دکتر / مهندس فریال عسگری
پزشک/ مهندس علوم و صنایع غذایی
تحریریه زندگی آنلاین : رنگ مدفوع نوزاد می‌تواند یکی از شاخص‌های سلامت نوزاد باشد. مدفوع نوزاد به ویژه در سال‌های اول زندگی با تغییر رژیم غذایی به انواع رنگ‌های مختلف تغییر می‌کند. توجه داشته باشید که اگر رنگ و بافت مدفوع در افراد بزرگسال نشانه بیماری است لزوما برای نوزادان نشانه بیماری محسوب نمی‌شود. به این معنی که معیار‌های تشخیص طبیعی بودن رنگ مدفوع در نوزادان با افراد بزرگسال متفاوت‌اند. در این مقاله به مدفوع سیاه نوزاد، سبز شدن مدفوع نوزاد و تغییر قوام مدفوع نوزاد و ارتباط آن با سلامتی نوزاد پرداخته شده است.
مدفوع سیاه نوزاد
اولین مدفوع نوزاد به رنگ سیاه و سفید با قوام قیر مانند می‌باشد. این مدفوع مکونیوم نام دارد و حاوی مخاط، سلول‌های پوستی و مایع آمنیوتیک است. مدفوع سیاه نوزاد نباید بیش از دو روز ادامه یابد.
اگر رنگ مدفوع نوزاد زرد خردلی باشد
پس از اینکه مکونیوم به طور کامل دفع شد در مرحله بعدی، رنگ مدفوع نوزاد ممکن است زرد خردلی باشد. این رنگ مدفوع نیز در نوزادان شیرخوار بیشتر دیده می‌شود.
بیشتربخوانید:
رنگ مدفوع کودک ؛ راز‌هایی که نمی‌دانید
اگر رنگ مدفوع نوزاد زرد روشن باشد
در نوزادانی که با شیر مادر یا گاهی اوقات با شیر خشک تغذیه می‌شوند طبیعی است که رنگ مدفوع نوزاد به صورت زرد روشن دیده شود، اما اگرتعداد دفعات مدفوع زرد روشن بیش از حد معمول و بسیار آبکی و رقیق است ممکن است نشانه‌ای از اسهال باشد که می‌تواند خطر کمبود آب بدن را نیز افزایش دهد.
اگر رنگ مدفوع نوزاد نارنجی باشد
رنگ نارنجی مدفوع به دلیل رنگدانه‌های طبیعی است که از دستگاه گوارش نوزاد جمع شده است. این حالت در نوزادانی که هم با شیر مادر و هم با شیر خشک تغذیه می‌شوند بروز می‌کند و طبیعی است.
اگر رنگ مدفوع شیرخوار قرمز باشد
در برخی از موارد این احتمال وجود دارد که رنگ مدفوع به دلیل مصرف غذاها و یا نوشیدنی‌هایی که به رنگ قرمز تیره هستند مانند عصاره گوجه و یا چغندر به رنگ قرمز تغییر کند. رنگ قرمز همچنین می‌تواند به معنای وجود خون در روده شیرخوار و ناشی از عفونت روده باشد که باید توسط پزشک متخصص اطفال به آن رسیدگی شود. خون قرمز در مدفوع همچنین می‌تواند به دلیل حساسیت به شیر یا فیشر و زخم مقعد باشد. اگر رنگ مدفوع فرزند شما قرمز است، بهتر است با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. اگر او به تازگی غذای قرمز رنگ خورده باشد، باید قبل از اینکه با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید دقت کنید که آیا مدفوع بعدی نوزاد به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد یا خیر.
اگر رنگ مدفوع نوزاد برنزه متمایل به سبز باشد
نوزادان تغذیه شده با شیر خشک ممکن است دارای رنگ مدفوع ترکیبی از مایل به سبز و زرد باشند. همچنین مدفوع آنها نیز نسبت به کودک شیرخوار سفت‌تر است.
سبز شدن مدفوع نوزاد
سبز شدن مدفوع نوزاد بیشتر در کودکانی که شروع به خوردن غذاهای جامد به رنگ سبز می‌کنند مانند اسفناج و نخود فرنگی شایع است. همچنین مصرف مکمل‌های آهن نیز می‌توانند باعث سبز رنگ شدن مدفوع نوزاد شوند.
بیشتربخوانید:
اسهال در نوزاد و کودک
اگر رنگ مدفوع نوزاد سفید باشد
اگر رنگ مدفوع نوزادان سفید باشد نشان‌دهنده این است که کودک شما نمی‌تواند به اندازه کافی صفرا در کبد خود تولید کند تا به او در هضم درست غذا کمک کند. این یک مشکل جدی است که در هر مرحله‌ای که باشد باید توسط متخصص اطفال معالجه شود.
اگر رنگ مدفوع نوزاد خاکستری باشد
رنگ مدفوع نوزادان اگر خاکستری است هم مانند مدفوع سفید رنگ می‌تواند به معنای آن باشد که کودک غذا را آن طور که باید هضم نمی‌کند. اگر رنگ مدفوع نوزاد به رنگ خاکستری و با قوام گچ مانند بود حتما با متخصص اطفال تماس بگیرید.
منظور از بافت مدفوع چیست؟
رنگ مدفوع نوزاد می‌تواند تا حدی وضعیت سلامت کودک را نشان دهد، اما در نظر گرفتن بافت مدفوع نیز مهم است. ترکیب و قوام مدفوع می‌تواند گویای موارد بسیاری در مورد سلامتی کودک باشد که رنگ مدفوع نوزاد نمی‌تواند به تنهایی انجام دهد.
قوام مدفوع
مدفوع نوزاد تازه متولد شده دارای قوام غلیظ و قیر مانند است که طبیعی است. رنگ و نوع بافت مدفوع چند روز بعد از تولد تغییر خواهد کرد. اگر این وضعیت در کودک شما در طی چند روز بعد از تولد تغییر نکرد و مدفوع شل و زرد رنگ نشد با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید، زیرا می‌تواند نشانه‌ای از عدم دریافت شیر کافی توسط نوزاد باشد.
قوام مدفوع نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند دارای مدفوع شل‌تری هستند که ممکن است حاوی موادی دانه مانند باشد و لزوماً به این معنی نیست که کودک شما اسهال دارد.
بیشتربخوانید:
درمان فوری اسهال، دل‌درد و دل‌پیچه
قوام مدفوع نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند
مدفوع نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند معمولا سفت‌تر است و به رنگ قهوه‌ای برنزه با رگه‌هایی از رنگ سبز یا زرد است. کودک ممکن است در حین دفع مدفوع دچار یبوست شود و مدفوع سخت داشته باشد.
قوام مدفوع نوزاد بعد از شروع غذاهای جامد
زمانی که شروع به اضافه کردن غذاهای جامد به رژیم غذایی کودک خود کردید، حجم و قوام مدفوع نوزاد به شکل مدفوع نرمال بزرگسالان تغییر خواهد کرد.
یبوست در نوزادان
مدفوعی که به سختی از مجرای مقعد عبور می‌کند می‌تواند نشانه بیماری یبوست باشد. قطره‌های کوچک و سنگریزه مانند به رنگ قهوه‌ای تیره نیز نشانه‌ای از یبوست است. اگر کودک شما دچار یبوست شده باشد درمان آن باید سریعا انجام شود.
اسهال در نوزادان
مدفوع شل و آبکی در کودک شیرخوار که بیش از یک بار در هر تغذیه رخ دهد می‌تواند نشانه اسهال باشد با این حال تشخیص اسهال در نوزادان بسیار دشوار است، زیرا حرکات روده آنها به طور طبیعی شل‌تر و سریع‌تر از کودکانی است که از غذاهای جامد استفاده می‌کنند.
مدفوع مخاطی و کف‌دار
بعضی وقت‌ها که کودک شروع به ترشح بزاق می‌کند و بزاق خود را ناآگاهانه می‌بلعد باعث مخاطی شدن مدفوع در آنها می‌شود. اگر این نوع بافت مدفوع را در کودک خود دیدید و دلیل آن بزاق و آب دهان نبود ممکن است به دلیل عفونت باشد و نیاز به مراجعه به متخصص اطفال خواهد داشت.
وجود مخاط در مدفوع نشانه چیست؟
بعد از خروج مكونيوم، وجود مخاط در مدفوع نوزادان طبیعی است. همچنین مدفوع مخاطی در نوزادانی دیده می‌شود که بزاق و آب دهان خود را می‌بلعند، اما مدفوع مخاطی می‌تواند در اثر وجود عفونت باکتریایی در روده کودک هم ایجاد شود. به عنوان یک قاعده کلی، اگر کودک شما از چند روز بزرگ‌تر است و آب دهان خود را نمی‌بلعد و مدفوع مخاطی او به طور مستمر ادامه دارد باید با پزشک متخصص کودک خود تماس بگیرید.
خون در مدفوع نوزاد
اگر در مدفوع کودک خون وجود داشته باشد، ممکن است به دلیل فشار به دیواره روده‌ها در حین دفع مدفوع باشد و یا اینکه نشانه‌ای از عفونت باشد که نیاز فوری به تماس با پزشک متخصص اطفال دارد.
تکه‌های غذا در مدفوع نوزاد
وقتی تغذیه نوزاد را با غذاهای جامد شروع کردید ممکن است متوجه تکه‌های مواد غذایی در مدفوع نوزاد شوید. این وضعیت به این دلیل است که بعضی از غذاها برای او قابل هضم نیستند و به سرعت از دستگاه گوارش نوزاد عبور می‌کنند.
تعداد دفعات مدفوع نوزادان چقدر باید باشد؟
اگر نوزاد شما هر روز مدفوع نمی‌کند، لزوما به معنای وجود مشکل نیست، زیرا حرکات روده در نوزاد تازه متولد شده ممکن است کم باشد. اگر به کودک خود شیر می‌دهید ممکن است فقط یک بار در هفته مدفوع داشته باشد تا اینکه به هفته سوم تا ششم برسد، ولی اگر کودک را با شیر خشک تغذیه میکنید باید هر روز مدفوع داشته باشد و اگر تعداد دفعات آن کمتر از روزی یکبار باشد می‌تواند نشانه‌ای از یبوست باشد و البته طبیعی است اگر بعضی از کودکان هر روز مدفوع تولید نکنند. به محض اینکه مواد جامد را در رژیم غذایی نوزاد اضافه کردید باید روزانه یک بار دفع مواد غذایی از روده داشته باشد و در صورتی که بیشتر از یکبار باشد می‌تواند نشانه‌ای از اسهال باشد. به این نکته توجه کنید که تغییر رنگ مدفوع و حتی قوام مدفوع در اولین سال زندگی کودک طبیعی است، اما نظارت بر این تغییرات نیز با مشورت پزشک متخصص اطفال مهم است. رنگ مدفوع در نوزادان همیشه در نوسان است. تغذیه و سن نیز می‌تواند بر کلیت رنگ و قوام آن تاثیر بگذارد. اگر نگران حرکات روده کودک خود هستید، برای مشاوره با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. اگر نوزاد اسهال همراه با تب داشت حتما به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. مدفوع بسیار سخت و خشک معمولا نشانه یبوست است، اما اگر نوزاد شما دچار استفراغ شد، ممکن است نشانه کمبود آب بدن باشد. اگر به کمبود آب بدن نوزاد مشکوک هستید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
علائم کم آبی در کودکان
روزانه کمتر از شش پوشک مرطوب داشته باشد.
سرما خوردگی
تغییر خلق و خوی نوزاد به طوری که کمتر از حد معمول بازی می‌کند.
گریه بدون اشک
خستگی بیش از حد
تغییر رنگ پوست وظاهر چروکیده
نقاط نرم بر روی سر که حالت فرو رفته دارند.
چشم‌های گود رفته
نظارت بر مدفوع کودک می‌تواند یک روش مفید برای شناسایی مشکلات سلامتی باشد. در غیر این صورت کودک از هیچ راه دیگری نمی‌تواند در مورد مشکل خود به شما بگوید. اگر هر گونه نگرانی درباره سلامت نوزاد دارید، در تماس با پزشک متخصص اطفال خود درنگ نکنید.
