مهرنوش رجایی - مشاور و روانشناس تربیتی
تحریریه زندگی آنلاین : همانطور که می‌دانید ایام نوروز و تعطیلات عید در پیش است. تعطیلاتی که می‌توان بیشترین وقت و زمان را در کنار بچه‌ها بود. به خصوص که همچنان به دلیل شرایط موجود بیماری کرونا نمی‌توان مثل قبل این ایام را با مسافرت و با دید و بازدید‌های نوروزی گذراند و یا با رفتن به مکان‌های تفریحی و گردشگری روز‌های عید را سپری کرد. به همین دلیل یکی از راه‌هایی که می‌توان بچه‌ها را با ماندن در منزل مشغول نمود، فراهم آوردن شرایطی است که آنان بتوانند به فعالیتی متناسب با سن و سالشان بپردازند و ساعاتی را سرگرم باشند. در کنار بازی و سرگرمی‌های مختلفی که برای کودکان و بچه‌های خرد سال وجود دارد، نقش هنر و
کاردستی و نیز درست کردن اشیاء گوناگون به شکل‌های مختلف، در جای خود تاثیر بسیار مفید و سازنده‌ای در رشد، خلاقیت و استعداد‌های نهفته کودکان دارد. هر چند که امروزه به‌واسطه دنیای مجازی و این جعبه جادویی، بچه‌ها با تبلت اختصاصی و یا با در اختیار گرفتن گوشی والدین خود مشغول بازی و سرگرمی‌های مختلفی می‌شوند، اما به معنای واقعی فرزندان ما در چنین شرایطی نه تنها کودکی نمی‌کنند، بلکه نوع سرگرمی و حتی آموزشی که از این طریق صورت می‌گیرد، نمی‌تواند به طور صد در صد برای آنان موثر و مفید واقع شود. در حالی که به واسطه تنوعی که در استفاده از ابزار و رنگ‌ها در ساخت کاردستی به کار می‌رود، این هنر یکی از راههای سرگرم‌کننده و بسیار مفید برای کودکان محسوب می‌شود، چرا که باعث رشد، خلاقیت و نوآوری در آنان شده و زمینه‌های لازم برای عینیت بخشیدن، تماس مستقیم، و رو در رو شدن با هر آن چیزی که در دنیای واقعی وجود دارد را برای بچه‌ها فراهم می‌سازد. در چنین شرایطی با آموزش هنر و کاردستی زمینه‌های لازم برای یادگیری، ممارست و نیز آزمون و خطای کودکان مهیا می‌شود و باعث افزایش مهارت‌های حرکتی و ارتباطی آنان می‌گردد.
بیشتربخوانید:
تزئینات خلاقانه وسایل منزل با گونی
کاردستی و رشد جسمی و عضلانی کودکان
شاید این سوال برایتان مطرح شود که، چه ارتباطی می‌تواند بین ساختن کاردستی و رشد جسمی و عضلانی کودکان باشد؟
چند سالی است که با آمدن اینترنت و بهره‌مندی از دنیای بدون حد و مرز آن، متاسفانه بسیاری از والدین را می‌توان دید که برای سرگرم نگه داشتن و آرام ساختن فرزندانشان انواع و اقسام بازی‌های رایانه‌ای را فراهم کرده تا بچه‌ها را به این شکل مشغول کنند، در حالی که این نوع سرگرمی‌ها، نه تنها بچه‌ها را به نوعی بی‌تحرکی و سکون عادت داده، بلکه امکان هر گونه حرکت و جست و خیز بدنی را از آنان گرفته است که این خود نیز در دراز مدت مشکلاتی را برای کودکان به وجود می‌آورد، درحالی که وقتی کودک شروع به درست کردن چیزی می‌کند، باعث می‌شود تا از دست‌ها و عضلات خود استفاده کرده و انگشتان خود را به حرکت در آورد که رفته‌رفته با تمرین و تکرار در این زمینه، توانایی کنترل عضلات دست کودک افزایش پیدا می‌کند و قدرت عضلاتش بالا می‌رود. در واقع این کار باعث می‌شود تا مهارت‌های حرکتی کودک بیشتر شده و در نتیجه کودک نیز اشتیاق پیدا می‌کند تا کارهای متفاوتی انجام دهد. در ابتدا که او شروع به ساختن می‌کند، نمی‌تواند کنترلی بر روی ابزار و وسایلی که در دست دارد، داشته باشد، اما با تکرار و تمرین تلاش می‌کند تا شکل صحیح گرفتن ابزاری مانند قیچی، خط‌کش و یا مداد و کاغذ را یاد گرفته و در این زمینه مهارت پیدا کند. که همین تکرار برای استفاده درست از هر چیزی باعث می‌شود تا توجه و دقت او بیشتر شده و حتی مشتاق می‌شود تا کارهای شخصی خود را نیز مانند بستن دکمه‌های لباس، پوشیدن جوراب و بستن بند کفش و ... به تنهایی انجام دهد که رفته‌رفته با تکرار آن مهارت لازم را در این زمینه پیدا می‌کند.
ایجاد خلاقیت و نو آوری
کاردستی و ساختن چیزهای مختلف توسط کودکان، نقش بسیار مهمی درپرورش و رشد خلاقیت بچه‌ها دارد. همانطور که می‌دانید ساختن و خلق کردن و نیز داشتن ایده‌های نو یکی ازمهمترین ویژگی‌هایی است که در انسانها به چشم میخورد و پرورش مهارت ساختن و درست کردن در دوران کودکی باعث رشد یک سری از توانمندیها در کودکان می‌شود. چرا که با توجه به هدفدار بودن کاردستی و نیز تمرکزی که روی آن صورت می‌گیرد سبب می‌شود تا بچه‌ها برای به ثمر رساندن و رسیدن به بهترین نتیجه دلخواه، در کارشان توجه کافی و تمرکزلازم را داشته باشند. آنان در کنار استفاده از وسایل مختلف، راههای متفاوتی را امتحان می‌کنند وحتی در این میان ایده‌های دیگری نیز به ذهنشان می‌رسد که همین ایده‌های نو می‌تواند زمینه شروع کارها و فعالیتهای بعدی آنان باشد. در واقع ساختن کاردستی توسط کودکان وتجربه کردن راههای مختلف برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب مهمترین نقش را در تقویت خلاقیت و نوآوری آنان دارد.
بیشتربخوانید:
4 ایده خلاقانه برای درست کردن کاردستی روز معلم
ایجاد خود باوری و اعتماد به نفس
از آنجایی که کودکان دوست دارند در انجام بعضی از فعالیت‌ها سهیم باشند و توانمندی خود را ثابت، و از مهارت‌های خود استفاده کنند کار دستی می‌تواند در این زمینه موثر واقع شود، زیرا بچه‌ها هنر و کار دستی را دوست دارند و با توجه به اینکه تجربه استفاده از ابزار و وسایل مختلف برایشان جالب است و از تنوع رنگ‌ها لذت می‌برند، به همین دلیل وقتی چیزی را درست می‌کنند و با تشویق اطرافیان خود روبرو می‌شوند، نوعی خود باوری و ذوق در آنان ایجاد شده که باعث بالا رفتن اعتماد به نفس‌شان می‌شود. این اعتماد به نفس همانند نیرویی به تقویت ذهن آنان کمک کرده و افکارشان را در جهت رشد و پیشرفت سوق می‌دهد. در نتیجه بچه‌ها با قرار گرفتن در چنین شرایطی بدون ترس و نگرانی دوست دارند تا کارهای بزرگتر و فعالیتهای بیشتری در این زمینه داشته باشند. پس فراموش نکنیم که احترام گذاشتن به کاری که توسط بچه‌ها انجام شده همراه با تشویق اطرافیان می‌تواند در ایجاد خود باوری و اعتماد به نفس آنان، نقش بسزایی داشته باشد، چرا که از آن پس کودکان با میل و رغبت و نیز تلاش و پشتکار بیشتری علاقه‌مندند تا کارهای بزرگ‌تری را تجربه کنند.
ایجاد مشارکت، تعهد و مسئولیت‌پذیری
در بسیاری از مواقع بچه‌ها برای درست کردن کاردستی نیاز به کمک و راهنمایی دیگران دارند. زمانی که در منزل هستند از والدین و اطرافیان خود کمک می‌گیرند، اما زمانی که در مهد کودک و یا مدرسه حضور دارند به کمک مربی و معلم خود این کار را انجام می‌دهند، ولی در بسیاری مواقع دیده می‌شود که مربیان مهد و یا معلمان مقطع ابتدایی برای اینکه بچه‌ها را با فعالیتهای گروهی آشنا و آنها را بیشتر به ساختن کاردستی ترغیب کنند، پیشنهاد ساخت کاردستی‌هایی را می‌دهند که بچه‌ها به شکل گروهی در آن مشارکت داشته و هر کدام عهده‌دار قسمتی از آن باشند و آن را به اتمام برسانند. در چنین شرایطی بچه‌ها در کنار هم و با کمک هم اقدام به درست کردن یک کاردستی گروهی می‌کنند که از طرفی نه تنها ارتباط بیشتری بین آنها ایجاد شده و با فعالیتهای گروهی و دسته‌جمعی آشنا می‌شوند، بلکه باعث تقویت حس مسئولیت‌پذیری و تعهد در آنان می‌شود، زیرا تکمیل هر قسمت از کاردستی مستلزم تکمیل شدن قسمت‌های دیگر آن است که باید توسط تک‌تک آنان و با کمک یکدیگر صورت گیرد.
