الهام کریمی - کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : در این مقاله کوشش کردهام مختصری درباره سندروم داون و علائم و ریسک فاکتورهای آن بنویسم.
علت ابتلا به سندروم داون چیست؟
بنابر تحقیقات گفته میشود این سندروم به دلیل اختلال در کروموزوم ۲۱ به وجود میآید و کودکان مبتلا به آن، به جای 2 کروموزوم ۳ کروموزوم ۲۱ دارند. مهمترین دلیل ابتلا به سندروم داون در کودک، سن بالای مادر در زمان بارداری است، در خانمهایی که بالای ۳۰ سالگی باردار میشوند، امکان ابتلا به سندروم داون در جنین بیشتر است، زیرا در سلولهای جنسی تغییراتی به وجود میآید که عامل اختلال در کروموزوم ۲۱ و ابتلا به سندروم داون محسوب میشود. در مواردی ممکن است پدر یا مادر مشکلات ژنتیکی داشته باشند که در نتیجه آن، در نسل بعدی سقط مکرر یا ابتلا به سندروم داون دیده میشود.
بیشتربخوانید:
خدمات ژنتیک پزشکی در سلامت کودک
شباهت کودکان سندروم داون به یکدیگر
در مورد شباهت ظاهری کودکان سندروم داون میتوان گفت هنوز توجیح علمی و صد در صدی در مورد شباهت این کودکان به هم وجود ندارد و صرفا به دلیل اینکه این کودکان در چه کشوری زندگی کنند، تشابه چهره بالا به یکدیگر دارند که به احتمال زیاد مربوط به ژنهای روی کروموزوم ۲۱ آنها است.
آموزش؛ تنها کمککننده کودکان مبتلا به سندروم داون
کودکان مبتلا به سندروم داون از لحاظ ذهنی مثل کودکان سالم و عادی نیستند، اما با آموزش میتوانند بسیاری از کارها را یاد بگیرند و از پس وظایف روزانه خود برآیند و حتی میتوانند زندگی نزدیک به عادی داشته باشند و هیچ دارویى به یادگیرى آنها کمک نمىکند.
بیشتر بخوانید:
غربالگری سندرم داون
چگونه از سندروم داون در طول دوران بارداری جلوگیری نماییم؟
اکنون به این موضوع میپردازیم که چگونه از سندروم داون در طول دوران بارداری جلوگیری نماییم. با مصرف فولیک اسید در حین بارداری به صورت یک مکمل ۴۰۰ میکروگرمی حاوی اسید فولیک، از نقص لوله عصبی (اسپینال بیفیدا) و سندروم داون جلوگیری کنید. علاوه بر این، سن هم پدر و هم مادر در ریسک خطر این بیماری بسیار موثر است. برای پدران، سن بالای ۴۰ سال و برای مادران سن بالای ۳۵ سال در افزایش ریسک این بیماری بسیار موثر میباشد. استرس از عوامل دیگر در بارداری است که احتمال اتوزومی شدن کروموزومی را در جنین افزایش میدهد، بنابراین دوری از هرگونه استرس برای مادر باردار ضروری است.
طول عمر کودکان مبتلا به سندروم داون
در مورد طول عمر کودکان مبتلا به سندروم داون میتوان گفت این کودکان معمولا دچار مشکلات قلبی میشوند و مرگ زودرس آنها اغلب به این دلیل است، اما اکثر افراد مبتلا به سندروم داون تا سن ۳۰ و ۴۰ سال زندگی میکنند. برخی از علائم ظاهری سندروم داون عبارتند از: صورت پهن مخصوصا بینی پهن، چشمهای بادامی و کشیده رو به بالا، گردن کوتاه، گوشهای کوچک، زبان بزرگ بیرون از دهان و نقطههای سفید در قسمت رنگی چشم. همچنین انگشت سبابه دو بند انگشت دارد و خطوط کف دست با خطوط کف دست افراد نرمال، متفاوت میباشند. عمدتا یکی از مشکلات شایع در کودکان دارای سندروم داون، مشکلات قلبی عروقی و گاهی حتی سرطان خون (لوکمیا) و ناراحتیهای سیستم ایمنی میباشد.
آیا درمانی برای سندروم داون در طول بارداری وجود دارد؟
با توجه به این که کروموزوم اضافه نمیتواند از کروموزوم ۲۱ جدا شود، پس درمانی برای این بیماری وجود ندارد. معمولا بین هفته ۱۰ تا ۱۳ دوران بارداری این سندروم در جنین رخ میدهد. تست PUBS در حقیقت دقیقترین تست تشخیص سندروم داون در جنین میباشد.
عوامل موثر
سوال این است که آیا مصرف فولیک اسید (فولات) در زمان بارداری به جلوگیری از سندروم داون در کوکان کمک مینماید یا نه. یک تحقیق جدید نشان داده است که بین مصرف فولیک اسید (فولات) و پیشگیری از نقص لوله عصبی (اسپینال بیفیدا) و سندروم داون رابطه مستقیم وجود دارد و با مصرف این ویتامین خطر ابتلای نوزاد به دو عارضه جدی تا حد بسیار زیادی کاهش مییابد. تقریبا در تمام موارد مشاهده شده، ریسک خطر سندروم داون کودک با افزایش سن مادر افزایش مییابد و به طور معمول بارداریهای بالای ۳۵ سال ریسک بالاتری نسبت به بارداری در جوانی دارا میباشند و در برخی موارد معمولا وقتی کودک اول سندروم داون داشته باشد، بارداریهای بعدی ریسک این عارضه را دارند. به طور کلی رژیم غنی از فیبر و سبزیها، میوهها، غلات کامل، غلات صبحانه و یک فعالیت مداوم روزانه میتواند به بهبود زندگی این کودکان کمک نماید. تحقیقات نشان داده است که استرس در حین بارداری باعث نقص کروموزومی در سلول و آسیب ژنتیکی در کروموزوم سلول میشود که متاسفانه این آسیب جبرانناپذیر است. پس دور از استرس بودن برای مادر فاکتور بسیار مهمی میباشد.
بیشتربخوانید:
سندرم متابولیک در کودکان و راهکارهای درمانی
آیا سندروم داون با اولترا سوند قابل تشخیص بوده و چه مشخصاتی دارد؟
نبود یا بودن یک استخوان بینی کوچک، پهن بودن گردن، لکههای روشن در قلب و تفاوتهایی در مغز این جنینها با تست اولترا سوند قابل تشخیص است.
غذاهایی که در این سندروم نباید مصرف شوند
غذاهایی که در این سندروم نباید مصرف شوند، عبارتند از سوداها، نوشیدنیهای ورزشی، شیر شکلات و آبمیوه که دارای منابع زیادی قند و شکر میباشند و راه آسانی برای اضافه وزن و بالا بردن ریسک ابتلا به دیابت و بیماریهای قلبی است.
آیا سندروم داون علائمی در طول بارداری دارد یا نه؟
اگرچه چنین است که سندروم داون در طول بارداری با تصویر برداری و اسکرین تشخیص داده میشود، ولی به طور کلی سندروم داون علامت ویژهای در مادر دارای جنین بروز نمیدهد. این در حالی است که در هنگام تولد این نوزادان دارای ویژگیهای ظاهری متفاوت از جمله صورت پهن، گردن کوتاه، گوشهای کوچک، زبان برآمده و بزرگ و سر کوچکتر میباشند. در پایان اضافه مینمایم که در این مختصر کوشش کردم به بررسی علت و نقطه نظرهای این سندروم بپردازم و از بایدها و نبایدهای این بیماری گذری نمایم. امید است که توانسته باشم کمک اندک، ولی مفید و قابل توجهی به شما مردم و خوانندگان عزیز مجله پربار کودک سالم نموده باشم.