در دوران کودکی
نخستین مراحل رشد وابسته به هورمون رشد با جهش رشدی در فاصله ماههای 6-12 ماهگی تولد پدید میآید. این شرایط با افزایش واضح و سریع میزان رشد همراه است که پس از آن سرعت رشد کودک کاهش مییابد. حداکثر سرعت رشد طی این جهش رشدی به حدود 17 سانتی متر در سال بالغ میگردد. به طور ویژه جهش رشدی در این دوره با افزایش سرعت رشد در پاها و حفظ سرعت رشد قبلی در تنه و سایر اندامها همراه میباشد.
رشد دوران کودکی اغلب رشد دوران قبل از بلوغ نیز نامیده میشود. در این دوره زمانی، یک کاهش سریع اولیه در سرعت رشد و سپس کاهشی پایدار در سرعت رشد روی میدهد که موجب رسیدن به حداقل سرعت رشد قدی در دوره زمانی قبل از بلوغ به میزان 5 سانتیمتر در سال در هر دو جنس میگردد.
در حدود دو سوم کودکان سالم جامعه در میانه دوران کودکی، یک جهش رشدی در حدود سالهای 7 و 8 زندگی دارند. این دوره رشد گذرای قدی را به ترشح هورمونهای آندروژن از غدد آدرنال مرتبط میدانند که موجب افزایش رشد در تمامی ابعاد شده و وضعیت مشابهی را در هر دو جنس ایجاد میکند.
پس از این مرحله، کاهشی در رشد بروز مینماید که موجب واضحتر شدن جهش رشدی طی بلوغ میگردد. الگوی رشد دوران کودکی در استخوانهای دراز بسیار ثابت و یکنواخت میباشد. تغییرات در صدکهای رشدی کودکان با افزایش سن کاهش مییابد. رشد دوران کودکی، بیشتر با رشد پاها مشخص میشود تا رشد تنه. در سن 12 سالگی، طول قد که بازتاب رشد دوران کودکی است در هر دو جنس مشابه میباشد.
طی دوران بلوغ
رشد در دوران بلوغ نسبت به رشد کودکی (دورهای که از میزان رشدی ثابت و یکنواخت برخوردار است) پیچیدهتر میباشد. در دوره بلوغ همانند دوران نوزادی یک جهش رشدی مشاهده میگردد. در دوره بلوغ، رشد سریع در بخش تنه مشاهده میشود و پاها با سرعت ثابت و یکنواختی به رشد خود ادامه میدهند.
رشد دوران بلوغ را به عنوان یک حادثه فزاینده رشد میدانند که فرآیند نهایی و محدود کننده رشد قدی را نیز تعیین میکند. دلیل این باور آن است که اگرچه سرعت رشد قدی افزایش قابل توجهی مییابد، لیکن میزان رشد نهایی و یا بلوغ استخوانها نیز افزایش یافته و این امر به بسته شدن غضروفهای اِپی فیزی (صفحات رشد) منجر میگردد.
رشد دوره بلوغ به طور مستقیم با تغییرات هورمونی که برای تکمیل روند بلوغ جنسی مورد نیاز است، مرتبط میباشد و به سه بخش قابل تقسیم است:
1) افزایش اندک سرعت رشد قدی کمی پیش از جهش رشدی (رشد آرام پیش از بلوغ).
2) حداکثر یا اوج رشد قدی
3) کاهش سرعت رشد قدی (توام با بسته شدن غضروفهای اپی فیزی و دستیابی به طول نهایی قد).
دختران به طور معمول 2 سال زودتر از پسران به حداکثر رشد قدی خود رسیده و جهش رشدی را پشت سر میگذارند. در آغاز دوره بلوغ به نظر میرسد که دخترها از پسرها قد بلندتر میباشند. دلیل این امر شروع زودتر جهش رشدی در دختران میباشد.
برای خواندن بخش اول -برنامه غذایی برای قد كودك- اینجا کلیک کنید.