تحریریه دنیای سلامت
بسیاری از ما واژه آی.كیو (IQ) به گوشمان خورده است. معمولا میشنویم كه میگویند. آی.كیوی فلانی بالاست یا برعكس، فلانی آی.كیوی پایینی دارد. منظور ما در همه موارد این است كه این افراد، باهوش یا كمهوش هستند.
لازم به گفتن نیست كه همه دلشان میخواهد باهوش باشند و دیگران دربارهشان، بگویند كه فلانی آی.كیوی بالایی دارد؛ اما واقعیت این است كه همه این طور نیستند.
چرا بهره هوشی بعضی افراد بالاتر است؟
عوامل بسیاری در میزان بهره هوشی یك فرد تأثیر میگذارد. سالها پیش تنها نقش ژنتیك را مؤثر میدانستند، ولی اكنون مشخص شده كه ژنتیك و عوامل محیطی هر دو در تعیین میزان بهره هوشی فرد تأثیر دارند و چه بسا نقش عوامل محیطی مهمتر هم باشد؛ چرا كه شما نمیتوانید میزاه بهره هوشی ژنتیكی خود را تغییر دهید، ولی با تغییر عوامل محیطی میتوانید آن را افزایش دهید.
همه میخواهند هوششان افزایش یابد
همانطور كه گفتیم شما نمیتوانید بهره هوشی ارثی خود را تغییر دهید، ولی تغییر عوامل محیطی به شما كمك میكند كه بهره هوشی اكتسابی خود را بالا ببرید. این كار نه چندان ساده و نه غیرممكن است و روشهای مختلفی دارد كه اگر در انجام آنها پشتكار داشته باشید، میتوانید باهوشتر باشید. این روشها به قرار زیر هستند:
نفسهای عمیق بكشید
وقتی شما از طریق بینی نفسهای عمیق میكشید، میتوانید فورا عملكرد مغز خود را ارتقا دهید. نفسهای عمیق اكسیژن بیشتری را وارد جریان خون كرده و اكسیژن دریافتی مغز را نیز افزایش میدهد. ثابت شده كه سطوح پایین اكسیژن در مغز باعث افت كاركرد مغز میشود.
یادداشتهای روزانه داشته باشید
كاتریــن. ام.كــاكـس، نویـسنـــده كتاب «ویژگیهای اولیه ذهنی سیصد نابغه»، دركتاب خود عادات زندگی سیصد نابغه معروف را بررسی كرده است. او دریافته كه نابغههای معروفی چون آلبرت انیشتین، آیزاك نیوتن و توماس جفرسون (سومین رئیس جمهور امریكا)، همگی دفترچه یادداشت روزانه داشتند و وسواسگونه به نوشتن هر روزه آن مقید بودند.
تا جایی كه میتوانید چیز یاد بگیرید
وقتی ما چیزهای جدید یاد میگیریم، مسیرهای جدید عصبی در مغزمان شكل میگیرند. یك فرد «باهوش» كسی است كه بیش از دیگران مسیرهای عصبی مرتبط با هم در مغزش دارد.
به علاوه، مغز انسان در پاسخ به محركهای خارجی مسیرهای جدید عصبی میسازد.
تندخوانی بیاموزید
تكنیك «تصویرخوانی» به شما كمك میكند حجم زیادی از مطالب را در مدت كوتاهی بخوانید و به خاطر بسپارید. با یادگیری این روش بازدهی خواندن و یادگیری شما به مراتب بیش از زمانی است كه به طور عادی مطلبی را مطالعه میكنید. با وجودی كه اكثر روشهای تندخوانی به شما یاد میدهند كه چطور چشمهایتان را سریعتر روی كاغذ حركت دهید، روش «تصویرخوانی» به شما میآموزد كه هنگام خواندن هم بخش خودآگاه و هم بخش ناخودآگاه ذهنتان را به كار گیرید و به عبارت دیگر از تمام ذهنتان استفاده كنید.
در بین یادگیری استراحت كنید
بیست دقیقه درس بخوانید و چند دقیقه استراحت كنید. این روش كارایی زیادی دارد، زیرا مطالبی كه در ابتدا و انتهای مطالعه خوانده شدهاند زمان طولانیتری در ذهن میمانند.
از واژههای اختصاری استفاده كنید
این واژهها عباراتی هستند كه از كنار هم گذاشتن حرف اول چند كلمه درست شدهاند. برای به خاطر سپردن مطالب از این واژهها استفاده كنید. این روش به شما كمك میكند در مدت كوتاهی حجم زیادی از مطالب را به خاطر بسپارید.
صبحانه بخورید
ثابت شده كه خوردن صبحانه باعث افزایش تمركز و قدرت یادگیری میشود، توان حل مسأله را بالا میبرد، حافظه و عملكرد ذهنی را تقویت و خلق و خوی فرد را بهتر میكند.
مدیتیشن كنید
تصویربرداریهای MRI از مغز كسانی كه به مدت طولانی مدیتیشن میكردهاند نشان داده كه فعالیت مدارهای مغزی آنها افزایش یافته و تمركز آنها بهتر شده است. دیده شد وقتی یكسری صداهای مزاحم برای این افراد پخش شد، روی بخشهای مربوط به احساس و تصمیمگیری مغز آنها نسبت به مغز افراد گروه كنترل تاثیر كمتری گذاشت.
قند كمتری مصرف كنید
هركربوهیدارت ساده مثل پاستا، قندهای موجود در شیرینیها، نانهای سفید و چیپس سیبزمینی میتواند باعث خستگی و كاهش میزان انرژی شود. و شما نتوانید درست فكر و تمركز كنید. این حالت به خاطر ترشح زیاد انسولین در خون برای تعدیل سطح قند خون در اثر خوردن یكباره موادقندی روی میدهد.
از زمانهای مرده درست استفاده كنید
از زمانهایی كه منتظر نوبت دكتر هستید، در مترو یا اتوبوس نشستهاید یا نظایر اینها درست استفاده كنید. مثلا میتوانید جدول كلمات متقاطع یا جدول اعداد سودوكو حل كنید یا به رادیو گوش دهید. یادتان باشد كه هر قدر مغز شما بیشتر فعالیت كند، تواناییهایش افزایش خواهد یافت.
ورزش كنید
ثابت شده كه ورزش باعث افزایش تمركز مغز، تقویت حافظه و افزایش هوش میشود. تمرینات ایروبیك میتوانند كاری كنند كه مغز شما فعالتر و هوشمندتر عمل كند.
از همه حواستان استفاده كنید
مطالعات نشان داده كه مغز انسان وقتی از طریق همه حواس مشغول یادگیری است، بهتر میآموزد. كودكان و بزرگسالان وقتی در فعالیتی شركت میكنند كه در آن چیزی را میبینند، صداهایی میشوند، بازخورد لمسی را حس میكنند، بعد مكان را درك میكنند و حتی بو و مزه را نیز احساس میكنند، بهتر یاد میگیرند.
غذاهای حاوی آنتیاكسیدان بخورید
آنتی اكسیدانها از سلولهای بدن شما، از جمله سلولهای مغز محافظت میكنند. برخی غذاهایی كه آنتیاكسیدان دارند عبارتند از: كشمش، توت، سیر، توت فرنگی، اسفناج، شاتوت و كلمپیچ.