به قلم : دکتر عمار صالحی ؛ متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : سردردهای میگرنی یک شکایت رایج در دوران کودکی است – حداقل یک سوم کودکان در سن مدرسه حداقل یکی از این سردردها را داشته‌اند. اگرچه میگرن بیشتر در پسران سن مدرسه رخ می‌دهد، اما بعد از نوجوانی، میگرن در دختران و زنان مسن‌تر شایع‌تر است. نیمی از افرادی که میگرن را تجربه می‌کنند، اولین سردرد خود را قبل از ۲۰ سالگی تجربه می‌کنند.
چه چیزی باعث میگرن می‌شود؟
میگرن توسط محرک‌های خارجی تحریک می‌شود. اکثر محرک‌ها به سه گروه تقسیم می‌شوند:
غذاها و نوشیدنی‌ها
استرس
الگوهای خواب.
بیشتربخوانید:
توصیه مهم به افرادی که مدام سردرد دارند
محرک‌های غذایی می‌توانند از مصرف موارد زیر ایجاد شوند:
کافئین
شکلات
مونوسدیم گلوتامات
نیترات‌ها
آسپارتام و تیرامین
کمبود خواب یا تغییر در الگوی خواب نیز می‌تواند منجر به میگرن شود. استرس مربوط به مسائل ناشی از کار، مدرسه، خانواده یا همسالان نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر تکرار سردرد داشته باشد. عوامل دیگر عبارتند از حذف یا تاخیر در خوردن وعده‌های غذایی، تغییرات آب و هوا، حساسیت به نور شدید خورشید یا تابش مستقیم نور، و قرار گرفتن در معرض دود سیگار. چرخه‌های هورمونی می‌توانند دختران را پس از شروع قاعدگی تحت تاثیر قرار دهند.
علائم
علائم میگرن با شدت متوسط تا شدید هستند که معمولا به عنوان سردردهای ضربان‌دار توصیف می‌شوند، می‌آیند و می‌روند. درد ممکن است در یک طرف سر باشد، اما کودکان اغلب می‌گویند که در سراسر پیشانی خود احساس درد می‌کنند. قبل از شروع درد میگرن، کودک ممکن است تغییراتی را در بینایی تجربه کند که به نظر می‌رسد نورهای چشمک‌زن، خطوط زیگزاگ و از دست دادن لحظه‌ای بینایی باشد. بیشتر اوقات، افراد برای مدتی قبل از شروع درد، احساس خستگی یا تغییرات خلقی را گزارش می‌دهند.
بیشتربخوانید:
میوه هایی که میگرن را بدتر می‌کنند
میگرن معمولا با یک یا چند مورد از علائم زیر همراه است:
درد شکم
حالت تهوع
استفراغ
سرگیجه
حساسیت به نور و / یا صدا
گیجی
کودکانی که میگرن را تجربه می‌کنند، معمولا به دنبال مکانی تاریک و ساکت می‌گردند که در آن به خواب می‌روند و با احساس بهتری از خواب بیدار می‌شوند.
درمان
پس از بررسی تمام علائم و سابقه سلامتی کودک و تکمیل یک معاینه فیزیکی، مشاور شما بهترین گزینه‌ها را برای کودک‌تان با شما در میان می‌گذارد و تعیین می‌کند که آیا آزمایش عصبی مورد نیاز است یا خیر. به طور معمول، میگرن را می‌توان پس از آموزش والدین در مورد محرک‌ها و نحوه از بین بردن آنها کنترل کرد. اجتناب از غذاهای خاص، بهبود بهداشت خواب و یادگیری مدیریت استرس معمولا مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین به بیماران توصیه می‌شود که یک دفترچه یادداشت سردرد داشته باشند تا خط اولیه علائم خود را مشخص کرده، محرک‌های سردرد را تعیین کنند و با اجتناب از محرک‌ها، پیشرفت خود را کنترل نمایند. اگر سردردهای میگرنی یک بار در هفته یا بیشتر پس از از بین رفتن محرک‌ها همچنان رخ می‌دهند، یا دوره‌های آن چشمگیر هستند و شامل استفراغ شدید یا گیجی می‌شوند، پزشک ممکن است دارو را برای درمان پیشگیرانه توصیه کند.
بیشتربخوانید:
دو توصیه مهم به بیماران میگرنی
نقش تغذيه
بيشتر بيماران ميگرني از پزشك‌شان مي‌پرسند چه بخوريم! و چه نخوريم! البته افراد ميگرني حساسيت خاصي را گزارش نكرده‌اند، ولي در گروهي از آنان مصرف يك يا چند ماده غذايي باعث شروع حمله ميگرني شده است، بنابراين بايد در انتخاب مواد غذايي بسيار دقت نمود.
رژيم غذايی مناسب برای ميگرنی‌ها
بهترين رژيم غذايي، رژيمي متعادل از همه گروه‌هاي غذايي با ميوه و سبزي فراوان است. افرادي كه مبتلا به سردردهاي ميگرني هستند، بايد تا حد امكان از مصرف غذاهاي فرآوري شده و آماده خودداري كنند. ماهي و سبزيجات غني از كلسيم و منيزيم(مانند كلم، براكلي و اسفناج)براي اين افراد مفيد هستند. وعده‌هاي غذايي به هيچ وجه نبايد حذف شوند، زيرا نوسان قند خون، گرسنگي و كم‌آبي ممكن است سردرد را تشديد كند. فعاليت فيزيكي روزانه دست‌كم 30 دقيقه در هر روز در بيشتر روزهاي هفته مي‌تواند احساس بهتري به افراد دهد. برخي غذاها، نوشيدني‌ها و افزودني‌هاي غذايي مي‌توانند باعث تشديد علائم ميگرن شوند و لذا بايد آنها را شناسايي كرد و از مصرف آنها خودداري نمود. بيش از 90درصد بيماران به غذاهاي سرد حساسيت دارند. كمبود آهن و اسيد فوليك نيز موجب سردرد مي‌شود، دريافت كلسيم و پتاسيم كافي نيز مي‌تواند از تناوب سردردها بكاهد.
بیشتربخوانید:
کمبود این ویتامین‌ها باعث سردرد می‌شود
عوامل غذايی تشديد كننده ميگرن
گلوتامات: اين ماده در محصولات آماده شده به ميزان زيادي وجود دارد. به اين منظور بايد برچسب روي محصولات را به دقت مطالعه كرد. اين ماده در انواع كنسرو و غذاهاي يخ‌زده وجود دارد.
آسپارتام: آسپارتام كه به عنوان قند جانشين در بعضي از نوشابه‌هاي رژيمي و يا شيرين‌كننده‌هاي مصنوعي به كار مي‌رود، از محرك‌هاي ميگرن است.
آمين‌ها: بعضي غذاهاي حاوي آمين‌ها، فعال‌كننده رگ‌ها هستند و به نظر مي‌رسد آغازگر انقباض رگ‌هاي خوني در مغز مي‌باشند. تيرامين و فنيل‌اتيل‌آمين دو ماده اصلي مسبب اين مشكل هستند، اگرچه ساير آمين‌ها نيز ممكن است اثرات مشابهي داشته باشند.
تيرآمين: تيرامين در الكل، برخي پنيرها به خصوص پنيرهاي مانده، ميوه‌ها و سبزي‌هاي كال و فاسد، مخمرها، انواع آجيل، ماهي شور، كنسرو شاه‌ماهي، خامه ترش، آووكادو، سوسيس‌هاي تخميري و گوشت‌هاي مانده يا چرب وجود دارد.
فنيل‌اتيل‌آمين: در كاكائو، شكلات، پنير و موادغذايي كه داراي اين سه ماده غذايي هستند، يافت مي‌شود.
اكتوپامين: در مركباتي مثل ليمو، پرتقال، گريپ‌فروت و ... يافت مي‌شود. مواد غذايي نام برده از گروه آمين‌ها، باعث افزايش آزاد شدن سروتونين در مغز و تحريك اعصاب مغز مي‌شوند. همچنين ايجاد سردرد مي‌كنند.
نيتريت: كالباس، سوسيس و گوشت نمك‌سود كه به آنها ماده نگهدارنده نيتريت افزوده شده، نبايد مصرف شوند، چون مي‌توانند عامل بروز ميگرن در افراد مستعد باشند.
مس: آجيل‌ها، شكلات و جوانه گندم از منابع غذايي حاوي مس به شمار مي‌روند. پرتقال، گريپ‌فروت و نارنگي بايد از رژيم غذايي حذف شوند، زيرا مركبات جذب روده‌اي مس را افزايش مي‌دهند و ممكن است در فرآيند آغاز حمله‌هاي ميگرن نقش داشته باشند.
كافئين: افزايش يا كاهش مصرف كافئين در بدن نيز در تشديد ميگرن مؤثر است. همچنين ترك ناگهاني مصرف چاي و قهوه، كه هر دو كافئين دارند، مي‌تواند موثر باشد.
مواد غذايي چرب و سرخ شده: مواد غذايي چرب و آن دسته كه با روغن زياد سرخ مي‌شوند، عامل تشديد ميگرن هستند.
سس‌هاي چرب و پرادويه: مغزهاي خوراكي و برخي مغز دانه‌ها از جمله بادام‌زميني.
