اپيدميولوژی بيماری سياه سرفه در ايران
بیماری سیاه سرفه كه عامل آن میكروبی به نام بوردتلا پرتوسیس می‌باشد، یكی از عوامل اصلی مرگ و میر و عوارض در دوران كودكی و شیرخوارگی است. هر ساله حدود پنجاه میلیون ابتلا و سیصد هزار مرگ و میر در اثر این بیماری در جهان اتفاق می‌افتد و میزان مرگ و میر شیرخواران در كشورهای در حال توسعه به 4 درصد نیز می‌رسد. كودكان واكسینه نشده و افراد سنین بالاتر كه ایمنی آنها به مرور زمان از بین رفته است، مخزن عفونت و انتقال بیماری به شیرخواران مستعد هستند. بالغین و نوجوانان حساس علاوه بر نقشی كه در افزایش قابل توجه بیماری داشته‌اند، باعث بروز طغیان‌های بیماری نیز می‌گردند. ایران از جمله كشورهای منطقه شرق مدیترانه با 95% پوشش واكسیناسیون DTP3 می‌باشد. بیماری سیاه سرفه كه به دلیل پوشش بالای ایمن‌سازی در بسیاری از كشورها رو به كاهش نهاده بود در سال‌های اخیر گروه‌های سنی بالاتر را در معرض ابتلا قرار داده است. بنا به عقیده سازمان جهانی بهداشت، حتی در كشورهایی كه دارای پوشش بالای این واكسن می‌باشند لازم است مراقبت از این بیماری را با شدت بیشتری انجام دهند.
در یك تحقیق و براساس تعاریف موارد مشكوك و قطعی راهنمای كشوری مراقبت بیماری سیاه سرفه از كلیه موارد مشكوك نمونه نازوفارنكس با سواپ داكرون گرفته شده و در محیط Reagan Lowe و یا و یا Bordet Gengou به آزمایشگاه مرجع كشوری در انستیتو پاستور ایران برای كشت و Real time PCR ارسال گردید.
در سال 1386 تعداد 314 مورد مشكوك سیاه سرفه در ایران گزارش شد. موارد بیماری به تفكیك سن به صورت گروه سنی: 0-2 ماه 27 درصد، گروه سنی 12-2 ماه 45 درصد، 4-1 سال 22 درصد، 9-5 سال 2 درصد، 14-10 سال 1 درصد، بالاتر از 15 سال 3 درصد، میزان كشندگی Case Fatalityrate بیماری صفر بوده است. 66 درصد موارد مشكوك دارای سابقه واكسیناسیون كامل، 3 درصد موارد واكسیناسیون ناقص، 8 درصد موارد فاقد سابقه واكسیناسیون و 23 درصد موارد زیر سن واكسن بودند. از 266 بیمار (85 درصد) نمونه آزمایشگاهی تهیه و ارسال شده بود كه تنها 3 مورد كشت مثبت شد. تمام نمونه‌ها با روش Real time PCR نیز بررسی شدند كه در 23 مورد مثبت بودند. این تعداد در گروه سنی زیر دو ماه 30درصد، 12-2 ماه 23 درصد، 4-1 سال 35 درصد، 9-5 سال 4 درصد و بالاتر از 15 سال 13 درصد بودند. در این گروه تعداد واكسینه شدگان 61 درصد، فاقد سابقه واكسیناسیون 9 درصد و زیر سن دریافت واكسن 30 درصد گزارش شده است. میزان بروز این بیماری در ایران از 40 درصد در هزار نفر جمعیت در سال 1357، به 5/0 در هر یكصد هزار نفر جمعیت در سال 1386 كاهش پیدا كرده است. به نظر می‌رسد كه در ایران با پوشش بالای واكسیناسیون و كاهش موارد ابتلا، بیماری سیاه سرفه در مرحله كنترل باشد. تاكید بر بهبود نظام مراقبت، تشخیص و اثبات آن با استفاده از روش‌های استاندارد آزمایشگاهی، پیشگیری آنتی‌بیوتیك و تكمیل سابقه واكسیناسیون بر اساس برنامه جاری ایمن‌سازی در بیمار و اطرافیان زیر 7 سال در سنجش دقیق وضعیت بیماری در ایران و بالطبع كنترل بهتر موارد كمك شایانی می‌كند.
