زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه

بچه‌های بی‌شماری با جویدن مولتی ویتامین یا مکمل‌های جویدنی ویتامین C، به هنگام سرماخوردگی، بزرگ شده‌اند.

تخمین زده شده است که حدود نصف تمامی بچه‌ها، تعدادی از اشکال مکمل ویتامین یا ماده معدنی را دریافت می کنند.

علاوه بر طعم میوه‌ای، واقعا این قرص‌ها چه چیز را برای بچه‌ها تامین می‌کنند؟

تمام محصولات گیاهی، مكمل روی مکیدنی و درمان‌های طبیعی این چنینی برای بچه‌ها كه شروع به نمایش در سوپرمارکت‌ها و مغازه‌های غذای سالم کرده‌ا‌ند چطور؟

برای والدین سخت است که بدانند این مکمل‌ها در سلامت بچه‌هایشان چه نقشی بازی می‌کنند یا آیا لازم هستند.

با چند استثناء، این مکمل‌های اضافه ضروری نیستند. اگر كودك رژیم غذایی سالم داشته باشد- نباید جای غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را مكمل بگیرد.

در حالی که از نظر تاریخی مکمل‌های حاوی عناصر و ویتامین کاملا در درمان کمبودهای تغذیه‌ای مفید هستند، این ایده که دوزهای بسیار زیاد آنها می‌توانند ما را سالمتر کند، در اغلب موارد موردظن است.

الف) مکمل چیست؟

زمانی که درباره مکمل‌های رژیمی صحبت می‌کنیم، منظور ما چیزی است که به رژیم غذایی افزوده شود و در مقدار مشابه به طور طبیعی در غذاهایی که می‌خوریم یافت نشود.

گاهی اوقات مکمل، مثل قرص ویتامین، کاملا از غذای طبیعی ما جداست.

اما اغلب غذاهایی که ما هر روز می‌خوریم نیز دارای مکمل هستند و یا غذاهای طبیعی غنی شده‌اند،چه ما تشخیص بدهیم یا ندهیم.

یک مثال این است که، ید معمولا به نمک افزوده می‌شود، یا دوز اضافه ویتامین‌ها و مواد معدنی به آرد و غلات صبحانه‌ای اضافه می‌گردد.

شما ممکن است تعجب کنید که چرا اطلاعات تغذیه‌ای بر روی بسته‌های غلات صبحانه‌ای شما مشابه برچسب ویتامین هستند، این قسمتی از تلاش هماهنگ برای اطمینان از آن است که افراد، ویتامین مورد نیاز خود را با افزودن این مواد مغذی به اقلام روزانه‌ای که به طور وسیعی خورده می‌شوند، بدست می‌آورند.

برنامه‌های مکمل‌یاری و غنی‌سازی، برای سلامت عموم موفقیت داشته‌اند، زیرا که آنها بدون تلاش برای اجبار افراد به تطبیق با رفتار جدید مثل خوردن ویتامین‌ها. مواد مغذی را به اکثریت افراد ارائه می‌دهند.

شکل آنها هرچه می‌خواهد باشد، مکمل‌ها و غنی‌سازها دارای مواد مغذی هستند که از منبع طبیعی‌شان گرفته می‌شوند و به رژیم غذایی افزوده می‌گردند.

این تفاوت بین مصرف قرص آنتی‌اکسیدان و خوردن یک وعده غذایی تمشک است که به طور طبیعی غنی از چندین آنتی‌اکسیدان است.

برای کودکان، شیر خشك‌های ساخته شده نیز نوعی مکمل هستند، زیرا که آهن، روی و چربی‌های خاص افزوده شده به آنها به طور طبیعی در شیر گاو یا سویا یافت نمی‌شود اما از دیگر منابع تخلیص می‌گردند و به شیر خشك اضافه می‌شوند.

ب) چرا مکمل استفاده کنیم؟

مکمل‌ها به طور سنتی یک راه کارآمد و ارزان برای تامین مواد مغذی هستند که به مقدار کافی در رژیم غذایی یافت نمی‌شوند.

گاهی اوقات مکمل‌ها برای درمان سوءتغذیه یا بچه‌هایی که به طور مزمن مریض هستند، یا در درمان سریع و شدید برای بیمارانی که از بیماری حاصل از کمبود ویتامین یا ماده معدنی رنج می‌برند، به کار می‌روند.

اما آنها همچنین به طور موثر - مثل مورد غذاهای غنی شده- برای مبارزه با کمبودهای رژیمی در تعدادقابل توجهی از افراد، نیز استفاده شده‌اند.

مثال این، استفاده از مکمل فولیک اسید در زنان و در سن حاملگی برای پیشگیری از نقص لوله عصبی در بچه‌هایشان، است. مولتی ویتامین‌ها، چه برای بزرگسال یا بچه، بوسیله اغلب افراد به عنوان تور ایمنی مصرف می‌شود که تامین کننده اغلب ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

درحالی كه افراد فقط در موردی که رژیم غذایی نتواند تامین کننده آنها باشد، نیاز دارند.

ج) مکمل‌ها چه‌کار نمی‌توانند بکنند

در دو دهه گذشته، تعریف مکمل توسعه یافته است، و چیزی بیشتر از جبران کمبودهای رژیم غذایی مطرح می‌شود.

مکمل‌ها مثل گیاهان و دوز بالای مگاویتامین‌ها، مدعی هستند که چیزی را به رژیم غذایی می‌افزایند که تقویت کننده سلامت است، علایم بیماری را تعدیل می‌کند، روحیه را تغییر می‌دهد یا جایگزین معالجات طبیعی می‌شود. 

خرید و فروش مکمل‌ها رونق یافته است.

از آنجایی که این مکمل‌ها بدون نسخه فراهم می‌شوند و بوسیله FDA مثل داروها، کنترل نشده‌اند، یک بازار رو به رشدی را نشان می‌دهند و یک فرصت بزرگ برای کمپانی‌ها هستند تا غذاها و قرص‌های غیرکنترل شده خود را با ادعاهای سلامت که نیازی به حمایت آنها با شواهد علمی نیست، بفروشند.

دیدگاه سلامت و غذا برای بازاریابی مکمل‌ها، تقویت کننده‌های طبیعی، گیاهی یا اجزاء ارگانیک، برای بزرگسالان بسیار موفق بوده است و در حال حاضر سعی در فروش مکمل‌ها برای کودکان دارند.

تعداد بسیار اندکی از مکمل‌های گیاهی برای کفایت‌شان یا برای اثرات بالقوه مضرشان بر بزرگسالان، و بسیار کمتر بر بچه‌ها، مطالعه شده‌اند.

ویتامین‌های خاص، مواد معدنی، چربی‌های خاص و دیگر ترکیبات یافت شده در غذاها، به عنوان دارنده اثرات سودمند در دوز تغلیظ شده، مشتری جلب کرده‌اند.

ما واقعا نیاز به سطح مشخصی از این مواد داریم و مکمل‌ها راهی هستند تا برخی فراسنج‌های خونی را به حد طبیعی برسانند.

اما مصرف بیشتر از آنچه که نیاز داریم، همیشه خوب نیست. اما فقط به این دلیل که بدن به مقدار مشخصی از آنها نیاز دارد.

به عنوان مثال، بدین معنا نیست که دوز بالای روی عملکرد بدن را بهتر از طبیعی می‌کند.

بدن ما دوست دارد که در تعادل زندگی کند، تمام چیزهایی که نیاز دارد را بگیرد اما مقدار بسیار بیش از حد از یک چیز خوب را هرگز، در بهترین حالت، دوزهای اضافه به سادگی در ادرار دفع می‌شوند.

و در بدترین حالت، آنها با جذب مواد دیگر (به عنوان مثال، دوز بالای روی می‌تواند از جذب آهن ممانعت کند) مداخله می‌کنند یا در بدن ما تجمع می‌یابند و موجب مسمومیت می‌گردند.

تحقیقات رو به جلو، سعی دارند که تعیین کنند آیا مصرف سطوح بالاتر آنتی‌اکسیدان‌های خاص- به عنوان مثال، ویتامین C و E، سلنیوم و کاروتنوئیدها-می‌توانند به پیشگیری از بیماری‌های مزمن کمک کنند.

بنابراین، این ارتباطات آشکار نیستند و حتی اگر سطوح دریافت بالای رژیم غذایی، اثر محافظت کننده داشته باشند، لزوما بدین معنی نیست که به قرص با دوز بالا مجوز داده شده است.