زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 تحریریه پزشك امروز

امروزه اعتیاد مشكل بزرگ جوامع است. خساراتی كه این معضل با بلای خانمانسوز به جا می‌گذارد، بسیار زیانبارتر از آن است كه با اعداد و ارقام گفته شود.

متاسفانه رایج‌ترین اعتیاد در جوانان، وابستگی به محرك‌های مغزی و اعتیاد به تركیبات شیمیایی می‌باشد. محرك‌های مغزی شامل انواع مواد افیونی، روان‌گردان‌ها و برخی داروها هستند. الكل و مواد استنشاقی نیز موجب اختلال عملكرد شغلی و اجتماعی می‌شود ولیكن در حال حاضر مشكل جامعه ما نیستند.

در حال حاضر مصرف موادمخدر سنتی نظیر كشیدن تریاك و هروئین اكنون جای خود را به مصرف انواع مواد صفاعی و روان‌گردان از جمله قرص‌های رنگارنگ وارداتی یا دست‌ساز به نام Exstasy داده است. قرص‌هایی كه به نام‌های گوناگونی از قبیل قرص شادی pdam – XTC-MDMA-ROLL – قرص اكس – قرص E و پارتی در بین جوانان متداول شده است با رنگی شبیه اسمارتیز و با طرح‌های مختلف از جمله صلیب – لنگر – طرح پرندگان – دولفین.

اكستازی اغلب به صورت قرص، كپسول، پودر و گاهی به صورت تزریقی مورد استفاده است قرار می‌گیرد و فرد پس از مدت كوتاهی دچار حالتی می شود كه به آن سفر می‌گویند؛ سفری كه زائیده توهمات ذهنی او است.

اكستازی چیست؟

یكی از مشتقات آمفتامین به نام 3 و 4 متیل دی‌اكسی دی‌مت‌امفتامین می‌باشد. ابتدا در آلمان به عنوان داروی ضداشتها و سپس تنظیم‌كننده خلق و خوی معرفی گردید. اما پس از مدتی هیچ‌گونه كاربرد درمانی برای آن به عنوان دارو مورد تایید مجامع علمی قرار نگرفته است.

پزشكان معتقدند علت اشتیاق به مصرف این قرص تاثیر آن بر حافظه حسی است. چون با تقویت حافظه، یك حس ارتباطی برقرار می‌شود و تحریك حس‌ها بدون محرك بیرونی صورت می‌گیرد و موجب تخلیه انرژی فراوان می‌شود مصرف‌كنندگان مدعی هستند با به دست آوردن احساسات مثبت و خوب از قبیل احساس داشتن انرژی فراوان موجب كاهش اضطراب شده و سبب ایجاد آرامش و احساس عالی بودن همه چیزهایی كه در اطراف می‌گذرد، می‌شود و نیاز به خوردن و خوابیدن را كاهش می‌دهد.

اثر آن از 15 دقیقه تا 120 دقیقه شروع تا 8 ساعت به اوج می‌رسد و گاهی اثرات آن 24 ساعت هم طول می‌كشد. ابتدا حالت سرخوشی موقت به مصرف‌كننده می‌دهد و شخص راغب می‌شود برای حفظ این حالت سرخوشی مقدار مصرف را در هر بار افزایش دهد.

از نظر علمی تاثیر عمده اكستازی افزایش آزادسازی سروتونین از پایانه عصبی پیش‌سیناپسی و ممانعت از بازجذب آن است. تخلیه سرونونین مغز موجب مهار آنزیم مونوآمین اكسیداز و در نتیجه ممانعت از كاتابولیسم سروتونین شده، در نهایت موجب كاهش غیرمستقیم اثر دوپامین در مغز می‌شود.

مشاهده شده است كه در اولین بار مصرف اكتسابی نیز می‌تواند عوارض ماندگار و درازمدت برجای ‌گذارد.

اثرات كوتاه مدت

مصرف‌كنندگان می‌گویند بعد از مصرف دوست دارند به دیگران نزدیك و با آنها تماس پیدا كنند. اكستازی باعث افزایش انرژی و توهم در فرد می‌شود. موجب دندان قروچه غیرارادی، لرز، تاری دید، افزایش ضربان قلب و فشارخون و حتی می‌تواند موجب تشنج شود.

مواد تحریكی موجود در قرص باعث می‌شود مصرف‌كننده به طور باورنكردنی و طولانی مدت برقصد و اگر در محل گرم و شلوغی مانند پارتی نیز باشد موجب تعریق شدید، تب و از دست دادن آب بدن شده، در نتیجه در مصرف طولانی مدت عملكرد كلیه و كبد را مختل می‌كند. حتی دیده شده در این برنامه‌های شبانه موجب مرگ هم شده است. البته بعد از این اثرات مشكل در خواب اضطراب و افسردگی هم دیده می‌شود.

تحمل نور در مصرف‌كننده اكستازی كاهش یافته و معمولا محل زندگی خود را تاریك می‌كند.

عوارض درازمدت: اكستازی در مغز به سلول‌های عصبی كه با واسطه شیمیایی سروتونین عمل می‌كنند آسیب می‌رساند. واسطه شیمیایی سروتوین نقش مهمی در تنظیم خلق و خوی، فعالیت جنسی، خواب و حساسیت به درد دارد. تیرگی شعور، افسردگی، مشكلات خواب، اضطراب شدید، بدگمانی از عوارض اكس بر تعاملات اجتماعی خود است. گاهی اوقات هفته‌ها بعد از استفاده از اكس مشكلات كلیوی، تخریب بافت كبد در آخرین تحقیقات پاركینسون هم گزارش شده است.

علت گرایش جوانان به مصرف جنین مواد

1- یكی از مهم‌ترین عامل عدم اطلاع كافی و كامل مصرف‌كنندگان این مواد از عوارض آن مخصوصا قبل از مصرف است چنانكه در تحقیقات به عمل آمده 75 درصد مصرف‌كنندگان قبل از مصرف اطلاعاتی نظیر انرژی‌زا و شادی آور بودن را اكس می‌دانستند و فقط 10 درصد اعلام كردند كه از قبل می‌دانستند اكستازی اعتیادآور هم است.

2- بیكاری جوانان

3- عدم برنامه و انگیزه كافی برای زندگی

4- عدم آموزش اعتماد به نفس

5- عدم آموزش مهارت «نه گفتن» به جوانان و نوجوانان

6- عدم تحرك و جنب جوش كافی برای تخلیه انرژی جوانی

7- افسردگی و دلزدگی از زندگی

8- عدم آموزش مهارت‌های عملی برای اشتغال و برای زندگی

راه‌های پیش‌گیری

1- مهم‌ترین كار اساسی ایجاد زمینه اعتماد به نفس در جوانان می‌باشد.

2- تغییر نوع نگاه به زندگی در ایران و نیز حل مشكلات اساسی جوانان نظیر مساله اشتغال و مسئله ازدواج جوانان

3- ایجاد و گسترش باشگاه‌ها و مجتمع‌های ورزشی و تفریحی برای دختران و پسران

4- آموزش مهارت‌های فنی و عملی برای اشتغال

5- گسترش فرهنگ تحقیق و پژوهش تا جوانان وقت و انرژی خود را صرف آموختن و آموزش به دیگران كنند.

حكم قضایی برای مقابله با قرص‌های روان‌گردان (مصرف‌كننده و فروشنده)

برای ساختن: حبس ابد

برای فروختن با به معرض فروش گذاشتن: حبس جنایی درجه 1 از 3 تا 15 سال

نگهداری یا حمل غیرمجاز بیش از 10 گرم: حبس جنایی درجه 1 از 3 تا 15 سال

نگهداری یا حمل غیرمجاز كمتر از 10 گرم: حبس جنایی درجه 2 از 2 تا 10 سال