شيرخوار بی قرار
20درصد والدین از گریه‌های فرزندان خود در سه ماه اول تولد شاكی هستند كه اوج آن در شش هفتگی است و در 16-12 هفتگی اغلب بچه‌هایی كه بی‌قرارند و گریه می‌كنند، علت زمینه‌ای وجود ندارد و تعداد كمی دچار آلرژی به شیر گاو و سایر غذاها می‌باشند. فقط در صورتی كه استفراغ مكرر وجود داشته باشد (حدود 5 بار برگشت غذا در روز) مسأله برگشت غذا (رفلاكس معده و مری) مطرح است. خیلی مهم است كه رابطه مادر و فرزند همچنین میزان خستگی، اضطراب و افسردگی در مادر بررسی گردد. والدین باید بدانید چه میزان گریه وچه میزان خواب در نوزاد طبیعی است. باید والدین را تشویق كنیم كه از تجربیات بزرگ‌ترهای فامیل كمك بگیرند.
گریه شیرخوار
اگرچه بعضی بچه‌ها بیش از دیگران گریه می‌كنند باید علت یا علل آن بررسی گردد. دیده شده كه این بچه‌ها در خانواده‌هایی متولد می‌شوند كه مادر افسردگی داشته و در خانواده استرس وجود دارد یا خانواده‌ها از هم گسیخته شده‌اند. از لحاظ تعریف، گریه‌ای غیر طبیعی تلقی می‌شود كه شیرخوار سه ساعت در روز و بیش از سه روز در هفته گریه كند. به هر حال بچه‌هایی هم هستند كه كمتر از این میزان گریه می‌كنند، اما والدین جهت كمك گرفتن به پزشك مراجعه می‌كنند. این گریه‌ها معمولا در چند هفته اول زندگی و حداكثر شروع آن در شش هفتگی است و معمولا عصرها شروع می‌شود. این گریه‌ها معمولا در عصرها شروع می‌شود اما ممكن است در تمام طول روز هم باشد. بسیاری از والدین می‌گویند در حالی‌كه نوزاد گریه می‌كند صورتش قرمز می‌شود و پاهایش را جمع می‌كند یا باد دفع می‌كند. این نوع رفتار مربوط به رفلاكس معده و مری است. در اغلب شیرخواران این گریه‌ها در سن 4-3 ماهگی فروكش می‌كند.
دیده شده مادرانی كه بیشتر بچه را بغل می‌كنند و هر وقت بچه شیر خواست، به او می‌دهند، مدت گریه‌ها كوتاه‌تر است. در یك مطالعه كه روی 1204 شیرخوار با این نوع گریه‌ها انجام شد، نشان داد كه در خانواده این شیرخواران مسائلی از قبیل استرس در خانواده حمایت كمتر همسر، نارضایتی از ارتباط جنسی با همسر، وجود مشكلات سلامت جسمی در دوران بارداری و زایمان تروماتیك بیشتر وجود دارد. برای اغلب شیرخواران گریه كردن یك روال طبیعی است. كه می‌تواند بعلت خستگی یا گرسنگی باشد. در صورتی كه میزان خواب شیرخوار در 24 ساعت یك ساعت كمتر از آنچه كه برای سن او تعریف شده باشد، احتمالاً در ناحیه‌ای از بدن درد دارد. گرسنگی وقتی مطرح است كه مادر مرتباً به شیرخوار شیر می دهد، اما او خوب وزن نگیرد و شیر برایش كافی نباشد. كمتر از 5درصد شیرخوارانی كه گریه می‌كنند، یك علت عضوی دارند.
رفلاكس معدی مری
هیچ ارتباطی بین رفلاكس و گریه شیرخوار و بیقراری وجود ندارد. در یك مطالعه روی 70 شیرخوار با گریه مداوم، آنرمالیتی از نظر رفلاكس فقط در نوزادانی وجود داشت كه حداقل پنج بار در روز استفراغ می‌كردند و در این شیرخواران رفلاكس بی‌سروصدا و مخفی یا رفلاكس بدون استفراغ وجود نداشت. بسیاری از متخصصان این شیرخواران را با آنتی‌اسید درمان می‌كنند؛ اما مطالعات كنترلی در مورد تاثیر آن وجود ندارد. نه رانیتیدین و نه اُمپرازول در كاهش گریه موثر نبوده است. بنابراین اگر استفراغ‌های مكرر وجود ندارد، داروهای آنتی رفلاكس برای برطرف كردن بیقراری نوزاد توصیه نمی‌شود.
حساسیت غذایی
در بعضی از بچه‌‌های بیقرار، حساسیت غذایی یكی از دلایل است. غذاهایی كه عامل حساسیت غذایی هستند، شامل پروتئین شیر گاو و سویاست كه هر دوی آنها می‌توانند وارد شیر مادر شوند این آلرژن‌ها می‌توانند فوراً سبب استفراغ شوند. قرمزی پوست در هر قسمتی كه شیر خشك یا شیر مادر، با پوست شیرخوار تماس پیدا كند و كهیر در عرض دو ساعت پس از خوردن شیر ایجاد می‌شود. علائم كهیر ممكن است تاخیری باشد یعنی ظرف 48-2 ساعت بعد از خوردن شیر، شیرخوار دچار استفراغ و اسهال گردد.
شیرخواران، دچار حساسیت غذایی معمولاً یك یا چند علامت زیر را دارند:
استفراغ
خون در مدفوع
بلغم (موكوس) در مدفوع
كم وزن گرفتن و علائم اتوپیك یعنی اگزما یا خس‌خس سینه
به هرحال وجود هر یك از علائم فوق تشخیص دهنده قطعی حساسیت غذایی نیست.
بهترین تست تشخیصی حذف شیر گاو یا فرآورده‌های شیر از غذای مادر و یا اگر شیر خشك می‌خورد، تعویض شیر به شیر HA (هیپوآلرژیك) می‌باشد.
مادران شیرده باید شیر Soy مصرف و روزانه كلسیم و ویتامین D دریافت كنند. بچه‌هایی كه شیر خشك می‌خورند، بهتر است با شیرهایی كه به جای پروتئین شیر گاو از پروتئین Soy استفاده شده، تغذیه شوند.
به هر حال بعضی بچه‌ها هم به پروتئین شیرگاو و هم به پروتئین Soy حساسیت دارند كه باید آنها شیرهایی مثل شیر نوترایژن داده شود.
درصدی از شیرخواران به شیر هیدرولیزشده هم حساسیت دارند كه برای آنها باید از شیرهایی كه پروتئین آن حاوی آمینو اسیدهاست استفاده كنند.
بعد از دو هفته از شروع مصرف این نوع شیر، آن مشخص می‌گردد.
عدم تحمل لاكتوز
ژن عدم تحمل لاكتوز درگریه و بیقراری نوزاد مورد شك و تردید است ادعا شده كه بعضی شیرخواران كمبود آنزیم لاكتاز (این آنزیم برای هضم لاكتوز شیر لازم است) گذرا دارند. باكتری‌های روده قند لاكتوز را می‌شكنند و آن را تبدیل به اسید لاكتیك و هیدرژن می‌كنند و درنتیجه مدفوع اسیدی شده و سبب زخم نواحی اطراف مقعد می‌گردد. در یك مطالعه روی 46 شیرخوار كه زیاد گریه می‌كردند و اسهال داشتند شیر مادر یا شیر خشك را با قطره لاكتاز مخلوط كرده و به نوزاد دادند و مشاهده شدكه گریه این بچه‌ها به طور قابل توجهی كاهش یافت. تشخیص عدم تحمل لاكتوز براساس بررسی مواد احیا كننده مدفوع شیرخوار است. یعنی میتوان شیر بدون لاكتوز داد و نتیجه آن را مشاهده كرد. برای بچه‌هایی كه شیر مادر می‌خورند، میتوان قطره لاكتاز را به شیر دوشیده شده مادر اضافه كرد ( برای 24-12 ساعت) و سپس آن شیر را از طریق شیشه به شیرخوار داد.
اسپاسم‌های روده‌ای یا گاز
داروی سایمتیكون دیده شده كه برای این نوع دل‌دردها موثر نیست. دی‌سیكلومین بسیار موثر است اما عوارضی مثل آپنه (مشكل تنفس) یا تشنج دارد.
در موارد زیر شیرخوار را باید فوراً به پزشك رساند:
وقتی زیر سه ماه مشكلات دریچه‌ای یا خواب دارد.
نگاه در نگاه شما نمی‌اندازد.
گریه نمی‌كند و به رفتارهای والدین پاسخ نمی‌دهد.
از بازی كردن لذت نمی‌برد.
بعد از سه ماه هم ناراحت است.
وقتی دائم عصبانی است یا احساس اضطراب یا افسردگی می‌كند بعد از اینكه گریه بچه برطرف شد.
به طور خلاصه
یادمان باشد كه گریه نوزاد در 6 هفتگی به اوج می‌رسد و تا 4-3 ماه فروكش می‌كند.
بچه‌ها متفاوت هستند و میزان خواب‌شان هم متفاوت است.
به طور متوسط نوزاد در بدو تولد 16 ساعت از 24 ساعت می‌خوابد و در 3-2 ماهگی به 14 ساعت می‌رسد. اگر بچه در طول روز بیدار شود و شاد و سرحال باشد، احتمالا به خواب بیشتری نیاز ندارد.
به‌طور كلی یك بچه 5/1 ماهه تا 5/1 ساعت بعد از بیدار شدن از خواب خسته است؛ در حالی‌كه یك بچه سه ماهه دو ساعت خسته است.
خستگی فرزند خود را تشخیص دهید و در این زمان سعی كنید او را بخوابانید. علائم خستگی در نوزاد به صورت مشت كردن دست‌ها، ایجاد حركات سریع در دست‌ها و پاها و گریه بروز می‌كند.
والدین باید بدانند كه بچه‌ها احتیاج به بازی و ارتباط دارند. بعضی از والدین سعی می‌كنند نوزاد را به زور ساكت كنند و از گریه كردن بچه جلوگیری می‌كنند.
والدین باید بازی با بچه را در صورتی كه خسته نشده باشد، ادامه دهند و یا اگر بعد از 30-20 دقیقه به خواب نرود قدری با او راه بروند.
همچنین مادر می‌تواند یك حمام گرم به نوزاد بدهد. در این صورت او خسته می‌شود و بعد او را بخواباند.
والدین باید بدانند نوزاد در مقابل احساسات فیزیكی طبیعی می‌جنگد؛ برای مثال احساساتی كه در موقع هضم، دفع، رفلاكس طبیعی، خستگی و گرسنگی حس می‌كند. وقتی این احساسات طبیعی سبب ترس و نگرانی او شود، بیقرار و گریان می‌شود.
