تحریریه زندگی آنلاین : در دنیای ماشینی امروز، والدین به ندرت یا حتی هیچ‌وقت فرصت یا حوصله‌ای برای گفتن قصه به کودکان‌شان ندارند و ابزارهایی چون بازی‌های کامپیوتری و سی دی‌های کارتونی را به آن ترجیح می‌دهند. شاید هم از نقش پررنگ آن در شکل‌گیری شخصیت کودک و بالا رفتن معلومات او از دنیای پیرامون، تاریخ و فرهنگ و شناخت هرچه بیشتر خود ناآگاهند. خواندن یا تعریف داستان با صدای بلند، کار مورد علاقه کودکان است و می‌تواند خاطره‌ای از دوران کودکی والدین تا داستان‌هایی با مضامین و پیام‌های معنادار و آموزنده را در بر بگیرد. از مزایای داستان‌گویی می‌توان به پایه‌ریزی ارزش‌هایی چون دانایی، شجاعت، پشتکار و تلاش، نوع دوستی، امیدواری، آزادگی، جوانمردی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم و ...؛ آشنایی با ریشه‌های آبا و اجدادی و فرهنگی از سنت‌های خانوادگی و اجتماعی گرفته تا داستان‌هایی از مشاهیر ادبی، اسطوره‌ای، تاریخی و ... خود و جهان؛ تقویت مهارت‌های شنیداری و گفتاری و آشنایی با زبان، واژه‌ها و عبارت‌های جدید؛ افزایش تمرکز کودک در هنگام شنیدن داستان و برانگیختن اشتیاق فهمیدن داستان؛ تحریک قوه ابتکار و ابداع در کودکان و تقویت حافظه و قدرت تخیل و خلاقیت کودک از طریق تجسم شخصیت‌ها، مکان‌ها، جریان‌ها و ... و بازخواهی تعریف مجدد داستان از زبان کودک؛ گسترش دامنه بینش کودک بواسطه رویارویی هرچند غیرفیزیکی و غیرشخصی با فرهنگ‌ها و شرایط اجتماعی جوامع مختلف؛ فراگیری بهتر تحصیل حتی در دوران دانشگاه از طریق تکرار مفاهیم درسی به شکلی پیوسته و با زبانی ساده و داستان‌وار از جمله درس تاریخ؛ تقویت مهارت‌های ارتباطی، افزایش اعتماد به نفس و علاقه‌مند ساختن کودک به آزادی و عدالت اجتماعی، کاهش احساس خجالت در طرح پرسش‌ها و افزایش توانایی سخنوری او؛ کسب تجربه غیرمستقیم در رویارویی با موقعیت‌های دشواری که کودک را گیج و سردرگم می‌کنند و رسیدن به این نتیجه که سختی و رنج هم مانند شادی جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی می‌باشند، اشاره کرد.
بیشتربخوانید:
تاثیر قصه گویی در تربیت کودک
قصه چگونه باشد؟
قصه از یک سو نباید خیلی کوتاه باشد، زیرا مجال انتقال پیام درست را نخواهد داشت و از سوی دیگر نباید خیلی طولانی باشد تا کودک را کسل کند. در هنگام قصه‌گویی همیشه باید سن شنونده و دیگر شرایط مربوطه حاکم را مد نظر قرار داد؛ دارای ساخت داستانی مناسب کودک و همخوان با احساسات و علاقه او باشد نه مبتنی بر دنیای بزرگسالان؛ انگیزه تعقیب داستان را در کودکان ایجاد کند؛ از طرفی، پیچیده و دارای کلمات فراوان و غامض و شخصیت‌های متعدد و از سوی دیگر، چندان ساده و قابل پیش‌بینی نباشد تا بلافاصله لو برود و کودک تا آخر آن را حدس بزند؛ اگر به صورت کتاب است از سوی کودک پسندیده و انتخاب شود؛
چگونه قصه بگوییم؟
راوی داستان نیز به اندازه خود قصه مهم می‌باشد. تمرین، تسلط، دوست داشتن قصه و قصه‌گویی و شناخت دنیای کودک از ضرورت‌های کار قصه گویی و هنر شخص قصه‌گو به حساب می‌آیند. قصه‌گویی وقتی تأثیرگذار می‌شود که روش درست ادا کردن آن را نیز بدانیم. در زمان داستان‌گویی، محیطی راحت و آسوده را انتخاب کرده و آن را با مقدمه‌ای کوتاه در مورد مکان و شخصی که این داستان را از او شنیده‌اید و کمکی که به شما در زندگی کرده، آغاز کنید؛ برای جذاب‌تر شدن قصه، در هنگام تعریف آن از حرکات دست‌ها و چهره استفاده کرده و صدایتان را با تغییر شخصیت‌ها و متناسب با جنس و وضعیت آن‌ها تغییر دهید؛ قصه باید با صدای به اندازه کافی بلند، ولی شمرده و آهسته تعریف شود و در عین حال، حس موجود در قصه را به خوبی انتقال دهد؛ از به کار بردن تکیه کلام‌های نابجا پرهیز کنید؛ صبور و باحوصله باشید و برای تمام کردن آن و پاسخ به سؤالات کودک شتاب نداشته باشید؛ با طرح سؤال‌هایی همچون «می‌دونی چطور یا چرا؟» کودک را با داستان درگیر کنید و در نهایت، درباره درک و نتیجه‌گیری از داستان با او صحبت کنید؛ منبع قصه‌گویی می‌تواند تنها عکس‌هایی باشند که به یک رویداد خاص همچون روز تولد، جشن نوروز یا سفر به مکانی مربوط شوند. شما می‌توانید از کودک بخواهید تا داستان عکس یا عکس‌ها را برای شما تعریف کند. عکس‌های مختلف یک رویداد را به او نشان دهید و از او بخواهید تا آن‌ها را به ترتیب زمانی وقوعشان مرتب کند و یا حتی با استفاده از قدرت تخیل خود، قصه‌ای جدید در مورد یک یا گروهی از آن‌ها بسازد؛ نقاشی و ترسیم شخصیت‌ها و وقایع و نقش و نگارها ابزارهایی مناسب جهت تحریک قوه داستان‌سازی کودک، در دست گرفتن قلم، تقویت استعداد هنری و لذت بردن او از روند کلی داستان می‌باشند.
بیشتربخوانید:
اثرات قصه‌گویی بر یادگیری کودکان
نتیجه
در کشوری چون ایران با وجود داستان‌ها و افسانه‌های زیبا و آموزنده و گنجینه‌های علمی بسیار، اولیاء و مربیان می‌توانند در کنار آموزش فعال دروس با تعریف داستان‌های مرتبط با دروس و حتی اجرای نمایش‌ها و تئاترهای خانگی و کلاسی برگرفته از آن‌ها، سختی و خشکی دروس و اضطراب امتحان و نمره را تا حدودی تقلیل دهند، ماندگاری رویدادها و وقایع داستان را در ذهن کودکان بیشتر کنند و در عین حال، هدف اصلی تعلیم و تربیت که پرورش انسان‌های خلاق، مبتکر و کارآمد است را به جا آورند و وظیفه خود در قبال کشورشان برای حفظ و انتقال این داستان‌ها را به درستی انجام دهند. در نگاهی کلی، داستان به خصوص از نوع واقعی آن (مثلا داستان زندگی مورچه‌ها) که دارای نکات مثبت می‌باشد و متناسب با سن و شرایط کودک است نه تنها باعث سرگرمی و افزایش معلومات کودک می‌شود، بلکه از استرس و اضطراب او نیز کاسته و بسیاری از مشکلات رفتاری‌اش را درمان می‌کند. در یک کلام، قصه‌گویی سهم مهمی در رشد، تکوین شخصیت، پیشرفت و زندگی و آینده کودکان دارد و نباید از آن‌ها دریغ شود.
