زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

بازی حسی – حرکتی یا تمرینی

در این مرحله از رشد، بازی کودکان تقلیدی از رفتار و صداهای افراد و حیواناتی است که در محیط زندگی آنها وجود دارد. این دوره شامل سه زیر مرحله است که آنها را واکنش‌های دورانی‌ می‌نامند. در این مراحل تکاملی حرکت تدریجی کودک از رفتار انعکاسی محض (بستن چشم در مقابل نور) به الگوی پیچیده‌تر تقلید (چشمک زدن) تغییر شکل می‌یابد. ویژگی‌های بازی در این مرحله عبارتند از:

 تقلیدی (حرکاتی مثل زبان در آوردن، ایجاد صداهایی با روش خود)  تکراری (تکان دادن جغجغه، پرت کردن اشیا)  تمرینی (تاب خوردن، کشیدن و هل دادن اشیا)

 بازی با بزرگسالان

پژوهش‌ها نشان داده است که بازی نوزاد و کودک نوپا از طریق نقش ساختاردهنده والدین یا مراقبان، تسهیل و تشویق می‌شود. در نتیجه بازی آنها در مقایسه با کودکانی که کمتر همبازی بزرگسال دارند، از پیشرفت و پیچیدگی بیشتری برخوردار است.

اهمیت این گونه بازی به شرح زیر است:

1- نوزاد را در سطح بهینه‌ای از برانگیختگی نگه می‌دارد، از این‌رو بازی نه خسته‌کننده و نه بیش از حد برانگیزاننده می‌شود.

2- در كودك احساس کنترل بر محیط پیرامون به وجود می‌آید و منجر به پرورش اعتماد به نفس شده و به رشد ذهنی او کمک می‌کند.

3- تعامل اجتماعی عمیقی بین کودک پدر و مادر بوجود می‌آید که فرایند دلبستگی را تسهیل می‌کند.

4- کودک را تشویق به کشف و جستجو در پیرامون خود می‌کند.

5- افزایش دقت و توجه كودك به جنبه‌های اجتماعی زبان که منجر به مهارت‌های کلامی می‌گردد.

بزرگسالان در بازی با کودکان باید به نکات زیر توجه کنند:

 انجام بازی‌های مناسب با ویژگی و نیاز سنی و توانایی کودک (تحریک حواس در نوزاد، بازی حرکتی و تمرینی در نوپا)

 توجه به علائم، احساسات و گفتار کودک در حین بازی، راهنما و کمک کننده  نه مداخله‌گر و تحمیل‌کننده افکار خود، پیروی از سرمشق دهی کودک، پرهیز از امر و نهی.

بازی با اشیا یا بازی نمادین

 استفاده از اشیای واقعی: کودک برای رسیدن به نتایجی به دستکاری عمدی اشیا می‌پردازد؛ مثلاً از چوب بلندی برای خاموش و روشن کردن کلید برق استفاده می‌کند.

 خیالی: با استفاده از توانایی بازنمایی ذهنی، شی جایگزین یا معرف شی دیگری می‌شود.

(تاب به جای هواپیما)

 متوقف کردن بازی

 تشویق کنجکاوی و خلاقیت، در صورت عدم علاقه کودک به بازی، فعالیت مورد دلخواه او را جایگزین کنید، تنظیم سرعت بازی با کودک، مراقب باشید که محیط بازی موجب آسیب جسمی، فکری و یا روانی کودک نشود، پرهیز از جنگ قدرت (برنده و بازنده، بهتر و بدتر، قواعد)، پرهیز از محدود کردن کودک در هنگام بازی، تهیه مواد و وسایل بازی مناسب، متنوع و جدید، دادن وقت کافی برای بازی، دادن فرصت تصمیم و انتخاب به کودک، آموزش مفاهیم اخلاقی، اجتماعی، مذهبی و آداب و ... ضمن بازی (قصه، عروسک‌ها و ایفای نقش)، مشارکت کودک در جمع‌آوری وسایل پس از بازی، تقویت حس همکاری و مسئوولیت‌پذیری، تشویق کودک در دادن وسایل خود به همبازی تقویت ارتباطی، حس نوع دوستی، مدیریت اختلافات کودکان (عدم مداخله ،تاخیر در مداخله، جدا کردن بدون جانبداری) در محیط‌های بازی گروهی مثل زمین بازی کودکان در پارک‌ها، اجازه دهید بچه‌ها با هم دوست شوند و بازی کنند و از وارد شدن به محیط بازی کودکان بپرهیزید.

جلوگیری از همبازی شدن کودکان با افراد بزرگتر از خود به ویژه «نوجوانان و جوانان»، کودکان باید به مجموعه‌ای از بازی‌های جسمی، اجتماعی، عاطفی و ذهنی بپردازند. هنگامی که فقط یکی از بازی‌ها را انجام می‌دهند (مثلا بازی‌های رایانه‌ای)، از رشد اجتماعی، جسمی و عاطفی محروم شده و احتمال بروز عصبانیت و پرخاشگری در آنها افزایش می‌یابد.

برای خواندن بخش اول- اهمیت بازی برای کودکان زیر دو سال- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش دوم- اهمیت بازی برای کودکان زیر دو سال- اینجا کلیک کنید.