند. در سردردهای خوشه‌ای درد غیرقابل تحملی در اطراف یك چشم ایجاد و كم‌كم به گونه‌ها نیز كشیده می‌شود.

در این وضعیت چشم قرمز شده و از آن مرتباً اشك می‌ریزد. آبریزش بینی، حالت تهوع، كوچك شدن مردمك چشم و افتادگی پلك، از دیگر عوارض این نوع سردرد است. برای پیشگیری از این سردرد باید، از مصرف الكل و سیگار پرهیز كرد و حتماً از نعمت خواب منظم شبانه بهره‌مند شد. برای درمان دارویی سردردهای خوشه‌ای مصرف «لیتیم» و «وراپامیل» مناسب است.

استفاده از ماسك اكسیژن نیز كمك زیادی به كاهش سردرد خوشه‌ای می‌كند. سایر داروهای مؤثر شامل: «ارگوتامین» و «سوماتریپتان» و «ایندومتاسین» هستند. سردردهای خوشه‌ای در میان مردم شیوع زیادی ندارند و اغلب سیگاری‌ها و افراد دائم‌الخمر دچار آن می‌شوند.

گاهی اوقات استنشاق اكسیژن خالص در مرحله اولیه بروز سردرد، درد را متوقف می‌كند. به هر حال برای رهایی از این سردرد مصرف داروها در كنار آن، پرهیز كامل از مصرف دخانیات و الكل و همچنین انجام فعالیت‌های تنش‌زا ضروری است. 

میگرن
این نوع سردرد نیز همچون سردردهای خوشه‌ای بسیار شدید است و معمولاً در یك قسمت سر پدید می‌آید. این سردرد آنقدر شدید است كه فعالیت روزانه فرد را مختل می‌سازد. در اثر میگرن فرد دچار حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی و ترس از نور می‌شود. افراد مبتلا به میگرن نمی‌توانند در برابر محرك‌های طبیعی مثل نور، صدا و حتی علائم درد واكنش نشان دهند و به همین دلیل میزان درد شدت می‌یابد.

هنگام بروز میگرن، ساقه مغز دچار اختلال و عدم عملكرد مناسب می‌شود. ساقه مغز بخشی از مغز است كه كنترل واكنش‌های مربوط به گرسنگی و تنفس را بر عهده دارد. دفع سیگنال‌های ناخواسته نیز بر عهده این بخش از مغز می‌باشد كه وقتی دچار اختلال می‌شود، سیگنال‌های اضافی و ناخواسته به مغز هجوم می‌آورند و مغز را از وجود بارهای اضافی پر می‌كنند.

داروهای ضدتشنج، در میان تمام داروهایی كه برای درمان سردردهای میگرنی استفاده می‌شوند، بیشترین كاربرد را دارند؛ ولی عوارضی از جمله خستگی و كوفتگی فیزیكی نیز به دنبال دارند.

سردردهای صبحگاهی

سردردهای صبحگاهی، هنگام صبح،موقع بیدار شدن از خواب بروز می‌كنند و عوامل محیطی باعث ایجاد آن می‌شوند. فشار زیاد، اضطراب و نگرانی بسیار، باعث به هم خوردن خواب شبانه فرد و ابتلای او به سردرد صبحگاهی شود. مدت این سردردها كوتاه است و حدود نیم ساعت بعد برطرف می‌شوند. سینوزیت شدید، فشار خون بالا و مشكلات تنفسی در حین خواب (آپنه) باعث به وجود آمدن آن می‌شوند.

مصرف سیگار و الكل نیز آن را تشدید می‌كنند؛ لذا هنگام خواب، محیط خود را به گونه‌ای فراهم كنید كه در آنجا احساس آرامش و راحتی كنید، استرس خود را كنترل نمایید و در صورت فشار خون بالا آن را مداوا نمایید.

سردردهای بارداری 
این نوع از سردرد اغلب در سه ماهه نخست بارداری ظاهر می‌شود و تمام سر و پیشانی را درگیر می‌كند. به نظر می‌رسد تغییرات هورمونی و تغییرات جریان خون مغز در بدن ما عامل ایجاد این نوع سردرد باشد. پرهیز از كم‌خوابی، استراحت كافی، رژیم غذایی مناسب، انجام ورزش‌های سبك و دوری كردن از عوامل استرس‌زا به بهبودی این سردردها كمك می‌كند.

در دوران بارداری، فرد در معرض سردردهایی مثل سردردهای میگرن و سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز قرار دارد. مادرانی كه در دوران بارداری دچار میگرن می‌شوند، ممكن است خطراتی از قبیل افزایش خطر لخته شدن خون در رگ‌های محیطی و سكته‌های قلبی و مغزی نیز آنها را تهدید كند.

سردردهای ناشی از فشار خون بالا نیز با افزایش وزن به طور غیرعادی، تورم شدید دست و پا و وجود پروتئین در ادرار همراهند. این نوع از سردردها به طور ناگهانی بروز می‌كنند و اگر جدی گرفته نشوند، مادر دچار مسمومیت بارداری می‌شود كه گاه به اغما نیز می‌انجامد...

برای خواندن بخش دوم -چرا سردرد می گيريم- اینجا کلیک کنید.