نادیا زکالوند
تمام فکر و زندگی پدر و مادرهایی که برای اولین بار بچه‌دار می‌شوند، تحت تأثیر شرایط تازه وارد کوچولو قرار می‌گیرد.
اگر شما یکی از این پدر و مادرها هستید، ممکن است نگران این باشید که چگونه زندگی خود و کودکتان را روی روال عادی بیندازید.
از طرفی کودکتان برای رشد کردن کاملاً به شما وابسته است. او نه تنها باید به درستی تغذیه شود، بلکه باید وجود و اطراف خود را به خوبی حس کرده و بشناسد.
به او کمک کنید تا ریتم منحصر به فرد خود را بشناسد. کودکان در روزهای اول زندگی، با محیط بیرون از رحم بسیار مشکل دارند و همین مساله باعث ناراحتی و ناآرامی آنها می‌شود.
شما وقتی بتوانید وضعیت و احساس کودکتان نسبت به این محیط تازه را به خوبی درک کنید، می‌توانید راحت‌تر از او مراقبت نمایید.
در ماه‌های اولیه زندگی کودک باید تحریک کننده‌های اندکی اطراف او بوده و محیط زندگی‌اش، آرام باشد. برخی از کودکان آسان‌گیر هستند و در چرخه‌های خواب، بیداری، بازی و گریه‌های آنها مشکلی به وجود نمی‌آید.
اما باقی کودکان نمی‌توانند به راحتی ریتم زندگی‌شان را تنظیم کنند و به کمک والدین خود نیاز دارند.
روزهای اولیه زندگی
کودکان چند هفته اول زندگی‌شان معمولاً به خوردن شیر نیاز زیادی دارند. البته 6 بار خیس کردن پوشک‌شان در روز نشانه این است که به اندازه کافی شیر خورده اند.
معمولاً 2 تا 4 ساعت، یکبار باید به او شیر بدهید. کودکتان ممکن است در چهار هفتگی‌اش، رشد نسبتاً ناگهانی داشته باشد و در این زمان هم حسابی نق‌نقو شود و فقط وقتی به او شیر می‌دهید آرام بگیرد.
این مساله کاملاً طبیعی است. بالاخره در 6 هفتگی متوجه می‌شوید که الگوی تغذیه کودکتان ریتم خود را پیدا کرده است.
مثلاً ممکن است هر 3 یا 4 ساعت یکبار و یک بار هم البته با فاصله زمانی بیشتر در شب، شیر بخورد.
این زمان طولانی، به مرور طولانی‌تر هم خواهد شد. در 6 هفتگی باز هم شاهد رشد بیشتر کودکتان خواهید شد.
از 6 هفتگی به بعد
تا این زمان برای مراقبت از کودکتان بسیار تلاش کرده‌اید و البته کودک با ارتباط برقرار کردن با اطرافیان خود، پاداش زحمات و بی‌خوابی‌های این مدت شما را می‌دهد.
اکنون او الگوی خاص خود در مورد خواب و تغذیه دارد. در این موقع بدون اینکه هوشیارانه تلاش کنید، می‌دانید چه زمانی بیدار و خوشحال است و چه زمانی گرسنه و خواب‌آلود و در نتیجه بداخلاق است.
در حقیقت او بالاخره به یک زندگی با روال عادی دست پیدا کرده است. در این زمان می‌توانید به تدریج نوعی ساختار در تغذیه و خواب، البته کاملاً منعطف، به او نشان دهید.
به طور مثال برای آرام کردن کودکتان می‌توانید او را کمی‌بغل کرده و حرکت بدهید یا درون کالسکه‌اش گذاشته و به گردش ببرید. شیرخوردن کودکتان در این زمان، هر 3 تا 4 ساعت در روز و یکبار هم در شب (معمولاً 10 تا 11 شب) است.
بعضی شب‌ها هم تا زمان شیر خوردن بعدی ممکن است 6 تا 7 ساعت بخوابد. او در این زمان وزن بیشتری به دست می‌آورد.
اگر از زمان آخرین شیر خوردن او کمتر از دو ساعت و نیم گذشته است، به او شیر ندهید.3 تا 4 ساعت یکبار، فاصله بین شیرخوردن‌های او باید رعایت شود.
البته می‌توانید در این میان حدود 30 تا 50 میلی لیتر با استفاده از قاشق و یا بطری به او آب جوش سرد شده بدهید.
3 تا 6 ماهگی
خوشبختانه در این زمان الگوهای خواب، تغذیه و بازی‌های کودکتان کاملاً مشخص است. اکنون کودکتان رویدادهای آشنا در دنیای خود را تشخیص داده و از آنها لذت می‌برد.
همچنان روزها او 3 تا 4 ساعت یکبار شیر می‌خورد و اگر مریض نباشد، دوباره رشد قابل توجهی دارد. در ضمن در این زمان او می‌تواند شب‌ها، 8 ساعت کامل بخوابد و سپس برای غذا خوردن از خواب بیدار شود.
گاهی اوقات ممکن است کودکتان در 4 ماهگی بیشتر از گذشته احساس گرسنگی کند و شیر بیشتری بخواهد.
در این زمان بهتر است به رژیم غذایی او، غذای جامد هم اضافه کنید. البته در این زمینه از پزشک اطفال راهنمایی بخواهید.
6 تا 9 ماهگی
در این زمان خواب و تغذیه کودکتان، روال عادی بهتری به خود می‌گیرد و دیگر او شب‌ها برای غذاخوردن بیدار نمی‌شود.
کوچولویتان به خوردن انواع غذاها از تمام گروه‌های غذایی عادت کرده است و سه بار در روز -یکبار صبح موقع بیدار شدن، یکبار بعد از ناهار و یکبار هم موقع شام - از این خوراکی‌ها می‌خورد.
از نظر خواب، او هنوز به 2 تا 3 بار خواب روزانه نیاز دارد. اگر او بیمار نباشد، دیگر شب‌ها به شیر خوردن نیازی ندارد.
9 تا 12 ماهگی
کودکتان وارد اولین سال هیجان انگیز زندگی‌اش شده و پرتحرک‌تر می‌شود. در این زمان او انواع غذاهای جامد و انگشتی را می‌خورد.
البته ممکن است، بعد از ناهار، کمی هم شیر بخورد. در ضمن هر روز 2 تا 3 بار هم می‌خوابد.
سال‌های نوپایی
کودکان نوپا همچنان در مسیر رشد قرار دارند و به همین دلیل باید خواب و رژیم غذایی سالمی داشته باشند.
در این سال‌ها او به دلیل زود خسته شدن، کمی‌کج خلقی می‌کند. کودکتان در یکسالگی در کنار خوردن غذاهای جامد به یک تا دو بار شیر- یکبار موقع بیدار شدن و بار دیگر موقع خوابیدن- هم نیاز دارد.
هنگام صرف غذا، او را پشت میز غذا، وقتی تمام اعضاء خانواده به دور هم جمع هستید، بنشانید.
بدین ترتیب او عادات مربوط به میز غذا خوری را یاد می‌گیرد. هرکار تازه‌ای که می‌خواهید برای او انجام دهید، از قبل به او بگویید.
طوری با او صحبت کنید تا او متوجه شود، قرار است تغییر تازه‌ای در زندگی روزمره‌اش پیش بیاید. بدین ترتیب او برای هر اتفاق تازه، آمادگی خواهد داشت.
اگر باید به دلایلی از خانه بیرون بروید، وسایل او را شب قبل آماده کنید و با عجله از خانه بیرون نروید، این کار موجب اضطراب و ناآرامی در او می‌شود.
در ضمن تا دیر وقت بیرون نمانید تا کودکتان خسته نشود. او هنوز به خواب‌های روزانه خود نیاز دارد. وقتی بیرون می‌روید و مجبور هستید زمان بیشتری بیرون بمانید، حتماً پتو و وسایلی را که دوست دارد، مثل اسباب بازی، همراه خود داشته باشید.
البته او در اینگونه مواقع یاد می‌گیرد که برخی روزها ممکن است نتواند به اندازه کافی بخوابد. زمان خواب شبانه کودک نیز باید کاملاً منظم باشد.
بنابراین سر یک ساعت معین، شامتان را بخورید و کودکتان را برای خوابی راحت که معمولاً 10 تا 12 ساعت است، بدون اینکه مجبور باشید در این فاصله زمانی به او شیر بدهید، آماده سازید.
در ضمن محیط خواب او باید ساکت و بدون نور زیاد باشد. هرچه کودک بزرگ‌تر می‌شود، کم کم به او یاد بدهید، صبح‌ها، سلام کند و شب‌ها، شب به خیر بگوید.
حتی می‌توانید کارهای بسیار ساده‌ای بخواهید که انجام دهد. مثلاً ظرف بشقاب غذایش را به آشپزخانه ببرد.
در کنار مراقبت‌های‌تان از کودک، می‌توانید به مرور، زندگی او را به روال عادی انداخته و بدین ترتیب تمام کارهای مربوط به او و خانواده به راحتی انجام شود.
مراقبت از کودک هنگام بیماری
وقتی کودک بیمار می‌شود، روال زندگی اندکی به هم می‌ریزد. به او تا زمانی که بیمار است، فرصت دهید.
البته ممکن است در این مدت او دوباره به سراغ عادت‌های بد و خسته کننده برگردد و دوره‌های غذا خوردن و یا خوابیدن او کاملاً به هم بریزد.
باید این وضعیت را تحمل کرده و تا زمان بهبود او صبر کنید. اما زمانی که حالش خوب شد، بدون معطلی، روال عادی را مجدداً از سر بگیرید.
با انجام دادن روش‌های مراقبتی فوق می‌توانید از زندگی و بزرگ کردن کودکتان لذت ببرید.
