ستاره حمیدی؛ روان درمانگر
در دنیای امروز خشونت به بالاترین حد خود رسیده و فرزندان ما هر روز شاهد این خشونتها از رسانههای صوتی و تصویری و دنیای مجازی هستند خشونت که حتی در خیابانهای شهرمان نیز موج میزند.
دیدن اخبار جنگها، تعرضها به کودکان و بزرگسالان، کشتارهای دسته جمعی و... فرزندانمان درکنار ما فیلمهای خشونت بار میبینند، بازیهای کامپیوتری خشونت بار بازی میکنند و در نهایت سوال اینجا است در این دنیای پر هیاهو این اخبارهای خشونت بار چه بر سر فرزندانمان میآورد؟
هر روزه در کلینیکهای مشاوره مادران و پدران نگرانی را میبینیم که فرزندان مضطرب و ترسیده شان را برای مشاوره نزد روانشناسان میآورند فرزندانی که خبر قتل عامها، بچه دزدیها را شنیده و از تلویزیون مشاهده کردهاند و بعد از شروع اضطرابها، ترس از مردن، ترس از دست دادن والدین، کابوسهای شبانه، دردهای بدنی که ناشی از ترس مدام است بسیاری دیگر از مشکلات درون شان رخنه کرده است و از سویی برخی دیگر از کودکان واکنشی نشان نداده و این ترس و اضطراب را درون خود دفن میکنند و در آینده تبدیل به بزرگسالانی مضطرب و نگران میشوند.
آسیبهای مواجهه کودکان با اخبار خشونت آمیز
1- بر اساس پژوهشهای انستیتو بهداشت روان آمریکا دیدن و شنیدن مکرر خشونتهای انسانها بر علیه هم حساسیت درک درد و رنج دیگران و همدلی را در کودکان کاهش میدهد.
بدیهی است زمانی که کودکان بصورت مستمر شاهد خشونت هستند برایشان تبدیل به امری عادی شود.
2- آنان را دچار ترس از دنیای اطرافشان میکند و نسبت به دنیای پیرامون دیدی منفی و سرشار از ترس و اضطراب خواهند داشت گویی بیرون از خانه همه چیز در خطر است.
این احساس نا امنی کودکان را هر روز مضطرب و نگرانتر خواهد کرد و این نگرانی مسلماً در زندگی و فعالیتهای روزانهشان و میزان یادگیری آنها تاثیر بسزایی خواهد داشت.
3- یکی دیگر از آسیبهای اخبار خشونت بار افزایش بروز رفتارهای خشونت آمیز در کودکان است و این را میتوان به خوبی در روابطشان با همسالان و حتی والدین مشاهده کرد.
کودکانی که به سرعت از کوره در میروند و شروع به ناسزا گویی کرده و الفاظی را که در بازیها و فیلمها شنیده اند به همسالان خود لقب میدهند.
4- و اینجا است که باید از خود بپرسیم چه باید بکنیم؟، طبیعی است ما قادر نیستیم که جلوی اخبار و وقایع خشونت آمیز را بگیریم و حتی مانع شدن از دیدن آنها توسط فرزندان سبب میگردد دیدی واقعبینانه نسبت به دنیای اطرافشان نداشته باشند.
چگونه میتوان به کودکان آموخت این دنیا علاوه بر تمامی زیبایهایش خشونتهایی نیز دارد و چگونه باید کودکان را از آسیبهای روانی و جسمانی شنیدن اخبار خشونت بار در امان نگاه داشت؟
پیشنهادهایی به والدین
روانشناسان آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا در این زمینه راهکارهایی را به والدین پیشنهاد میدهد:
1- میزان تماشای خبر را زیر نظر داشته باشید
گاهی اخبار از رسانه چندین بار تکرار میشود. توجه داشته باشید که فرزندانتان بیشتر از یکبار شاهد آن نباشند و از منبع معتبر اطلاعات را دریافت دارند.
2- فرزندانتان را در تماشای خبر همراهی کنید
در هنگام تماشای اخبار از رسانه کودکان را همراهی کنید، در کنارشان بنشینید و با همدیگر اخبار را مشاهده و گوش کنید.
هیچ گاه فرزندان به تنهایی اخبار خشونت آمیز را مشاهده نکنند.
3- درباره محتوای خبر صحبت کنید
هنگامی که اخبار را مشاهده میکنید در مورد آن با کودکتان صحبت کنید و احساسش را از این واقعه بپرسید و احساس خود را نیز بیان کنید و با آسیب دیدگان همدلی کرده و رفتارهای خشونت آمیز را شماتت کنید.
فراموش نکنید زیاده روی در این کار سبب جلب توجه کودک به رفتار غیرطبیعی شما میشود. در مورد آسیبهای اجتماعی بر حسب سنشان با آنها صحبت کنید و برای در امان ماندن به آنها راهکار دهید.
به عنوان مثال بگویید: دخترم، پسرم خیلی ناراحت هستم که بین این دو کشور جنگ است و جنگ سبب از بین رفتن انسانها میشود و دنیا زیباتر خواهد شد اگر آدمها بیشتر همدیگر را دوست داشته باشند.
مسلماً در جنگ آدمهایی که از بین میروند بسیار مظلوم هستند و بیگناه و ... نظر تو در مورد جنگ چیست؟
4- به او درباره امنیتش اطمینان خاطر دهید
و در نهایت به کودکتان خاطر نشان سازید که شما همیشه در کنارش هستید و از او محافظت میکنید و درست است که آسیبها وجود دارند ولی میتوان جلوی برخی از آنها را با رعایت کردن نکاتی در زندگی روزمره گرفت.
به عنوان مثال: درست است ممکن است هر کسی با تصادف بمیرد ولی اگر احتیاط کرده و قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت کند هیچ وقت این اتفاق نمیافتد.
5- جداسازی واقعیت از بازی
برای کودکانتان بازیها را از واقعیت جدا سازید و به عنوان مثال به آنها بگویید کشتن یک انسان کار زشت و نادرستی است زیرا جان انسانها محترم است ولی بازیهای کامپیوتری فقط بازی هستند و موجوداتی که در آن به آنها شلیک میشود و یا کشته میشوند بیجان و تصویر محض هستند.