به قلم : دکتر گلبن سهراب ، عضو هیات علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : روی یا همان زینک، یک ماده معدنی مهم است که وجود آن برای بسیاری از عملکردهای بدن به ویژه برای یک سیستم ایمنی سالم و کارآمد ضروری است. بدن ما به صورت طبیعی روی را ذخیره نمی‌کند، به همین دلیل مصرف منابع روی در رژیم غذایی روزانه حیاتی است. خوشبختانه، ما روزانه فقط به مقادیر کمی از این ماده معدنی نیاز داریم تا توانایی طبیعی بدن‌مان برای مبارزه با پاتوژن‌ها و سلول‌های غیرطبیعی، متابولیسم مواد مغذی و بهینه‌سازی تقسیم سلولی را بهبود ببخشیم؛ امری که به ویژه برای نوزادان و کودکان بسیار مهم است. مزایا و فواید روی برای کودکان بسیار زیاد است که از آن جمله می‌توان به اختصار به تقویت عملکرد سیستم ایمنی، رشد سالم و تقویت عملکرد شناختی مغز در کودکان اشاره کرد، اما اینها تنها بخشی از فواید روی برای کودکان است. پس اجازه بدهید تا نگاهی دقیق‌تر به هر یک از این فواید بیندازیم:
مصرف روی در صورتی که با ویتامینC همراه شود، می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی کودکان - به ویژه کودکانی که زودتر از دیگران بیمار می‌شوند - بسیار مفید باشد. دریافت مقدار مناسب روی، برای تقویت سیستم ایمنی ضروری است و می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها را کاهش دهد.
یکی از مهم‌ترین فواید روی برای کودکان، کمک به رشد آن‌ها است. کمبود روی باعث توقف رشد می‌شود، زیرا روی در متابولیسم پروتئین، سنتز DNA و RNA، انتقال عصبی و بسیاری از عملکردهای دیگر نقش مهمی دارد. رشد قدی کودکان بسیار تحت تاثیر روی دریافتی است.
روی، مانند بسیاری از ریزمغذی‌های ضروری، بر رشد مغزی و رشد شناختی کودکان در حال رشد تاثیر‌گذار است. همچنین وجود روی در رشد نورون‌ها (سلول‌های مغز)، تمایز نورونی، رشد فیزیکی بافت مغز (ماده سفید) و نقش‌های متعدد دیگر در رشد سلول‌های عصبی ضروری است.
روی برای تقویت عملکرد سالم روده‌ها ضروری می‌باشد و نقش مهمی در سلامت آن دارد. این ماده معدنی به چندین روش به بهبود عملکرد روده و سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند. روی برای حفظ بافت‌های روده‌ای لازم است و به تقویت سیستم ایمنی در دستگاه گوارش کمک می‌کند تا با عفونت‌ها و پاتوژن‌هایی که ممکن است از طریق روده وارد شوند، مبارزه کند. همچنین روی می‌تواند به جذب مواد مغذی در روده کمک نماید. یکی از علائم رایج کمبود روی در کودکان، ممکن است اسهال باشد.
روی در روند ترمیم زخم بسیار موثر است.
روی در سلامت پوست و مو هم نقش موثری دارد. کمبود روی می‌تواند باعث ریزش مو در نوجوانان شود.
کمبود روی یکی از دلایل بی‌اشتهایی در کودکان است. به خصوص اگر کودک شما میلی به خوردن منابع پروتئین از جمله انواع گوشت‌ها ندارد، احتمال کمبود روی زیاد است. مطمئن‌ترین راه برای اینکه متوجه شویم کودک کمبود روی دارد یا نه، اندازه‌گیری سطح روی در خون است. در صورت وجود کمبود، باید کمبود از طریق مکمل جبران شود. مصرف مکمل روی باعث افزایش اشتها در کودکان و نوجوانان بی‌اشتها می‌شود.
میزان روی مورد نیاز کودکان و نوجوانان
اینکه کودک شما چه میزان زینک برای جلوگیری از کاهش رشد نیاز دارد، به سن او بستگی دارد؛ برای مثال توصیه می‌شود کودکان و نوجوانان بر حسب سن، مقادیر توصیه شده زینک در زیر را در روز مصرف کنند:
کودک ۱ تا ۳ سال ۳ میلی‌گرم
کودک ۴ تا ۸ سال ۵ میلی‌گرم
کودک ۹ تا ۱۳ سال ۸ میلی‌گرم
نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ سال ۱۱ میلی‌گرم
بهترین منابع غذایی دریافت روی برای کودکان
بهترین منبع دریافت روی در غذای کودکان، غذاهای غنی از پروتئین هستند، اما هر کودک ذائقه غذایی متفاوتی دارد و ممکن است غذاهایی را که بهترین منابع دریافت روی محسوب می‌شوند، دوست نداشته باشد و از رژیم غذایی خود دریافت نکند. خصوصا اینکه بسیاری از بهترین منابع غذایی روی، از انواع گوشت و غذاهای دریایی به دست می‌آیند. پس بهتر است والدین برای بهره‌مندی از فواید روی برای کودکان خود، از منابع غذایی متنوع که دارای روی هستند، آگاه باشند.
مواد غذایی دارای روی در غذای کودک
گوشت گاو و گوسفند، انواع غذاهای دریایی، گوشت مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات و مغزها.
آیا دریافت مکمل‌های غذایی حاوی روی ضرورت دارد؟
اگر کودک شما تغذیه متعادلی دارد و از منابع روی به میزان مناسب استفاده می‌کند، مصرف مکمل روی ضرورتی ندارد. استفاده از انواع مکمل‌های غذایی حاوی روی باید حتما تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک متخصص اطفال یا فوق تخصص غدد انجام شود. برخی معتقدند مصرف بی‌رویه و طولانی‌مدت روی می‌تواند باعث بلوغ زودرس در کودکان و نوجوانان شود. مصرف مکمل روی به خودی خود موجب بلوغ زودرس نمی‌شود، ولی چون در رشد و تکامل تاثیر دارد، مصرف بیش از اندازه و طولانی‌مدت آن با توجه به تسریع رشد، ممکن است موجب تسریع در رسیدن به بلوغ بشود. مصرف مکمل روی برای نوزادان و کودکان به صورت کلی امن است و به طور معمول با بلوغ زودرس در ارتباط قرار نمی‌گیرد. روی یک ماده معدنی ضروری است که به حفظ سیستم ایمنی سالم و تولید DNA کمک می‌کند. با این حال، همیشه بهتر است رژیم غذایی کودک را با یک پزشک یا متخصص تغذیه بررسی کنید تا اطمینان حاصل نمایید که او نیازهای غذایی خود را برآورده می‌کند.
