زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر عمار صالحی ؛ متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی

تحریریه زندگی آنلاین : تاخیر در رشد زمانی اتفاق می‌افتد که جنین شما با سرعت طبیعی رشد نمی‌کند و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) نامیده می‌شود. اصطلاح عقب‌ماندگی رشد داخل رحمی نیز استفاده می‌شود. جنین‌های دارای IUGR بسیار کوچک‌تر از سایر جنین‌های هم سن بارداری هستند. این اصطلاح همچنین برای نوزادان ترم با وزن کمتر از دو کیلو و سیصد گرم در هنگام تولد استفاده می‌شود. دو شکل تاخیر رشد وجود دارد: متقارن و نامتقارن. کودکان مبتلا به IUGR متقارن دارای بدنی متناسب هستند، آنها فقط کوچک‌تر از اکثر کودکان در سن بارداری خود هستند. کودکان مبتلا به IUGR نامتقارن دارای اندازه سر طبیعی هستند. با این حال، بدن آنها بسیار کوچک‌تر از آن چیزی است که باید باشد. در سونوگرافی، سر آنها بسیار بزرگ‌تر از بدن آنها به نظر می‌رسد.

علائم تاخیر در رشد

شما ممکن است متوجه هیچ نشانه‌ای از عقب‌ماندگی رشد جنین خود نشوید. بیشتر زنان تا زمانی که در طول سونوگرافی به آنها گفته نشود از این وضعیت بی‌اطلاع هستند. برخی تا پس از زایمان متوجه نمی‌شوند.

بیشتربخوانید:

7ماده خوراکی که باعث افزایش قد می‌شوند

کودکانی که با IUGR متولد می‌شوند، در معرض خطر بیشتری برای چندین عارضه هستند، از جمله:

 سطح اکسیژن پایین

 قند خون پایین

 تعداد زیادی گلبول قرمز

 عدم حفظ دمای طبیعی بدن

 نمره آپگار پایین که معیاری برای سنجش سلامت آنها است هنگام تولد

 مشکلات تغذیه

 مشکلات عصبی

 چگونه کودکان دچار کندی رشد می‌شوند؟

IUGR  به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. فرزند شما ممکن است یک ناهنجاری ارثی در سلول‌ها یا بافت‌های خود داشته باشد. آنها ممکن است از سوء‌تغذیه یا دریافت کم اکسیژن رنج ببرند. مادر ممکن است مشکلات سلامتی داشته باشد که منجر به IUGR گردد.

IUGR می‌تواند در هر مرحله از بارداری شروع شود. تعدادی از عوامل، خطر IUGR کودک شما را افزایش می‌دهند. این عوامل به سه دسته تقسیم می‌شوند: عوامل مادری، عوامل جنینی و عوامل رحمی / جفتی. عوامل رحمی / جفتی به عنوان عوامل داخل رحمی نیز شناخته می‌شوند.

 عوامل مادری

عوامل مادری شرایط سلامتی هستند که مادر می‌تواند آن را داشته باشد که خطر IUGR را افزایش می‌دهد. آنها عبارتند از:

 بیماری‌های مزمن مانند کلیه‌های مزمن، بیماری دیابت، بیماری قلبی و بیماری‌های تنفسی

 فشار خون بالا

 سوء‌تغذیه

 کم‌خونی

 عفونت‌های خاص

 سوء‌مصرف مواد

 سیگار کشیدن

بیشتربخوانید:

کدام غذاها برای افزایش قد کودکان مفید هستند؟

  عوامل جنینی

عوامل جنینی شرایطی هستند که جنین شما می‌تواند داشته باشد و خطر IUGR را افزایش می‌دهد. آنها عبارتند از:

 عفونت

 نقایص هنگام تولد

 ناهنجاری‌های کروموزومی

 حاملگی چند قلویی

 عوامل داخل رحمی

عوامل داخل رحمی شرایطی هستند که می‌توانند در رحم شما ایجاد شوند و خطر IUGR را افزایش دهند، از جمله:

 کاهش جریان خون رحم

 کاهش جریان خون در جفت شما

 عفونت در بافت‌های اطراف جنین شما

وضعیتی به نام جفت سرراهی نیز می‌تواند باعث ایجاد IUGR شود. جفت سرراهی زمانی اتفاق می‌افتد که جفت شما خیلی پایین در رحم شما بچسبد.

 تشخیص عقب‌ماندگی رشد

IUGR  معمولا در طول سونوگرافی غربالگری استاندارد تشخیص داده می‌شود. سونوگرافی از امواج صوتی برای بررسی رشد جنین و رحم شما استفاده می‌کند. اگر جنین شما کوچک‌تر از حد معمول باشد، پزشک ممکن است به IUGR مشکوک باشد. جنین کوچک‌تر از حد طبیعی ممکن است در اوایل بارداری دلیلی برای نگرانی نداشته باشد. بسیاری از زنان از آخرین دوره قاعدگی خود مطمئن نیستند، بنابراین سن بارداری جنین شما ممکن است دقیق نباشد. جنین ممکن است کوچک به نظر برسد، در صورتی که در واقع اندازه مناسبی داشته باشد. هنگامی که در اوایل بارداری مشکوک به IUGR باشد، پزشک رشد جنین شما را از طریق سونوگرافی منظم کنترل می‌کند. اگر کودک شما به درستی رشد نکند، پزشک ممکن است IUGR را تشخیص دهد.

 آیا کندی رشد قابل درمان است؟

بسته به علت، IUGR  ممکن است برگشت‌پذیر باشد.

بیشتربخوانید:

اثر مثبت ویتامین D بر کودکان

ویتامین های گروه B در بارداری و شیردهی

قبل از ارائه درمان، پزشک ممکن است جنین شما را با استفاده از موارد زیر تحت نظر داشته باشد:

 سونوگرافی، برای دیدن وضعیت اندام‌های آنها در حال توسعه و بررسی حرکات طبیعی است.

 نظارت بر ضربان قلب، برای اطمینان از قلب آنها نرخ با حرکت افزایش می‌یابد.

 مطالعات جریان داپلر، مطمئن شدن که خون‌شان به درستی جریان دارد.

درمان بر رسیدگی به علت زمینه‌ای IUGR متمرکز خواهد بود. بسته به علت، یکی از گزینه‌های درمانی زیر ممکن است مفید باشد:

 افزایش مصرف مواد مغذی

این تضمین می‌کند که جنین شما غذای کافی دریافت می‌کند. اگر به اندازه کافی غذا نخورده‌اید، ممکن است کودک شما مواد مغذی کافی برای رشد نداشته باشد.

 استراحت

شما ممکن است برای کمک به بهبود گردش خون جنین خود در بستر استراحت قرار بگیرید.

 زایمان زودرس

در موارد شدید، ممکن است زایمان زودرس لازم باشد. این به پزشک شما اجازه می‌دهد تا قبل از بدتر شدن آسیب ناشی از IUGR  مداخله کند. زایمان زودرس معمولا تنها در صورتی ضروری است که رشد جنین شما به طور کامل متوقف شده باشد یا مشکلات پزشکی جدی داشته باشد. به طور کلی، احتمالا پزشک شما ترجیح می‌دهد تا زمانی که ممکن است قبل از زایمان اجازه دهد تا رشد کند.

 عوارض عقب‌ماندگی رشد

کودکانی که دارای فرم شدید IUGR هستند، ممکن است در رحم یا هنگام تولد بمیرند. کودکان مبتلا به نوع کمتر شدید IUGR  نیز ممکن است دارای عوارض باشند.

کودکان با وزن کم هنگام تولد در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:

 ناتوانی‌های یادگیری

 تاخیر در رشد حرکتی و اجتماعی

 عفونت‌ها

 چگونه می‌توانم کودکم را از عقب‌ماندگی رشد دور نگه دارم؟

هیچ راه شناخته‌شده‌ای برای جلوگیری از IUGR وجود ندارد. با این حال، راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به نوزاد شما وجود دارد.

آنها عبارتند از:

 خوردن غذاهای سالم

 مصرف ویتامین‌های دوران بارداری به ویژه اسید فولیک

 اجتناب از سبک زندگی ناسالم، مانند مصرف مواد مخدر، مصرف الکل و سیگار کشیدن