تحریریه زندگی آنلاین : عاشقان کتاب‌های فلسفی و روانشناسی، بدون شک آروین د. یالوم و کتاب‌های او را می‌شناسند. کتاب مسئله اسپینوزا یکی دیگر از رمان‌های بسیار جذاب و خواندنی یالوم است که خود یالوم در مورد آن می‌نویسید: «سال‌هاست که می‌خواستم در مورد این متفکر دلیر قرن هفده بنویسم. او در جهان بسیار تنها بود – بدون خانواده، بدون عضویت در جامعه‌ی دینی – کسی که کتاب‌هایش حقیقتاً جهان را تغییر داد. حس نزدیکی عجیب به اسپینوزا با دانستن این‌که اینشتین، یکی از اولین قهرمانانم، یک اسپینوزایی بوده است، تقویت شد.»
بیشتربخوانید:
کتاب بخوانیم: چگونه با مشکلات رفتاری کودکم برخورد کنم؟!
درباره کتاب
این رمان دارای جنبه‌های مختلفی مانند روانشناسی، فلسفی و تاریخی است که جنبه روانشناسی آن قوی‌تر از جنبه فلسفی است و جنبه تاریخی کتاب از همه ضعیف‌تر است. نحوه روایت یالوم به گونه‌ای است که همه این موارد را به خوبی در کنار هم قرار داده است و در نهایت کتابی نوشته است که مخاطب را غرق در خود می‌کند. پیشنهاد می‌کنم اگر به کتاب‌های روانشناسی علاقه دارید حتماً این کتاب را بخوانید. همچنین این کتاب برای افرادی که بخواهند با فلسفه اسپینوزا در مورد دین و خدا آشنا شوند یک کتاب بسیار خوب است که مطالب آن به سادگی بیان شده است.
هدف نویسنده کتاب
حرفی که اسپینوزا در این کتاب و در مقابل جامعه خودش دارد این است که به او اجازه بدهند خدا را به شیوه‌ای که خودش درک می‌کند ستایش کند. او خرافات دین یهود را قبول ندارد و تلاش می‌کند از خرد خود پیروی کند. اسپینوزا اعتقاد دارد باید موضوع دین را از موارد دیگر مانند سیاست جدا کرد و به شکل ویژه‌ای به آن نگاه کرد. خدایی که اسپینوزا قبول دارد با طبیعت برابر است و شامل همه‌چیز می‌شود که در همه‌جا حضور دارد. اینشتین هم که می‌گوید من به خدای اسپینوزا اعتقاد دارم نیز همین موضوع را به شیوه دیگری بیان می‌کند. اینشتین می‌گوید: «به اعتقاد من خدا با کائنات نردبازی نمی‌کند.» در واقع اسپینوزا همه این دنیا را براساس قاعده و قانون می‌بیند و از طریق ریاضیات درک می‌کند و خدا را در گوشه و کنار این نظم می‌بیند. ولی این موارد و بسیاری از موارد دیگر که اسپینوزا در مورد دین آن‌ها را نقد می‌کند نزد خاخام‌های زمان اسپینوزا قابل قبول نیست و او را طرد می‌کنند.
بیشتربخوانید:
کتاب بخوانیم: عاقلانه انتخاب کنید و عاشقانه ازدواج کنید!
کتاب بخوانیم: چگونه با مشکلات رفتاری کودکم برخورد کنم؟!
زندگی دو شخصیت در یک کتاب
یالوم در این کتاب علاوه بر اشاره به جنبه‌هایی از فلسفه اسپینوزا، زندگی درونی اسپینوزا را به تصویر می‌کشد. موارد واقعی و حقیقت‌های مستند در مورد زندگی اسپینوزا بسیار کم است و یالوم با خلق یک شخصیت خیالی، خود را در مقام روانشناس در برابر اسپینوزا قرار می‌دهد و افکار او را بیرون می‌کشد. مثلاً در مورد زن و جایگاه زنان در فلسفه اسپینوزا به خوبی ذهنیات او را نمایش می‌دهد و در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.
در مورد روزنبرگ هم همین موضوع صدق می‌کند. یالوم در داستان آلفرد روزنبرگ نیز یک شخصیت خلق می‌کند که اتفاقاً در کتاب هم، این شخصیت یک روانشناس است. در این داستان هم شاهد گفت‌وگوهایی هستیم که مانند دیگر کتاب‌های یالوم حالت جلسه روان‌درمانی دارد. یالوم سعی می‌کند به ذهن روزنبرگ نفوذ کند و علت تصمیمات و کارهای او را به مخاطب نشان دهد. صد البته جنبه‌های حقیقی داستان روزنبرگ بیشتر است و شما می‌توانید به این قسمت به شکل تاریخی هم نگاه کنید.
چقدر داستان کتاب واقعی است؟
شاید بد نباشد که به قسمتی از گفته‌های نویسنده در مورد حقیقت یا افسانه بودن این داستان که در آخر کتاب آمده است اشاره کنیم: «من دست به نوشتن رمانی زدم که می‌توانست اتفاق بیفتد. من تا جایی که می‌توانستم سعی کردم به رخدادهای تاریخی وفادار بمانم و از پس‌زمینه‌ی شغلی‌ام، یعنی روان‌پزشکی، بهره بردم تا دنیای درونی قهرمانان داستانم، یعنی بنتو اسپینوزا و آلفرد روزنبرگ را تصور کنم. دو شخصیت را به نام‌های فرانکو بنیتز و فردریش فیستر خلق کردم، تا با آن‌ها بشود به ذهن قهرمانان داستانم رسوخ کرد. البته تمامی صحنه‌هایی که آن دو در آن حاضر هستند، تخیلی است.»
مشخصات کتاب
عنوان: مسئله اسپینوزا
نویسنده: آروین د. یالوم
ترجمه: بهاره نوبهار
انتشارات: قطره
تعداد صفحات: ۴۸۰
قیمت چاپ چهارم – سال ۱۳۹۷: ۴۰۰۰۰ تومان
