تحریریه ماهنامه كودك سالم
اخیرا بیشتر خانواده‌های ایرانی با مشکلی به نام بد غذایی کودکانشان مواجه شده‌اند و این موضوع را به عنوان یک معضل جدی سر راه سلامتی کودکانشان می‌پندارند. این موضوع بیش از هر کس دیگر مادر خانواده را مضطرب و نگران می‌کند. بارها مشاهده می‌شود که مادران بچه‌های خود را برای دریافت داروهای اشتها آور و رژیم‌های غذایی چاق کننده به کلینیک‌های رژیم درمانی می‌آورند.
گاهی این كودكان واقعا كمبود وزن دارند، ولی در اغلب موارد هنگامی که بررسی و معاینات لازم به عمل می‌آید و وزن کودک با استانداردها مطابقت داده می‌شود نشانی از کم وزنی دیده نمی‌شود و و وقتی دلیل نگرانی مادر را جویا می‌شویم می‌بینیم که غالبا فرزندان خود را با همسالان چاق فامیل مقایسه می‌کنند و تصور می‌کنند كودكانشان دچار كم وزنی شده‌اند و عموما با اصرار آنان به مصرف بیشتر غذا، کودکانشان امتناع می‌کنند. همه ما دوست داریم فرزندانی سالم و شاداب داشته باشیم و بی‌شک یکی از رموز سلامتی، درست غذا خوردن است.
رفتارهای تغذیه‌ای کودکان را بشناسیم
1- کودکان اغلب دوست دارند در موقع صرف غذا بیشتر به تماشای اعضای خانواده پرداخته و با آنها شوخی و بازی کنند، علاوه بر آن دوست دارند با غذایشان نیز مانند یک اسباب بازی بازی کنند.
2- کودکان تحمل ندارند بیش از پنج دقیقه سر سفره بنشینند و زود خسته می‌شوند، آنگاه سفره را ترک کرده و دور سفره می‌گردند و به بازی می‌پردازند و دوباره سر سفره بر می‌گردند.
3- کودکان دوست دارند بر خلاف والدینشان غذا را آهسته بخورند و از عجله کردن در خوردن غذا هیچ خوششان نمی‌آید.
4- بر اساس یک سیستم تنظیم کننده داخلی کودکان پس از اینکه سیر شوند مطلقا دوست ندارند یک لقمه اضافه‌تر بخورند ولی امان از اصرارهای نابجای پدر و مادر!
5- باید دانست همانطوری که عادات غذایی سالمندان با جوانان متفاوت است عادات غذایی کودکان نیز با پدر و مادرشان تا حدودی متفاوت بوده و متاسفانه اغلب کودکان تمایل به خوردن تنقلات دارند كه با هوشمندی باید با این قضیه برخورد كرد.
6 – با توجه به اینکه حجم معده کودکان کوچک است بنابراین در هر نوبت مقدار کمی غذا را می‌توانند وارد معده خود کنند.
7- بدن کودکان به آب زیاد نیاز دارد و به همین دلیل کودکان بیش از بزرگسالان آب می‌نوشند.
8 – کودکان دوست دارند خودشان غذا را به دهان بگذارند و غذا را به اطراف ریخت و پاش کنند.
با اطلاع از رفتارهای تغذیه‌ای کودکان، بد غذایی آنان را كنترل كنید
اشکالی ندارد گاهی به بچه‌ها اجاره دهیم برای اینکه بتوانند با غذا ارتباط بهتری برقرار نمایند، کمی هم با آن بازی کنند. همچنین انتظار نداشته باشیم کودکان مدت زیادی سر سفره دوام بیاورند؛ البته نگران نباشید دوباره بر می‌گردند.
بد نبود اگر ما بزرگ‌ترها هم مانند کودکانمان آهسته آهسته غذا می‌خوردیم تا این همه با مشکل چاقی مواجه نمی‌شدیم، بنابراین آرام غذا خوردن کودکان نه‌تنها بد نیست، بلکه بسیار منطقی‌تر است.
نمی‌دانم چرا ما پدر و مادرها اصرار داریم خواسته‌های نابجای خود را به کودکانمان تحمیل کنیم؟ یادمان باشد برای غذا خوردن آنها هرگز از روش‌هایی همچون التماس کردن و یا بعضا خشونت، کتک و یا تهدید کردن استفاده نکنیم. مطمئن باشید این روش‌ها هرگز جواب نمی‌دهند. لازم است کودک در محیط شاد و به دور از هر گونه وحشت و اضطراب غذا بخورد بنابراین عواملی مانند وحشت و نگرانی کودک می‌توانند از علت‌های مهم بد غذایی کودکان باشند. (بسیار غم‌انگیز است کودک بخواهد از طریق غذا نخوردن والدین را جلب توجه کند!) در چنین مواقعی یا کودکان تسلیم خواسته‌های پدر و مادر شده و خارج از اندازه و از روی بی‌میلی غذا می‌خورند که باعث چاقی آنها خواهد شد و یا در برابر خواسته والدین مقاومت کرده و از این پس حتی به اندازه لازم هم غذا نمی‌خورند تا به این وسیله اعتراض خود را به رفتار بد پدر و مادر نشان دهند.
سعی نکنید برای هر بار غذا خوردن کودک به او جایزه بدهید چون کودک یاد می‌گیرد فقط در مقابل دریافت جایزه غذا بخورد. البته اگر گاهی به کودکان جایزه‌های کوچکی بدهید مانعی ندارد، ولی نه همیشه.
از آنجایی که اغلب کودکان تنقلات را دوست دارند، به جای ممنوع کردن آنها بهتر است ضمن توجه به این خواسته کودکان از مصرف بی موقع و بی‌اندازه تنقلات جلوگیری کنیم. برای این منظور می‌توان تنقلات را در اندازه‌های کم و مشخص (استفاده از ظرف‌های مخصوص کودک به عنوان پیمانه) و در زمان‌های مناسب به کودک ارائه نمود. لازم به ذکر است به منظور جلوگیری از بی‌اشتها شدن کودکان از ارائه تنقلات دو ساعت قبل از غذای اصلی پرهیز شود.
با توجه به کوچکی حجم معده کودک لازم است او را در دفعات بیشتر (پنج بار در روز) و در حجم کم تغذیه نمایید.
اگر بدانیم که بیشتر وزن بدن کودک را آب تشکیل داده است آنگاه زود به زود آب خوردن آنها ما را متعجب نخواهد کرد. آب خوردن در حجم کم و به دفعات زیاد برای کودک ضروری است.
چنانچه کودک تمایل دارد خودش قاشق را در دست بگیرد بهتر است ضمن تهیه قاشق گود به منظور جلوگیری از ریخت و پاش غذا به اطراف تا زمانی که خسته نشده از کمک کردن به او بپرهیزید و پس از آن می‌توان به کودک کمک کرد.
با توجه به مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که آگاهی از رفتارهای طبیعی تغذیه‌ای کودکان به همراه بهبود عملکرد والدین می‌تواند بدغذایی کودکان را تعدیل كند.
