برترینها: صابر ابر با بارگذاری یک پست عجیب در اینستاگرام کمی جنجالی شده، نگرش او به فجایع این روزهای ایران با انتقادات زیادی مواجه شده، به زعم برخی این به نوعی «مثبتنگری سمی» است، اینجا مطلبی در اینباره گذاشتهایم.
صابر ابر در این پست نوشت: «برای خبرهای خوب دست بجنبانیم.برای روزهای پیش رو که به جای لکههای قرمز بیماری ، دشتهای سبز سلامت را برای هم بفرستیم.هر روز خبری تکهای از ما را با خود میبرد و ما به ناچار خود را سپردهایم. بیایید برای هم برای غم راهی پیدا کنیم. برای خبرهای خوب… برای صبحهای آرام فکر بچهها باشیم که در خانه از حجم اندوه اطرافیان بی تعریف به افسردگان کوچک تبدیل میشوند.فکر بیمارهایی باشیم که در خانه از شنیدنهای مدام پُر میشوند از اضطراب و استرس .فکر «حالا» باشیم. آنقدر در ما «آه»بزرگ شدهاست که باید فکر کاشتنی باشیم تا این حفره را باز بسازیم.»
روانشناسان در تعریف مثبت نگری سمی از طرز فکری می گویند که بر اساس آن شخص همیشه باید دید مثبتی داشته باشد و از هر گونه احساس منفی ای دوری کند. کسانی که چنین طرز فکری دارند اغلب دچار افراط می شوند. آن ها در تلاش برای پیدا کردن روی مثبت هر چیزی، به جای عبور از احساسات منفی خود، آن ها را سرکوب می کنند، امری که در نهایت باعث وخیم تر شدن وضعیت شان می شود.
چنین افرادی وقتی سعی دارند از دیگران حمایت کنند، اغلب به شیوه ای سمی رفتار می کنند. آن ها واقعاً متوجه نیستند که چرا توصیه ی آن ها به ناراحت نبودن، برای دیگران آزاردهنده است. آن ها گمان نمی کنند اینکه به کسی اجازه دهنده از احساسات واقعی اش بگوید راه بسیار بهتری برای برآمدن از عهده ی مشکل خود است.
میان حمایت کردن و بی ارزش کردن نگرانی های دیگران مرز بسیار باریکی وجود دارد. گاهی حضور در کنار کسی که حال بدی دارد و در حال رنج کشیدن است، برای آدم ها غیرقابل تحمل است. این افراد برای پنهان کردن حس ناخوشایندی که دارند، از طرف مقابل خود می خواهند رفتار و واکنشی داشته باشد که در توانش نیست. مثلاً می گویند: «خودت را جمع و جور کن!» یا «بی خیال، یک کم بخند. حرف های خوب بزن!» چنین توصیه هایی معمولاً تنها به احساس گناه و شرم در طرف مقابل دامن می زند.
وقتی که یک شخص نه تنها احساسات واقعی خود را پشت جملات متداولی «وضع بهتر می شود»، «شادی یک انتخاب شخصی است» یا «بخند تا دنیا هم به تو بخندد» پنهان می کند، بلکه دیگران را هم به خاطر اینکه نگاه خیلی مثبتی به زندگی ندارند خجالت می دهد، می تواند نمونه ای از مثبت نگری سمی باشد.
سالی بیکر، مشاور و روانشناس بریتانیایی و نویسنده کتاب «استقامت یافتن از برون درون» (۲۰۱۹) میگوید: «اشکال مثبتاندیشی سمی این است که ما را وادار میکند تا طیف گسترده عواطفی را که در مواجهه با یک وضعیت دشوار تجربه میکنیم، انکار کنیم.»
توصیههایی برای تشخیص اینکه در دام «مثبتاندیشی سمی» افتادهاید یا نه:
۱- احساسات واقعی خود را پنهان میکنید و روی آنها سرپوش میگذارید
۲- سعی میکنید با انکار و طرد احساسات خود، به زندگی معمولی ادامه بدهید
۳- از احساساتی که دارید، احساس عذاب وجدان میکنید
۴- تجربههای دیگران را با استفاده از نقل قولها و حرفهای شعاری، کوچک جلوه میدهید تا حس خوبی پیدا کنید
۵- به جای آنکه به تجربههای عاطفیتان اعتبار بدهید، سعی میکنید آنها را بهتر از آنچه بودهاند نشان بدهید (مثلا بگویید: میتوانست بدتر از این باشد!)
۶- اگر فردی حس استیصال یا حسی غیر مثبت از خودش ابراز کند، او را شرمنده خاص و عام میکنید.
۷- با گفتن اینکه همین است که هست از اقرار به آنچه شما را آزار میدهد، طفره میروید.
ایرادی ندارد که حالمان خوب نباشد
مثبتاندیشی سمی در سالهای اخیر افزایش یافته است، به ویژه در دوران همهگیری.در زمانهای نامعمول و عجیب زندگی میکنیم، افراد بسیاری از این شرایط در رنجند. تشویش، عدم قطعیت، استیصال، ترس... اینها احساسات مشترک این روزهاست. اما در مثبتاندیشی سمی زیادهروی کردهایم و این خطرناک است.اگر میخواهید با عواطف منفی مقابله کنید، نمیتوانید آنها را انکار کنید بلکه باید ابتدا آنها را به رسمیت بشناسید و بپذیرید. نکته کلیدی این است که مثبتگراییتان را مهار کنید و به سمت افراط نروید.
آیا مثبتاندیشی سمی مد شده است؟
به نظر اینطور است و این امر را با ظهور و قدرت گرفتن شبکههای اجتماعی مرتبط است . شبکههای اجتماعی ما را وادار میکنند تا زندگی خودمان را با زندگی بیکموکاست دیگران در اینترنت مقایسه کنیم. در شبکههای اجتماعی یک گرایش بیوقفه وجود دارد که کاملترین نسخه خودمان را به نمایش بگذاریم که هم غیرواقعی است، هم طاقتفرسا. اگر در مورد حس آسیبپذیری خودمان روراست باشیم، میتوانیم هر نوع احساسی را به سادگی تجربه کنیم. ما انسانیم، باید به خودمان اجازه بدهیم که دامنه کامل احساسات را تجربه کنیم. ایرادی ندارد که خوب نباشیم. نمیتوانیم تماموقت مثبت باشیم.
برای حمایت صحیح از یک شخص، نباید او را قضاوت کنید و به او کمی فرصت دهید تا «احساس بدی داشته باشد». تازه بعد از آن است که می توانید برای پیدا کردن راه برون رفتی از این موقعیت تلاش کنید. روحیه دادن به دیگران و تکرار حرف های مثبت با خود ایرادی ندارد. مسأله ی اصلی این است که نگرانی های پیچیده، آسان گرفته نشود یا احساسات ناخوشایند سرکوب نشوند.