آسم ناشی از ورزش در كودكان
بیش از 80 درصد كودكان مبتلا به آسم، علائم‌‌شان با ورزش كردن آغاز می‌شود. درست است كه دود سیگار و گرده گل‌ها می‌تواند موجب بروز نشانه‌ها و آغاز آسم شود ولی ورزش چرا؟ اعتقاد بر این است كه هوای خشك و سرد، علت اصلی بروز این علائم است. كودكان هنگام تمرین و یا بازی و ورزش سطحی‌تر و سریع‌تر تنفس می‌كنند و این نفس كشیدن آنها از راه دهان خواهد بود. در نفس كشیدن از طریق دهان، برعكس تنفس با بینی، هوا وقتی به ریه‌ها می‌رسد، گرم نیست و رطوبت كافی نیز ندارد. هوای خشك و سرد باعث می‌شود كه راه‌های هوایی در ریه‌ها تنگ‌تر شده و مانع عبور جریان هوا شود و نفس كشیدن مشكل‌تر گردد. این تنگی كه به آن انقباض برونش می‌گویند. در 20 درصد از افرا سالم نیز دیده می‌شود كه به آن انقباض برونش ناشی از ورزش (FIB) می‌گویند. به انقباض برونش ناشی از آسم (EIA) می‌گویند.
علائم و نشانه‌ها
علائم آسم ناشی از ورزش شامل خس خس سینه، تنگی نفس، درد در قفسه سینه و در برخی موارد تنگی نفس به مدت طولانی است كه برخی علائم از برخی دیگر شدیدترند و گاهی حتی آسم ناشی از ورزش تشخیص داده نمی‌شود. افرادی كه علائم زیر را دارند، ممكن است به آسم ناشی از ورزش مبتلا باشند: بعد از ورزش خسته شده و نفس كشیدن برای آنها مشكل می‌شود. بعد از اتمام ورزش به سرفه می‌افتند. سرفه‌ها بعد از چند دقیقه همچنان ادامه دارند و متوقف نمی‌شوند. كودكانی كه به آسم ناشی از ورزش مبتلا هستند، معمولا 9 الی 10 دقیقه پس از ورزش، این علائم را خواهند داشت و 5 تا 10 دقیقه پس از توقف ورزش نیز از بین می‌روند. ولی اگر شدت ورزش زیاد باشد، حتی ممكن است علائم تا یك ساعت و یا بیشتر بعد از توقف ورزش ادامه داشته باشد. گاهی نیز علائم پس از توقف ورزش آغاز می‌شوند و در افرادی كه مبتلا به انقباض برونش ناشی از آسم هستند این علائم شدیدتر خواهد بود. افراط در ورزش به‌ویژه در آب و هوای سرد می‌تواند اوضاع را وخیم‌تر كند.
تشخیص EIA
اگر پزشك به آسم ناشی از ورزش مشكوك شود پس از گرفتن یك تاریخچه دقیق پزشكی از سابقه آلرژی در خانواده و نشانه‌ها و ... معاینه بالینی دقیقی انجام می‌دهد. حتی ممكن است پزشك تست ورزش از كودك بگیرد و از او بخواهد به مدت 6 تا 8 دقیقه روی تردمیل راه برود و علائم را بررسی كند. پزشكان گاهی اوقات مصرف دارو قبل از ورزش و یا فعالیت شدید را تجویز می‌كنند، در واقع این یك كار پیشگیرانه و تأثیر آن سریع و البته كوتاه مدت است. با مصرف دارو قبل از ورزش، از باریك شدن راه‌های هوایی جلوگیری می‌شود. اگر با مصرف دارو قبل از ورزش مشكل حل نشود و داروها كافی نباشند، ممكن است لازم باشد به منظور كاهش التهاب راه‌های هوایی كودك به‌طور منظم دارو مصرف كند. اگر با تمامی این تدابیر هنوز كودك شما با مشكل تنفس مواجه بود، با مشورت پزشك دوز داروی او را تغییر دهید.
در صورت بروز هرگونه تغییرات در تنفس كودك حتماً پزشك را مطلع كنید. ورزش یك وسیله مناسب برای رسیدن به سلامتی است؛ حتی برای كودكانی كه به آسم ناشی از ورزش مبتلا هستند. سعی كنید در حالی كه تحت كنترل و با دستور پزشك مراقب علائم آسم كودكان هستید، كودك را به انجام فعالیت‌های ورزشی تشویق كنید. ورزش می‌تواند با تقویت عضلات تنفسی در قفسه سینه، آسم را بهبود ببخشد. از پزشك در مورد اقدامات احتیاطی ورزش مجاز سوال كنید. برخی از ورزش‌ها برای این افراد مفیدترند و احتمال بروز مشكل كمتر خواهد بود. این ورزش‌ها عبارتند از: پیاده روی، آهسته دویدن، شنا،گلف، بیس‌بال، فوتبال (البته آرام) و ژیمناستیك. ورزش‌های استقامتی همچون دو، فوتبال و بسكتبال نیاز به صرف انرژی زیاد دارند و اسكی و یا هاكی روی یخ نیز موجب ورود هوای سرد به ریه‌ها می‌شود؛ بنابراین به افراد مبتلا به آسم ناشی از ورزش توصیه می‌كنیم از انجام این نوع ورزش‌ها حتی‌الامكان خودداری كنند. البته این بدان معنی است كه اگر كودك شما واقعاً از انجام این ورزش‌ها لذت می‌برد، او را از انجام آنها منع كنید، بلكه گاهی می‌توان با آموزش‌های مناسب و دارو هر نوع ورزشی را انجام داد.
نكاتی برای كودكان مبتلا
در اكثر موارد این كودكان می‌توانند تمامی فعالیت‌های همسالان خود را انجام دهند، ولی حتماً باید دستور پزشك را رعایت كنند. برای جلوگیری از انقباض و گرفتگی قفسه سینه، قبل از ورزش با تمرینات كششی و انعطافی و یا 5 تا 10 دقیقه پیاده‌روی خود را گرم كنید. داروی خود را همیشه همراه داشته و آن را در نزدیك‌ترین محل قرار دهید. در طول ورزش از بینی نفس بكشید. در بین دو ورزش، استراحت كنید و در صورت شروع علائم، حتماً دارو را مصرف كنید و تا زمانی كه نشانه‌ها متوقف شدند، مجدداً شروع به ورزش نكنید. از ورزش كردن در آب و هوای سرد خودداری ورزید و یا حتماً ماسك بزنید یا با یك روسری دهان و بینی خود را ببندید. اگر مبتلا به هرگونه عفونت تنفسی هستید، تا بهبودی كامل از ورزش خودداری كرده و اگر آلودگی هوا و به گرده گیاهان علائم آسم شما را تشدید می‌كنند. خارج از منزل ورزش نكنید و در خانه به ورزش بپردازید.
والدین باید به دقت داروی كودكان خود را چك كنند و مراقب باشند كه همیشه به مقدار كافی دارو داشته باشد. یكی از اهداف درمان آسم، دستیابی به زندگی طبیعی و سالم است كه شامل ورزش و سایر فعالیت‌های فیزیكی می‌شود؛ بنابراین به نشانه‌ها و عملكرد ریوی دقت داشته باشید و از تشدیدكننده‌ها دوری كنید. گاهی یك تغییر كوچك در برنامه زندگی به درمان و تسكین آسم كمك می‌كند.
در سطحی ورزش كنید كه مناسب تحمل بدن‌تان باشد. زمانی كه به یك عفونت ویروسی مثل سرماخوردگی مبتلا هستید، ورزش را فراموش كنید. در حالت ایده‌آل، ورزش باید 4 تا 5 بار در هفته و به مدت حداقل 30 دقیقه انجام شود، ولی مبتلایان بهتر است در این مورد با پزشك مشورت كنند. داشتن یك زندگی فعال بسیار مهم و برای سلامت جسمی و روانی لازم است. به یاد داشته باشید كه آسم دلیلی برای اجتناب از ورزش نیست و با تشخیص صحیح و درمان مؤثر می‌توان بدون تجربه علائم آسم، از مزایای یك برنامه ورزشی لذت برد.
