زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره

این درست نیست که تلویزیون همیشه روشن باشد و همه اعضای خانواده، همه برنامه‌های آن را تماشا کنند.

هر کسی با توجه به نیازهای فردی و اجتماعی خود لازم است تنها برنامه‌‌هایی را تماشا کند که با سن و شرایط و نیازهایش تناسب دارند.

کودکان، خصوصا کودکان خردسال، برنامه‌های شاد و رنگی، همراه با موسیقی‌های کودکانه را خیلی دوست دارند.

من هنوز هم صدای خنده‌های فرزندم را به خاطر دارم که تنها سه سال داشت، اما از دیدن برنامه‌های شاد و سرگرم کننده واقعا به وجد می‌آمد.

از طرفی روح کودکان، چه کودکان دو سه ساله و چه حتی ده یازده ساله بسیار لطیف است و دیدن صحنه‌های ترسناک، دلخراش، ناراحت کننده، یا صحنه‌هایی که به نوعی آزاردهنده باشند ممکن است تا مدت‌ها فکر آنها را مشغول کرده، یا حتی بر اشتها و خواب آنها اثر سوء بگذارد.

خوشبختانه ما در زمانه ای زندگی می‌کنیم که تقریبا هر مادر و پدری می‌داند که کودکش نباید هر فیلم یا برنامه‌ای را تماشا کند به همین دلیل در اینجا، بیش از آن که توضیح دهم که کودکان چه برنامه‌هایی را باید یا نباید ببینند، می‌خواهم اشاراتی داشته باشم که چرا برخی از ما والدین، در تماشای برنامه‌های تلویزیونی توسط کودکان‌مان سهل انگاری می‌کنیم و مدیریت یا تسلط لازم را به خرج نمی‌دهیم.

انواع والدین سهل انگار

والدینی که خود، افسرده هستند یا دچار اختلالات یا بیماری‌های روانی‌اند، همچنین والدین پرکاری که شغل پر دغدغه‌ای دارند، یا والدینی که گمان می‌کنند وظیفه ای در قبال تفریحات و سرگرمی‌های فرزندان‌شان ندارند (چون پدر و مادر‌شان چنین بوده‌اند)، والدینی که آگاهی نسبتا کمی نسبت به روحیه کودکان دارند و اهل مطالعه هم نیستند تا بتوانند روحیه کودک خود را بشناسند و ارزیابی کنند، والدینی که بی‌حوصله یا کم‌طاقتند و می‌خواهند کودکان‌شان را از خود دور کنند، والدینی که از مادر یا پدر بودن، تنها این را می‌دانند که چون ازدواج کرده‌اند باید فرزند هم  بیاورند و بعد هم او را نزد دیگران بگذارند و به دنبال آرزوهای‌شان بروند یا باید او را جلوی تلویزیون رها کنند، معمولا تلویزیون را وسیله‌ای برای مشغول نگه داشتن فرزندان می‌دانند.

آنها حاضر نیستند زمان بگذارند و کودک خود را با روش‌های دیگری سرگرم کنند، چنین والدینی در درجه اول باید به فکر درمان خود باشند.

چون حتی بهترین برنامه‌های کودکانه هم نمی‌تواند جایگزین بازی والدین با کودک، فعالیت‌های بدنی و ورزشی، تفریحاتی مانند پارک رفتن و معاشرت با کودکان دیگر و بازی‌های کودکانه باشد.

در واقع، اگر تلویزیون حتی بیست و چهار ساعته برنامه‌های مناسب کودکان بگذارد، تنها بخشی از نیازهای کودکان ما با آن برنامه‌ها رفع خواهد شد و سایر نیازها به قوت خود باقی می‌مانند و ما به عنوان  مادر یا پدر باید سایر  نیاز‌های فرزندانمان را هم  پوشش بدهیم.

البته ممکن  است هر مادر یا پدری به دلایلی در یک روز یا یک وعده، ناچار شود اجازه بدهد کودکش زمان بیشتری را به تماشای کارتون یا برنامه‌های کودک اختصاص بدهد، اما این کار نباید همیشگی و دائمی باشد.

کودکان و فیلم‌های ترسناک!

در این جا یکی از انواع فیلم‌های مضر برای کودکان را انتخاب کرده‌ایم تا در باره آن بیشتر بدانیم. فیلم‌های ترس آور برای کودکان، بشدت مضر هستند.

کودکان تفاوت بین خیال و واقعیت را به خوبی تشخیص نمی‌دهند در نتیجه طبق تحقیقات انجام شده،  تاثیر منفی فیلم‌های ترسناک بر روی کودکان  بیشتر از  بزرگسالان است.

تاثیر مهم فیلم‌های ترسناک ایجاد دلهره و اضطراب است. این‌گونه فیلم‌ها باعث برانگیختن برخی واکنش‌های اضطرابی در افراد می‌شود و در کسانی که مستعد اضطراب هستند، اضطراب‌های طولانی‌مدتی را مشاهده خواهیم کرد.

وقتی می‌ترسیم، هورمون آدرنالین در بدن ترشح می‌شود و این حالت باعث تحریک کودکان، پرخاشگری یا بیش فعالی می‌شود و چون کودک نمی تواند به راحتی در باره ترس و اضطراب خود سخن بگوید و شکایت کند، دچار عوارض دیگری نیز می‌شود مانند بی‌خوابی، یا حتی شب ادراری. بعد از تماشای فیلم ممکن است کودکان به دلیل دیدن اتفاقات مهیج و در عین حال ترسناک، همان شب یا چند شب بعد بر اثر ترس و اضطراب دچار بی‌خوابی شود.

این موضوع سلامت جسمی او را به خطر می‌اندازد و با ایجاد اختلال در خواب، تاثیر مستقیمی روی رشد آنها بر جای می‌گذارد.

فیلم ترسناک و کودکان  زیر ده سال

متاسفانه کودکان زیر 10 سالی که شاهد این‌گونه فیلم‌ها هستند با خطرات جدی روبرو هستند چون کودکان در این رده سنی قادر به درک معانی منتقل‌شده در فیلم نیستند.

علاوه بر این کودکان دنبال الگوپذیری هستند و وقتی با چنین صحنه‌های مهیجی روبرو می‌شوند رفتار قهرمانان فیلم را الگوبرداری می‌کنند و در زندگی روزمره خود به کار می‌گیرند.

در واقع نوعی کپی‌برداری از رفتار قهرمانان فرضی خود انجام می‌دهند. برخی کودکان به دلیل بی‌توجهی خانواده‌ها عادت به دیدن فیلم‌های ترسناک را در خود می‌پرورانند و در نتیجه نسبت به همسالان خودشان، واکنش‌های شدیدتری نسبت به اتفاقات روزمره‌شان نشان می‌دهند و حتی ممکن است شخصیت‌های تخیلی و فرضی داخل فیلم‌ها را به صورت توهمی در زندگی‌شان ببینند و تظاهر به داشتن ارتباط با آنها کنند.

موضوع مهم‌تر که حتی در مورد بزرگسالان نیز وجود دارد عدم کنترل روی خوراکی و تنقلاتی است که هنگام دیدن فیلم به وجود می‌آید.

هنگام تماشای صحنه‌های مهیج کودک ناخودآگاه به خوراکی پناه می‌برد و چون با هیجان چیزی می‌خورد کنترلی روی خوراکش ندارد. این موضوع باعث چاقی و اضافه وزن در کودکان می‌شود.

بعد از دیدن فیلم‌ها یا حتی کارتون‌‌ها  لازم است والدین توضیحات مفصلی در باره مفاهیم موجود در آنها به کودکان خود بدهند، حتی اگر آن مفاهیم ترسناک نباشند.

چون گاهی کودک آمادگی لازم برای روبرو شدن با موضوعی را ندارد و این موضوع در روحیه و احساسات او اثر ناگواری بر جای می‌گذارد.

موضوعاتی مانند جنگ و خونریزی، مرگ والدین، دعوا یا طلاق یا خشونت‌های خیابانی یا خانوادگی و ... .

برخی نکات مهم

- در انتخاب فیلم مناسب برای مشاهده کودکان در منزل خود یا درمنزل اقوام و دوستان، باید همانند مشاهده فیلم در سینما، دقت کافی به خرج داد.

- اگر  صحنه غیرمنتظره ترسناکی در فیلم وجود داشت باید به کودک درباره آن توضیح داد.

یکی از توضیحات می‌تواند این باشد که گرچه در فیلم‌ هنرپیشه‌ای که مورد خشونت واقع شده کشته شده یا صدمه جدی به او وارد شده است اما در دنیای واقعی چنین نیست.

حتی اگر کودک‌تان بطور اتفاقی فیلم ترسناکی دید لازم است در باره نحوه گریم و غیر واقعی بودن چهره‌ها و در باره پشت صحنه فیلم‌ها اطلاعاتی را به کودکتان بدهید تا هر چه کمتر بترسد و دچار کابوس یا اضطراب شود.

اگر فیلمی برای کودک بسیار ترس‌آور است می‌توان تماشای فیلم را متوقف کرده و درباره آن صحبت کنید. تا اضطراب کودک رفع شود.

- صدور مجوز اینکه فرزندی بتواند بدون همراهی والدین به سینما برود مشروط به این است که تا چه میزان به پختگی رسیده است و چه کسانی او را همراهی می‌کنند. برای مشاهده فیلم و امثال آن باید محدودیت زمانی برقرار کرد.

- بهتر است در اتاق خواب کودکان تلویزیون یا دستگاه پخش ویدئو از هر نوع وجود نداشته باشد.

مشاهده فیلم در هر سنی به نظارت والدین نیاز دارد. در صورت مشاهده صحنه خشونت‌آمیز باید توضیح داد خشونت بهترین روش برای حل مشکلات نیست.

- بسیاری از فیلم‌های مناسب کودکان ساخته شده‌اند با مراجعه به متخصص یا کتب راهنمای آن فیلم‌ها را برای فرزندتان انتخاب کنید و گمان نکنید که هر فیلمی که در سینما یا تلویزیون پخش می‌شود مناسب فرزند شما است.