به قلم : ستاره حمیدی ، متخصص روانشناسی
تحریریه زندگی آنلاین : والدین بسیاری از اینکه فرزندانشان آنها و شرایط را درک نمیکنند، شاکی هستند و به فرزندان خود برچسب خودخواه زده و آنها را مورد شماتت قرار میدهند. توقع اینکه فرزندان بتوانند والدین را درک و احساسات والدین را مورد توجه قرار دهند، یک خواست طبیعی است. برخی از فرزندان این مهارت را به راحتی کسب میکنند که تا حدی بستگی به نوع تربیت دارد و حتی به ژنتیک هم ارتباط پیدا میکند، ولی برخی دیگر از کودکان نیاز است این مهارت درونشان پرورش داده شود تا قدرت همدلی و همراهی بیشتری با خانواده داشته باشند. در واقع همدلی در کودکان به معنای توانایی درک و احساس احساسات و نیازهای دیگران است و این یک مهارت اجتماعی است که به کودکان کمک میکند تا:
احساسات دیگران را درک کنند. همچنین قادر باشند احساسات دوستان یا اعضای خانواده را شناسایی و درک کنند و بالطبع قادر باشند پاسخ مناسب بدهند به احساسات دیگران و رفتارهای حمایتی و محبتآمیز از خود نشان دهند. بروز واکنش مناسب منجر به تقویت روابط میشود و مهارتهای اجتماعیشان تقویت میشود. یکی دیگر از مزایای داشتن حس همدلی، حل تعارضات است. با درک بهتر احساسات دیگران، کودکان میتوانند در موقعیتهای چالشبرانگیز بهتر عمل کنند و به حل مشکلات کمک نمایند.
بیشتربخوانید:
ضرورت آموزش مهربانی و صلح دوستی در کودکان
همدلی مابین والد و فرزند تاثیرات شگرف و عمیقی در پی دارد، همانند:
تقویت ارتباطات عاطفی: همدلی به کودکان کمک میکند تا احساسات و نیازهای والدین خود را درک کنند، که این امر میتواند به ایجاد ارتباط عاطفی قویتری بین آنها منجر شود.
کاهش تنشها و تعارضات: وقتی کودکان قادر به درک احساسات والدین خود باشند، میتوانند به طور مؤثرتری با آنها ارتباط برقرار کنند و از بروز تعارضات جلوگیری کنند و در فضای خانه آرامش بیشتری جریان داشته باشد.
افزایش اعتماد: همدلی باعث میشود والدین احساس کنند که کودکانشان آنها را درک میکنند، که میتواند اعتماد را در روابط تقویت کند.
پشتیبانی عاطفی: وقتی کودکان قادر به درک و همدلی با والدین خود باشند، میتوانند بهتر از آنها پشتیبانی عاطفی کنند و در زمانهای سخت کنارشان باشند.
به طور کلی، همدلی میتواند به ایجاد یک محیط خانوادگی مثبت و حمایتکننده کمک کند که در آن هر فرد احساس ارزشمندی و درک شدن کند.
بیشتربخوانید:
کودکم نوروز پیام آور مهربانی و همدلی است
راههای پرورش همدلی در کودکان
مدلسازی رفتار همدلانه: والدین و بزرگترها باید خود همدلی را نشان دهند. وقتی کودکان ببینند که بزرگترها چگونه به احساسات دیگران پاسخ میدهند، آنها نیز این رفتار را یاد خواهند گرفت، البته این به تنهایی برای کودکانی که همدلی کمی دارند، کافی نمیباشد و برای افزایش این مهارت باید والدین تلاش بیشتری کنند.
گفتگو درباره احساسات: با کودکان درباره احساسات خود و دیگران صحبت کنید. از آنها بپرسید که در موقعیتهای مختلف چه احساسی دارند و چرا.
تشویق به شنیدن فعال: به کودکان بیاموزید که به حرفهای دیگران گوش دهند و سؤالاتی بپرسند که نشاندهنده توجه آنها باشد.
قصهگویی و نمایش احساسات: از کتابهای داستان یا فیلمهایی استفاده کنید که احساسات مختلف را به تصویر میکشند. این میتواند به کودکان کمک کند تا دیدگاههای مختلف را درک کنند.
تشویق به کمک به دیگران: فعالیتهای داوطلبانه یا کمک به دوستان و خانواده میتواند فرصتی برای تمرین همدلی باشد.
توسعه مهارتهای اجتماعی: فعالیتهای گروهی و بازیهای تیمی میتوانند به کودکان کمک کنند تا با همکاری و تعامل با دیگران، همدلی را تمرین کنند.
صحبت درباره تجربیات شخصی: از کودکان بخواهید تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و درباره چگونگی احساسشان در آن موقعیتها صحبت کنند.
آموزش حل تعارض: به کودکان بیاموزید که چگونه در مواجهه با اختلافنظرها یا تعارضات، احساسات دیگران را در نظر بگیرند و به راهحلهای متعادل دست یابند. این روش بسیار کمککننده است. از کودکتان بپرسید به عنوان مثال: «فکر میکنی هماکنون که با دوستت قهر کردی او چه احساسی دارد ؟» به وی کمک کنید خودش را جای دوستان و اطرافیانش بگذارد.
بیشتربخوانید:
بازی های هدفمند با کودک
تشویق به تفکر درباره پیامدها: از کودکان بخواهید درباره پیامدهای رفتارهایشان بر دیگران فکر کنند و اینکه چگونه ممکن است دیگران احساس کنند.
توجه به زبان بدن: به کودکان بیاموزید که زبان بدن و نشانههای غیرکلامی را درک کنند، چرا که این موارد میتوانند اطلاعات زیادی درباره احساسات دیگران ارائه دهند. اینگونه توجه او به اطرافیانش بیشتر شده و بالطبع بازخورد مثبتتری خواهد گرفت.
با استفاده از این روشها، میتوانید به تدریج همدلی را در کودکان پرورش دهید و آنها را برای ایجاد روابط مثبت و سالم آماده کنید.