به قلم : د‌کتر پریسا مهراشتیاق - د‌ند‌انپزشک کودک و نوجوان
اینستاگرام: dr_parisa_mehreshtiagh
تحریریه زندگی آنلاین : بسیار پیش می‌آید که کودک‌مان دندان‌های شیری مرتب و منظمی دارد و پدر و مادر بر این باور هستند که احتمالا کودک فاقد مشکل ارتودنسی است. این در حالی است که وقتی دندان‌های دائمی رویش پیدا می‌کنند، شاهد شلوغی دندانی و کمبود فضا هستیم. واقعیت این است که وجود فاصله بین دندان‌های شیری جهت داشتن دندان‌های دائمی منظم لازم و ضروری است. پس وقتی دندان‌های شیری کودک‌مان دارای فاصله هستند، نگران نباشیم. این فاصله‌ها جهت داشتن دندان‌هایی مرتب و منظم لازم است.
بیشتربخوانید:
دانستنی‌های مهم در مورد سلامت دندان کودک
وراثت
وراثت یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند علت بروز مشکلات ارتودنسی باشد. گاهی اوقات اندازه فک از یک والد و اندازه و سایز دندان‌ها از والد دیگر به ارث می‌رسد. وقتی سایز فک با سایز دندان‌ها تناسب نداشته باشد، کودک دچار مشکلات ارتودنسی می‌شود.
مشکلات ارتودنسی
مشکلات ارتودنسی گاهی شامل مشکلات فکی هستند و گاهی شامل مشکلات دندانی می‌شوند. هر کدام از این نوع مشکلات سن درمان مخصوص خود را می‌طلبند. به طور کلی اولین بار در حدود 5 سالگی کودک را از نظر وجود این مشکلات معاینه می‌کنیم. در برخی موارد انگشت‌شمار و اندک که مشکل خیلی حاد باشد، از این سن درمان‌های محدود را شروع می‌کنیم، ولی به طور کلی درمان‌های کلی‌تر و روتین‌تر معمولا از سن رشد یعنی 8 سال به بالا شروع می‌شوند. سن رشد در دخترها پایین‌تر از پسرها می‌باشد، بنابراین معمولا درمان دختر خانم‌ها را در سن پایین‌تری نسبت به آقا پسرها شروع می‌کنیم. در درمان‌های ارتودنسی سن رشد یک سن طلایی محسوب می‌شود که می‌توان با اقداماتی در این سن حساس رشد را تحریک کرد و یا تا حدی جلوی آن را گرفت. خیلی از درمان‌های کمبود فضا که در بزرگسال نیاز به کشیدن دندان برای باز کردن فضا دارند، اگر در سن رشد درمان شوند، می‌توان با تحریک رشد فک از کشیدن دندان اجتناب کرد.
بیشتر بخوانید:
مشکلات رویش دندان شیری
عادت‌های دهانی
عادت‌های دهانی مثل مکیدن انگشت در سنین بالای 2 سال می‌توانند باعث مشکلات فکی مانند باز شدن فک بالا و پایین از هم، عمیق شدن کام و جلوزدگی و بالا رفتن دندان‌های قدامی فک بالا و تو رفتگی دندان‌های قدامی فک پایین شوند، بنابراین عادت مکیدن انگشت تا زیر 2 سال به دلیل اینکه به تخلیه استرس‌های کودک کمک می‌کند و ثابت شده که میزان مرگ ناگهانی و بی‌دلیل نوزادان را کاهش می‌دهد، اشکالی ندارد، ولی در سن بالای 2 سال چون عوارض فکی زیادی ایجاد می‌کند، باید از کودک گرفته شود. در مواردی که با هیچ روشی حریف ترک عادت در کودک نمی‌شویم، از وسایل خاص ارتودنسی جهت کمک به ترک عادت استفاده می‌کنیم. در سنین زیر 4 سال با ترک عادت چون فک انعطاف‌پذیر است، مشکلات فکی ناشی از عادت‌های مخرب خود به خود درمان می‌شوند، ولی بالای 4 سال رفته‌رفته فک انعطاف خود را از دست می‌دهد و حتی با ترک عادت نیز این مشکل فکی برای کودک ماندگار می‌شود، بنابراین سعی می‌کنیم هر طور که شده تا سن زیر 4 سال این عادت را از کودک بگیریم.
زود از دست رفتن دندان شیری
برخی مشکلات ارتودنسی دندانی در اثر زود از دست رفتن دندان‌های شیری و عدم استفاده از دستگاه‌های فضا نگهدار به وجود می‌آیند. وقتی دندان شیری زودتر از موعد از دست می‌رود، در صورتی که از فضا نگهدارها استفاده نشود، دندان‌های کناری به سمت هم حرکت کرده و فضای رویشی دندان دائمی زیرین را تنگ می‌کنند، بنابراین دندان دائمی زیرین دچار مشکلات رویشی می‌شود. این موارد نیز قابل پیشگیری و اجتناب هستند.
بیشتر بخوانید:
مواردی که در هنگام آسیب به دندان کودک باید بدانید
کلام پایانی
خلاصه مشکلات ارتودنسی علل متفاوتی دارند و انواع مختلفی نیز دارند که با توجه به نوع خاص هر کدام سن درمان و نوع درمان متفاوت است. گاهی اوقات برای درمان از دستگاه‌های خارج دهانی و گاهی از دستگاه‌های داخل دهانی نوع ثابت یا متحرک استفاده می‌شود. بهتر است پیگیری‌های لازم جهت معاینه و درمان توسط والدین به موقع انجام شود و به پزشک مربوطه هم اعتماد شود تا شاهد برطرف شدن این مشکلات به نحو احسن باشیم.
بیشتربخوانید:
راهکار نوین درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی بدون جراحی (قسمت اول)
