آیا استروئیدهای آنابولیك اعتیادآور هستند؟
درصد نامشخصی از مصرفكنندگان استروئیدهای آنابولیك به این داروها معتاد میشوند. این واقعیتی است كه امروزه از طرف مجامع علمی و دانشگاهی مورد تایید میباشد.
باید دقت داشت كه اعتیاد به استروئیدها با اعتیاد به سایر داروها از این نظر متفاوت است. چرا كه در الگوی مصرف استروئیدها برخلاف مواد افیونی تحمل نسبت به اثرات آن ماده اعتیاد آور پدیدار نمیشود اما برخی افراد كه استروئیدها را مورد سوءمصرف قرار میدهند، معیارهای وابستگی به دارو را پیدا میكنند.
از مهمترین دلایل این وابستگی باید به موارد زیر اشاره كرد: این افراد علیرغم توصیه پزشكان و دوستان با تجربه خود به این كار دست زدهاند و قطع ناگهانی دارو به منزله كاهش عزت نفس آنها میباشد. بنابراین آنها با وجود تجربه عوارض جسمی و روحی دارو، مصرف آن را ادامه میدهند تا دست كم عضلاتشان به حجم قابل قبولی برسد.
مسأله دوم صرف زمان و پولی است كه بیشك آنها را مصمم میكند تا رسیدن به نتایج قابل قبول، مصرف را ادامه دهند. سرخوشی و احساس قدرت ناشی از مصرف، هر چند كوتاه مدت است اما وسوسه تكرار آن فرد را همواره به ادامه مصرف تشویق میكند. كاهش میل جنسی هرچند برای افراد متاهل چندان مطلوب نیست اما در كشور ما كه شرایط ازدواج برای بسیاری از جوانان فراهم نیست میتواند انگیزه خوبی برای ادامه مصرف باشد.
آنها با كاهش فعالیت جنسی خود از سوی خانواده و اولیاء مدرسه و دانشگاه تشویقهای ضمنی و علنی هم دریافت میكنند كه خود عامل موثری برای ادامه مصرف است.
سرخوردگیهای متعدد شغلی و تحصیلی برای جوانان حساس موجب كاهش عزت نفس میشود این احساس كه معمولا با احساس حقارت همراه است منجر به فعال شدن مكانیسمهای دفاعی متعددی مانند انكار، جبران، درون فكنی، واكنش وارونه و والایش میشود.
در این شرایط فرد به دلایل مختلف علاقهمند میشود برای عرض اندام در جامعه همسالان و خانوادهاش به ورزش حرفهای و به خصوص بدنسازی تشویق شود تا بدین طریق اعتماد به نفس از دست رفته را بازیابی كند. بار ارزشی مثبت ورزشكار و پهلوان در جامعه نیز عامل مهی است كه سبب میشود جوانان این عوارض و هزینهها را به جان بخرند.
عوارض ترك
عوارض ترك دارو در صورت قطع ناگهانی مصرف بروز میكند و شامل نوسانات روحی، خستگی، بیقراری، كاهش اشتها، بیخوابی و كاهش اشتیاق جنسی است. افسردگی خطرناكترین عارضه ترك این مواد است، زیرا گاهی به خودكشی منجر میشود.
این افراد باید زیرنظر متخصصان درمان شوند، زیرا بعضی از نشانههای افسردگی سالها پس از قطع مصرف این داروها باقی میمانند.
خلاصه
یكی از مشكلات بزرگ مصرف استروئیدهای آنابولیك عدم دخالت خواسته یا ناخواسته كادر پزشكی و متخصص در این زمینه است.
متاسفانه پزشكان اغلب اطلاعات ناچیزی در مورد طریقه مصرف و اثرات و عوارض جانبی این محصولات دارند و این از آنجا ناشی میشود كه این محصولات بیشتر جنبه زیبایی داشته و تولید و ارائه آنها معمولا در انحصار شبكههایی خارج از اختیار كادر پزشكی و داروخانهها میباشد.
مصرفكنندگان نیز ترجیح میدهند از پزشكان در این موارد سوال نكنند چرا كه اغلب با سرزنش و توبیخ آنها مواجه میشود. و این باعث میشود تولیدكنندگان و فروشندگان احساس امنیت بیشتر كرده و از این غیبت كادر پزشكی نهایت استفاده را ببرند.