مرتضی کاردر
آینه‌های کوچک تکه‌تکه کنار هم قرار گرفته‌اند و شکل‌های هندسی بزرگی را ساخته‌اند، گاه به شکل مربع‌ها و مستطیل‌های بزرگ درآمده‌اند، گاه شکل‌های هندسی مدوری خلق کرده‌اند، گاه تبدیل شده‌اند به گوی‌های کوچک و بزرگی که با دقت و مهارت بسیار ساعت‌ها و روزها و ماه‌ها ساختن‌شان وقت برده است.
گاه آینه‌های تو در تو در کنار هم شکل‌های انتزاعی تازه‌ای خلق کرده‌اند.
شکل‌های سه بعدی، چندوجهی، ذوزنقه، شکل‌های هندسی و... هر کدام از آینه‌ها شکلی متفاوت از دیگری یافته‌اند.
شکل‌هایی که آینه‌کاری‌های معماری ایرانی را تداعی می‌کنند.
درخشش آینه‌ها در کنار هم شکل‌هایی را پدید آورده است که چشم هر بیننده‌ای را می‌گیرد.
موزه‌های نیویورک مزین به آیینه‌های منیر
آینه‌های منیر فرمانفرماییان، شهرت جهانی دارند و در بسیاری از موزه‌های بزرگ دنیا به نمایش درآمده‌اند.
بیراه نیست اگر بگوییم آینه‌ها یکی از نشانه‌های هنر مدرن ایران در دنیاست و بسیاری هنر ایرانی را از طریق او می‌شناسند.
منیر فرمانفرماییان در عمر طولانی خود به اعتبار و جایگاهی در هنر دنیا رسیده است که موجب رشک بسیاری از هنرمندان ایرانی است.
آثار او در موزه هنرهای مدرن نیویورک، موزه گوگنهایم نیویورک، موزه متروپلیتن نیویورک و بسیاری از کشورهای دیگر به نمایش درآمده‌اند.
زندگی خصوصی و هنری منیر
منیر شاهرودی (فرمانفرماییان) در سال 1301 در قزوین به دنیا آمد.
پس از تحصیل در دانشکده هنرهای زیبا می‌خواست مثل بسیاری از نقاشان و هنرمندان ایران به پاریس برود.
اما سرانجام به همراه منوچهر یکتایی سر از نیویورک درآورد.
منوچهر یکتایی شاعر ـ نقاش ایرانی، همسر نخست منیر شاهرودی است که نامش به عنوان یکی از آغازگران اکسپرسینویسم انتزاعی در کنار جکسون پولاک، ویلم دکونینگ، مارک روتکو و دیگران در تاریخ هنر قرن بیستم می‌درخشد.
حضور در حلقه‌ها و محفل‌های هنرمندان نیویورک او را در قلب تپنده هنر پیشروی دنیا قرار داد.
در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، نیویورک به عنوان مرکز هنرمندان پیشروی دنیا کم‌کم جای پاریس را می‌گرفت و مکتب‌های گوناگون نیمه دوم هنر قرن بیستم از آنجا آغاز می‌شدند.
او پس از جدایی از منوچهر یکتایی با ابوالبشر فرمانفرماییان ازدواج کرد و نام هنری فرمانفرماییان را برای خود انتخاب کرد.
او در نیویورک در مدرسه طراحی پارسونز در رشته تصویرسازی مد و در دانشگاه کرنل به تحصیل پرداخت.
در اواخر دهه 30 به ایران بازگشت تا یکی از اصلی‌ترین شخصیت‌های هنر مدرن ایران باشد که تازه قرار بود سال‌های اوج خود را آغاز کند.
آیینه‌های منیر از کجا آمدند؟
منیر فرمانفرماییان پس از تجربه‌های گوناگون در حوزه طراحی و مد برای نشریات آمریکایی و نقاشی انتزاعی و نیز نقاشی پشت شیشه و ... سرانجام در سال‌های دهه 40، نخستین آینه‌هایش را خلق کرد.
آنچه منیر فرمانفرماییان را متمایز می‌کند همین آینه‌های اوست که به مرور به اصلی‌ترین دستمایه او برای خلق اثر هنری تبدیل شدند.
آینه‌هایی که با الهام از معماری سنتی ایرانی- اسلامی شکل گرفته‌اند و اجرای مدرنی است از آینه‌کاری‌هایی که در بسیاری از بناهای شکوهمند ایرانی مثل مسجدها، امامزاده‌ها، کاخ‌ها و خانه‌های اشرافی به چشم می‌خورد. پس از انقلاب اسلامی بار دیگر به نیویورک بازگشت و فعالیت‌های هنری‌اش را در آنجا ادامه داد.
او در سال‌هایی که هنر مدرن ایران نماینده‌ای در عرصه‌های جهانی نداشت یکی از اصلی‌ترین نماینده‌های هنر ایران بود.
شهرت او در عرصه‌های بین‌المللی سبب شد تا در سال‌های بعد که پیشگامان هنر مدرن ایران بار دیگر مورد توجه قرار گرفتند مخاطبان جوان ایرانی بار دیگر او را کشف کنند و قدر و منزلت و جایگاه او را بشناسند و به بازخوانی تجربه‌های او بپردازند.
هنر منیر فرمانفرماییان در نگاه منتقدان
منتقدان کارهای او می‌گویند که کارهای او چیزی نیست جز اجرای دوباره آینه‌کاری‌هایی که در مساجد و بناهای ایرانی دیده می‌شود.
کارهایی که اندک باقیمانده‌های نسل آینه‌کاران سنتی ایران می‌توانند انجام دهند. پرسشی که درباره بسیاری دیگر از هنرمندان مدرن نیز می‌توان طرح کرد.
چرا که هنر مدرن، در موارد نه‌چندان کم‌شماری، اجرایی دوباره و قرائتی تازه از هنر سنتی است.
اما حقیقت این است که آینه‌های معماری ایرانی الهام‌بخش و آغازگر راه او در خلاقیت هنری بوده‌اند، او در سال‌های طولانی خلاقیت هنری‌اش از این آینه‌ها فراتر رفت و با رسیدن به فرم‌های گوناگون هندسی و انتزاعی سبک خود را به کمال رساند.
علاوه بر این، کارهای او در ساده‌ترین حالت‌هایش نیز فراتر از بازنمایی صرف آینه‌ها بوده است.
آثاری که وقف دانشگاه تهران شد
منیر فرمانفرماییان در سال 1383 به ایران بازگشت تا سال‌های پایانی عمر درازش را در آتلیه‌اش در تهران بگذراند.
در سال‌های اخیر شماری از آثارش را وقف دانشگاه تهران کرد و یکی از تالارهای باغ نگارستان به نمایشگاه دائمی آثار او تبدیل شد.
منیر فرمانفرماییان نیز سوار بر صندلی چرخ‌دار به ساختمان قدیمی مدرسه صنایع مستظرفه رفت تا نمایشگاه دائمی آثارش را افتتاح کند.
هر بار که اثری از او در حراج تهران ارائه شد یکی از رکوردشکنان حراج بود.
زمستان گذشته یکی از آینه‌های او در دهمین حراج آثار هنری در تهران 2 میلیارد و 900 میلیون تومان به فروش رسید تا بار دیگر منیر فرمانفرماییان در میان هنرمندان ایرانی بر صدر بنشیند.
آخرین فروغ و درخشش زندگی منیر
منیر فرمانفرماییان صبح جمعه اول اردیبهشت در 97 سالگی در تهران درگذشت.
آینه‌های او برای همیشه در هنر مدرن ایران خواهند درخشید.
یکی از آثار او در جنوب میدان هفت‌تیر تهران بازآفرینی شده است.
فرمانفرماییان بیش از 50 اثر خود را وقف دانشگاه تهران کرد.
یکی از شرط‌های وقف او این بود که جای مناسبی برای نمایش دائمی آثارش فراهم شود.
یکی از تالارهای باغ‌موزه نگارستان به نمایشگاه دائمی آثار او تبدیل شده است.
