وقتی فردی در جامعه معتاد می‌شود و ما او را به حال خود رها می‌کنیم، افراد دیگر را هم مبتلا می‌کند. سیستم کاهش آسیب- که افراد را به سمت درمانگاه‌ها می‌کشاند- با آن‌ها مشاوره می‌کند و به آن‌ها داروی جایگزین می‌دهد. کسانی که داروی اعتیاد تزریقی مصرف می‌کنند، وقتی تحت نظر پزشک ماده جایگزین به آن‌ها داده می‌شود، هرچند آن هم مواد مخدر تزریقی است، ولی متادول به آن‌ها می‌دهد که خوراکی است!
به این روش، کاهش آسیب می‌گویند. با این کار، معتاد کسی دیگر را مبتلا نمی‌کند و خودش هم به‌تدریج آرام می‌شود و از مرگ و میر تدریجی ناشی از تزریقات و بیماری‌های دیگر پیشگیری می‌شود. هر چقدر تعداد این افراد را کم‌تر کنیم، تعداد افراد دیگری که در جامعه معتاد می‌شوند، کم‌تر خواهد شد و کار راحت‌تر می‌شود. متأسفانه چون اعتیاد در کشور ما جرم محسوب می‌شود، این افراد را به زندان می‌برند.
یکی از کارهای غلط درباره این افراد، جمع کردن آن‌ها در یک محیط است؛ چه زندان، چه اردوگاه و کمپ که خیلی بدتر است. در همه جای دنیا این مطالعه را انجام داده‌اند و فهمیده‌اند کمپ‌های بازپروری معتادان نتیجه ندارد و مقرون به صرفه هم نیست. بنابراین، همه را تعطیل کردند!
آیا ابتلا به ایدز، به صورت مستقیم با مسئله اعتیاد مرتبط است، و اساساًچه فرهنگ‌سازی‌ای در زمینه پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر و ایدز، در کشور صورت گرفته است و نحوه برخورد مسئولین و دست‌اندركاران با این موضوع چگونه باید باشد؟
بله، شدیداً ارتباط مستقیم دارد، در تزریقی و غیر تزریقی و کسانی که این مواد را مصرف می‌کنند یا روابط جنسی محافظت نشده دارند. مهم، این است که در این موارد آموزش داده شود. متأسفانه نوع نگرش نامعقولی است كه در برنامه‌ریزان، حوزه‌های فرهنگی و آموزشی وجود دارد و در درازمدت آسیبهای راجع به مسائل جنسی- که یک غریزه طبیعی هم هست- فکر می‌کنند نباید حرفی زد.
این، یک ایده غلط در کسانی است که برنامه می‌ریزند. تصور آموزش و پرورش، این است که تا راجع به موضوع غریزه جنسی صحبت می‌کنیم، فکر می‌کنند درواقع داریم جوانان را به این مسئله تشویق یا تحریک می‌کنیم. این ایده را، اگر بتوان درست کرد، خیالمان راحت می‌شود.
اگر ما شیوه آموزش را بلد باشیم و آموزش به صورت مفید، مداوم و مستمر باشد، نگرش فرد را عوض می‌کنیم، و او هیچ‌وقت به آن کار تشویق و ترغیب نمی‌شود که آن را انجام دهد و متوجه می‌شود که چطور از این مسئله سوء استفاده غیر منطقی نشود. حالا اگر سکوت کنیم، در ادامه آن والدین، رسانه‌ها و آموزش و پروش هم سکوت می‌کنند.
پس فرزند ما از چه کسی باید یاد بگیرد؟ از مدرسه بیرون می‌آید و از دوست خود- که آگاهی کمی دارد- یاد می‌گیرد و آن زمان که بخواهیم به او برسیم، خیلی دیر شده، چون دیگر گرفتار این معضل شده است! بنابراین، اعتقاد من این است که درمان یا پیشگیری از اعتیاد، بی‌بند و باری و بیماری‌های ناشی از تماس‌های جنسی، احتیاج به زمینه‌سازی و آموزش از زمان مدرسه دارد، و باید بپذیریم که در این خصوص تجارب و الگوهای پیشگیری در كشورهای توسعه یافته و غرب‌‌نند می‌تواند مفید باشد.
در تمام رسانه‌ها، این موضوعات گفته شده و سکوت بد است. من، اسم این سکوت را گذاشتم «سکوت مرگبار» که باعث ابتلای جوانان به اعتیاد می‌شود. ما در این برهه از زمان، موظفیم گامی برداریم تا سلامت جوانان را تأمین کنیم و نگذاریم دچار این معضلات شوند.
منظور از كاهش آسیب، موضوع آسیبهای اعتیاد به افراد مبتلا به آن است یا جامعه؟ لطفا بفرمایید از چه روش‌هایی می‌توان برای كاهش آسیب مواد مخدر و اعتیاد استفاده كرد؟
در زندانی کردن افراد، میزان ابتلا به سل صد برابر می‌شود (سل مقاوم، HIV، هپاتیت C و الآن در همه دنیا رسم است كه تاتو و خال‌کوبی را با یک سوزن در زندان‌ها برای همه انجام می‌دهند. مسئله بعدی تماس جنسی است که در زندان‌ها هست. برای پیشگیری از اعتیاد، باید از مدرسه شروع کرد. تنها چیزی که الآن فرهنگ‌سازی شده و جا افتاده، بستن کمربند ایمنی است. برای این که خوب آموزش داده شده است و فقط مسئله جریمه هم نبود.
وقتی بچه‌ها یاد گرفتند، دائم به والدین اشاره می‌کنند که کمربند خود را ببندد. آموزش و پرورش، آن‌جور که باید عمل نمی‌کند و شاید نمی‌خواهد راجع به خیلی از مسائل صحبت کند. معضل اعتیاد فوق‌العاده بد است و با داروهای محرک بدتر می‌شود. هنوز بعد از سال‌ها برنامه‌ریزی و صرف هزینه اعتیاد و بیماری‌های ناشی از آن همچنان رو به افزایش است هم از طریق تماس جنسی محافظت نشده شیوع پیدا کرده و هم آمار مبتلایان به ایدز بالا رفته است.
در آماری که اخیرا منتشر شده، از رشد صعودی ایدز و افزایش انتقال آن از طریق رابطه جنسی سخن به میان آمده و این، در حالی است که تا پیش از این، آمارهای انتقال ایدز را با درصد بالائی، از آنِ سرنگ‌های آلوده و اعتیاد می‌دانستند. اگر تکیه ما بر آمارهای ارائه شده باشد، می‌توان منشأ و شیوع اولیه ایدز و انتقال آن را، بر اساس سرنگ‌های آلوده و اعتیاد دانست؟
الآن تمام مورد‌های ابتلای جدید، تماس جنسی هستند. مدت 2 سال است بعد از برنامه کاهش آسیب و استفاده از مواد محرک، باعث شده که آن هم زمینه رابطه جنسی را بیشتر فراهم کند. چون وقتی از مواد استفاده می‌كنند از خود بی‌خود می‌شوند و از کاندوم استفاده نمی‌کنند و خیلی هم در رابطه جنسی زیاده‌روی دارند.
