به قلم : رکسانا خوشابی
تحریریه زندگی آنلاین : بسیاری از ما به عنوان مادر یا پدر، دنیای شیرین کودکی خود را از یاد برده‌ایم، اما تلخی‌ها و سختی‌های آن دوران را به خاطر داریم. گاهی درباره آن سختی‌ها و تلخی‌ها فکر می‌کنیم و گاهی هم هنوز در چنگال آن اسیریم، یعنی تحت تاثیر عواقب و تبعات رویدادهای منفی گذشته قرار داریم. نتایج تحقیقات درباره هیپنوتیزم‌های افراد بزرگسال و عقب بردن آنها در زمان و قرار دادن‌شان در زمان کودکی بیان می‌کند که بالای 95 درصد از افراد وقتی با این روش به کودکی خود باز می‌گردند، حال روانی بد و ناخوشایندی پیدا می‌کنند! در واقع دوران کودکی برای اکثر افراد (نه همه) دوره‌ای ناخوشایند تلقی می‌شود، حتی اگر خودشان این را ندانند و گمان کنند که کودکی خوبی داشته‌اند.
این نتیجه حیرت‌آور است و به ما پیام‌های زیادی می‌دهد. این پیام‌ها به ما می‌گویند:
والدین آن قدر که باید و شاید فرزندان و دنیای آنها را درک نمی‌کنند.
کودکان و خردسالان در کودکی تحت فشارها و مسائلی هستند که نمی‌توانند آنها را بیان کنند.
والدین باور غلطی دارند که خیلی به فرزندان خود محبت و توجه کرده‌اند.
والدین تصور می‌کنند اگر نیازهای کودکی خودشان را برای فرزندان‌شان برآورده کنند، کافی است و به نیازهای حقیقی کودک توجه ندارند.
والدین روش تربیت فرزندان را نیاموخته‌اند و بیشتر همان روش والدین خودشان را تکرار می‌کنند.
نیازهای هر کودک متفاوت است و تنبیه بسیار بر کودک اثر نامساعد می‌گذارد.
گاهی فرزندان ما در محیط‌های ترس‌آور و اضطراب‌برانگیز زندگی می‌کنند، بدون آن که ما بدانیم.
همین طور که ملاحظه می‌فرمایید این فهرست حالا حالاها تمام نمی‌شود و هر کدام از ما یاد کودکی‌مان بیفتیم، می‌توانیم این فهرست را با تجربه تلخ خود کامل و کامل‌تر کنیم.
بیشتربخوانید:
انواع دلبستگی و تاثیر آن بر زندگی
دنیای عجیب بزرگسالی!
نه تنها در کودکی، بلکه حتی در بزرگسالی هم گاهی با دنیای عجیبی مواجه هستیم. برای مثال به این نمونه توجه کنید:
چرا يك توهين يا كوچك‌ترين بي‌احترامي براي مدت‌‌ها و شايد ده‌‌ها سال در ذهن ما باقي مي‌ماند؟ چرا يك عملكرد نادرست و اشتباه و يك رفتار نابجا مي‌تواند همه خوبي‌ها و خدمت‌‌های اطرافیان را از ياد ببرد و ... .
متاسفانه زشتي‌‌ها و بدي‌‌ها قادر به ايجاد تأثيرات بزرگ‌تر و عميق‌تري بر مغز ما هستند. ذهن ما به صورت طبيعي از حساسيت بسيار بيشتر و بالاتري نسبت به اخبار ناراحت‌كننده و نامطلوب و منفي برخوردار است. كشش و تمايل به سوي اخبار بد و منفي كاملا به صورت خود به خودي صورت مي‌گيرد و اين حالت را مي‌توان به راحتي در اولين مراحل روند غربال‌سازي اطلاعات رسيده به مغز پيگيري كرد. اینک بیشتر متوجه می‌شوید که زشتی و بدی، تنبیه و دعوا و مشاجرات، اخبار بد و ترس‌آور و ... چه تاثیراتی بر فرزند ما می‌گذارد.
تحقیق جان کاسیوپو
در همين راستا تحقيقي توسط جان كاسيوپو صورت گرفته است. او به آزمايش‌شوندگان عكس‌‌هايي را نشان داد كه با ديدن آنها حس خوبي به افراد دست مي‌داد (مثل عکس پيتزا و غذاهای خوشمزه، عکس يك دوست، عکس مناظر یا ماشين‌های زیبا و ...) و از سوي ديگر عكس‌‌هايي كه با ديدن آنها احساسات و هيجانات منفي در افراد برانگيخته مي‌شد كه از آن جمله مي‌توان به عكس‌‌هايي از حيوانات مرده يا صورت‌‌هايي آسيب ديده، فلج و يا دچار نقص اشاره كرد و همچنین عکس‌هایی از گروه سوم که عكس‌‌هايي بودند كه ديدن آنها احساساتي خنثي و عادي را موجب مي‌شد. تصاويري مانند يك بشقاب، سشوار و ... .
در حين آزمايش محققين مشغول ثبت و ضبط فعاليت‌‌هاي الكتريكي كورتكس مغز افراد آزمايش شونده بودند، در حالي كه بيشترين توجه متمركز مخچه بود، يعني درست همان بخشي كه منعكس‌كننده اهميت اطلاعات وارد شده به مغز مي‌باشد.
بیشتربخوانید:
قبل از تنبیه کردن فرزندتان این مطلب را بخوانید!
كاسيوپو اظهار مي‌دارد كه مغز واكنش بسيار شديدتري را نسبت به انديشه‌‌هاي منفي از خود ابراز مي‌دارد و موج‌‌هاي شديدتري در حين بررسي فعاليت‌‌هاي الكتريكي مغز در اين شرايط خاص قابل مشاهده است. براي درك ملموس‌تر موضوع علاوه بر اين مي‌توان به اين اصل اشاره كرد كه رفتارها و خلقيات ما به عنوان یک بزرگسال، بسيار شديدتر و سريع‌تر تحت تأثير خبرهاي ناراحت‌كننده و منفي در مقايسه با خبرهاي خوب قرار مي‌گيرد.
حساسيت ذهني ما در برابر خبرهاي منفي و بد با توجه به خطرات و آسيب‌هاي موجود تا حدي توجيه‌پذير است، چرا که داشتن حساسيت زياد نسبت به اخبار بد و حوادث منفي، ما را تا حد زيادي از قدم گذاشتن در مسيري كه به هر شكلي ممكن است برايمان تهديدكننده و خطرآفرين باشد باز مي‌دارد.
بقای انسان نیز از ابتداي حضور بشر روي زمين، در گرو قدرت و توان تشخيص خطرات احتمالي و نحوه برخوردش با شرايطي اين‌چنيني بوده است. از سوي ديگر اين حساسيت بالاي ذهني در توجه به اخبار و رويدادهاي منفي، حتي در شرايط به ظاهر خوب و آرام و بدون هيچ مشكلي نيز همچنان وجود داشته و برقرار است. به عبارت ديگر ذهن ما در لحظه لحظه جريان زندگي، در پي كشف و يافتن اطلاعاتي از اين دست است، بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، این نتیجه‌گیری که كشش ذهني ما انسان‌ها به سوي اطلاعات منفي نقشي مهم، تأثيرگذار و نيرومند است و حتي در برقراري خصوصي‌ترين ارتباط‌هايمان نقش مهمی بازي می‌كند، چندان تعجب‌برانگيز نخواهد بود. کودک هم در طول بزرگ شدن خود در روابط خانوادگی هزاران رخداد منفی و هزاران خبر بد را تجربه می‌کند و می‌شنود و در نتیجه او نیز از این قاعده مستثنی نیست.
بیشتربخوانید:
گفتن این 11 نکته به کودکان ممنوع!
تشویق کودک را از یاد نبرید!
نسبت دقیق بین شیرینی‌ها و تلخی‌ها!
آيا فكر مي‌كنيد تأثير هر كار خوب توسط كاري بد خنثي مي‌شود و آيا براي از بين بردن تأثير ناشي از عملكردي منفي تنها عملي مثبت مي‌تواند جبران‌كننده باشد؟
براي پاسخ به اين سؤالات و سؤالات بسيار ديگري كه در اين رابطه وجود دارد، محققان آزمايشاتي طراحي كردند كه نتايج بسيار خوبي در اين زمينه داشته است. محققان بر حسب زماني كه صرف دعواي بين زوجها مي‌شد، به رسم يك نمودار پرداختند. از طرف ديگر نموداري نيز به منظور نمايش ميزان رفتارهاي خوب ترسيم شد.
اين نمودارهای رفتارهای خوب و بد نشان دادند كه لازم است نسبتي بسيار دقيق و ثابت بين حالت اول و دوم برقرار باشد تا رضايت طرفين را در زندگي مشترك فراهم كند. از اعجاب‌برانگيزترين نسبت‌‌هاي به دست آمده طي اين تحقيقات نسبت 5 به 1 بود. يعني 5 رفتار يا عملكرد مثبت در بين زوجها كه موجب ايجاد فضايي صميمي‌تر مي‌گشت، توسط يك رفتار منفي قابل خنثي شدن بود. اینک ببینید در هر یک از این دعواها چه بلایی بر سر وضعیت روانی فرزندان این زوجها می‌آید ؟!
جالب این که افرادي كه به طريقي اين نسبت پنج به یک را در زندگی و ارتباطات خود حفظ مي‌كردند و يا بهتر و بيشتر رعايت مي‌كردند، احساس خشنودي نسبي را در روابط خود تجربه مي‌كردند و اين در حالي بود كه زوج‌‌هاي مشكل‌دار و افرادي كه در روابط خود درگير مسائلي به ظاهر حل‌نشدني بودند و حتي زوج‌‌هايي كه در حال جدايي بودند، رفتارهاي مثبت كمتري از اين نسبت را بروز مي‌دادند و همين امر موجب رشد افكار و ذهنيات منفي به صورت تصاعدي در فرد مقابل مي‌شد و از آنجايي كه اين تأثير با توجه به آنچه بيان شد، عميق‌تر و عميق‌تر مي‌گردد و توسط رفتارهاي مثبت به ميزان مناسب برطرف نمي‌گشت، همچنان بغرنج‌تر مي‌شد.
بیشتربخوانید:
7اصل واجب در تربیت کودک
چگونه فرزندمان را با اعتماد به نفس و مستقل تربیت کنیم؟
باکودکان خود محور چگونه رفتار کنیم؟
جبران رفتار منفی!
می‌دانم عجیب است، اما براي جبران يك رفتار منفي حداقل 5 بار خوبي و عملكرد مثبت لازم است تا عملكردهاي ذهني ما برداشتي خنثي از آنچه رخ داده است را نتيجه‌گيري كند و بالطبع براي ايجاد اثري مطلوب، عملكردهاي مطلوب و مؤثرتر بايد بسيار بيشتر از ميزان ياد شده باشد.
تحقيقات گسترده ديگري نيز در همين زمينه صورت گرفته و همه آنها نتايج مشابهي را در اختيار محققان قرار دادند. به ياد داشته باشيم آنچه مي‌تواند تأثير ماندگار و مثبت را در ذهن افراد بر جاي گذارد، تكرار و تداوم رفتارهاي مثبت و عملكردهاي قشنگ است، ولي اين موضوع در مورد رفتارهاي منفي صدق نمي‌كند، چرا كه حساسيت ذهن ما به سمت رفتارهاي منفي بوده و تأثير ناشي از حتي يك رفتار منفي مي‌تواند بسيار ماندگار باشد. پس بیشتر مراقب رفتار خود با فرزندان و جلوی فرزندان‌مان باشیم.
