پرورش كـودك سالم و با نشاط
همانقدر كه مراقبت از كودك بیمار برای بهبودی و درمان لازم و ضروری است، جلوگیری از بیمار شدن او نیز اهمیت داردو چه بسا كه مهمتر هم باشد. برای آنكه كودك سالمی داشته باشید، هیچچیز به اندازه داشتن سیستم دفاعی قوی اهمیت ندارد. برای تقویت سیستم دفاعی روشهای فوقالعادهای وجود دارد. این روشها به شما كمك میكنند تا مطمئن شوید كودكتان بهترین قدرت دفاعی علیه بیماریها را دارد.
شروع سالم
مهمترین كاری كه میتوان برای تقویت سیستم دفاعی بدن كودك انجام داد، مربوط به زمان قبل از تولد اوست. كودكانی كه در بدن مادران سیگاری، معتاد، الكلی و مادرانی كه عادت به مصرف داروها دارند و حتی مادرانی كه در دوران بارداری تغذیه مناسبی ندارند، رشد میكنند، به مراتب سیستم دفاعی ضعیفتری دارند و در مقابل، مادرانی كه در دوران بارداریشان مراقبت ویژهای از خود میكنند، فرزندان قویتری نیز پرورش میدهند. بنابراین اگر باردار هستید و یا قصد باردار شدن دارید، بهترین هدیه به فرزندتان این است كه از همین امروز سیگار نكشید، داروهای مضر برای بارداری را به هیچوجه مصرف نكنید و تغذیه سالمی داشته باشید و از غذاهای طبیعیتر استفاده كنید. اما اگر بهترین مراقبت از خودتان را در دوران بارداری نداشتهاید، باز هم میتوانید از راههای دیگر سیستم دفاعی بدن او را تقویت كنید.
تا جایی كه میتوانید شیر خودتان را بدهید
شیر مادر نه تنها از نظر موادمغذی بهترین انتخاب است، بلكه باعث تقویت چشمگیر سیستم دفاعی كودك میشود. وقتی كه مادر از شیر خودش به كودك میدهد، برخی از آنتیبادیهای مورد نیاز را به او منتقل میكند. این آنتیبادیها قادر به مقابله با ویروسها هستند و از این طریق از كودك محافظت میكنند. جنین در داخل رحم، مقدار بسیار كمی از آنتیبادیهای بدن مادر را دریافت میكند. بنابراین كار محافظت از كودك در برابر بیماریها كامل نمیشود؛ مگر آنكه به او شیر خودتان را بدهید و به این ترتیب سیستم دفاعیاش تقویت خواهد شد و در عین حال رشد میكند؛ اما سیستم دفاعی بدن او تا 45 ماهگی به اندازه كافی تقویت نمیشود؛ به همین دلیل توصیه میشود حتماً تا دو سالگی به این كار ادامه بدهید.
اهمیت یك برنامه غذایی سالم
وقتی كه صحبت از سیستم دفاعی بدن كودك به میان میآید، هیچچیز بااهمیتتر از تغذیه او نیست. اگر تا به حال عادت داشتید كه به سلامت تغذیه خود اهمیت دهید، توجه به تغذیه كودكتان نیز نباید برایتان كار دشواری باشد. مسلماً خوردن غذاهای طبیعی و تازه تأثیر زیادی در قوی شدن كودك و مصونیت او در برابر بیماریها دارد. وقتی كه خودتان عادت به خوردن هله و هوله و غذاهای فرآوری شده دارید، برای تقویت سیستم دفاعی بدن كودكتان میتوانید به او غذاهای طبیعی و سالم بدهید و از موادی كه ارزش غذایی ندارند، پرهیز كنید. عرضه هر چه بیشتر غذاهای فرآوری شده، كنسروی و غذاهای غیرطبیعی به بازار، شاید عادت به سالم غذا خوردن بسیار دشوار به نظر برسد، اما به هر حال غیرممكن نیست.
حال اگر كودك بیمار شد، چه باید كرد؟
آموزش اصول اولیه بیماری به كودكان نیز اهمیت بسیاری دارد. باید به آنها آموخت كه بیماریها از طریق میكروبها ایجاد میشوند و از فردی به فرد دیگر انتقال مییابند. همچنین باید بدانند كه پزشكان دارو را برای مقابله با این میكروب تجویز میكنند و آنها همیشه باید بهداشت را رعایت كنند؛ مثلاً دست به دهانشان نبرند، دستهایشان را مرتباً بشویند، دهانشان را بپوشانند تا كمتر مریض شوند و از افراد بیمار نیز دوری كنند. تمام این موارد اهمیت بسیاری دارند، چرا كه از بیمار شدن كودكان جلوگیری میكنند. این آموزشها جنبههای دیگری نیز دارند كه باید به كودكان آموخته شوند. مثلاً اینكه برخی افراد بیشتر ازدیگران بیمار میشوند و آنها كسانی هستند كه به اندازه كافی از خود مراقبت نمیكنند. میكروبها روی افراد ضعیف بیشتر از افراد قوی و سالم اثر میگذارند؛ به همین دلیل فقط دوری از میكروبها كافی نیست، بلكه سالم بودن نیز اهمیت زیادی دارد.
سلامت چیست و چگونه میتوان راجع به آن با كودك حرف زد؟
باید گفت آموزش در این زمینه و حرف زدن راجع به آن بسیار دشوارتر از صحبت كردن در مورد میكروبها و انتقال بیماری است؛ ولی به هر حال شما میتوانید از طریق برخی برنامههای تلویزیونی، كتابها و راههای دیگر این كار مهم را انجام دهید. بگذارید كودكتان با روشهای حفظ سلامتی و محافظت از خودش در برابر بیماریها آشنا شود. او باید از اهمیت بسیار زیاد خواب شبانه آگاه باشد؛ زیرا برای رشد به خواب كافی نیاز دارد و تا جایی كه ممكن است باید این خواب با كیفیت باشد. كودك شما باید بداند كه برخورداری از سلامت در گرو داشتن خواب خوب، تغذیه سالم و تحرك فیزیكی است و در نهایت برای سالم بودن باید همیشه ریلكس باشد و از استرس دوری كند. همه ما وقتی كه استرس بیشتری را تحمل میكنیم، سریعتر بیمار میشویم. كودكانی كه در این زمینه آگاهی كافی را به دست آورده باشند، با هوشیاری بیشتری انتخاب كرده و تلاش میكنند سلامتی خود را حفظ كنند.
جنبههای روحی و روانی بیماری
وقتی كه صحبت از بیماری به میان میآید، معمولاً به جنبههای جسمی آن فكر میكنیم؛ در مورد تب، استفراغ و اسهال یا دردی كه ممكن كودك را آزار بدهد؛ مثل یبوست، سرفه، خواب كافی، اشتها و ... اما به جنبههای روحی كودك در طول دوران بیماری اهمیت نمیدهیم. اگر بیماری عوارض جدی بر جسم كودك داشته باشد، همزمان میتواند روح و روان او را نیز درگیر خود كند. هیچكس دوست ندارد بیمار شود. حتی بزرگترها نیز هنگام بیماری افسرده و بیحال میشوند. این تغییر حال روی كودكان بیشتر اثر میگذارد و رشد آنها رادچار اختلالاتی میكند. آنها معمولاً حس میكنند كه بیماری نوعی تنبیه است (حتی گاهی اوقات فكر میكنند كه شما این كار را انجام دادهاید!)؛ به همین دلیل صحبت در مورد نحوه بیمار شدن اهمیت زیادی دارد. بچهها هنگام بیماری، عصبانی و پرخاشگر میشوند. این عصبانیت دلایل متعددی دارد. آنها از اینكه میبینند شما نمیتوانید كاری برای رهاییشان از بیماری انجام دهید، عصبانی هستند. حتی از اینكه چرا دكتر بلافاصله حالشان را خوب نكرده است، عصبانی میشوند. یا اینكه چرا مجبورند دارو بخورند یا آمپول بزنند. به طور كلی در طول دوران بیماری، كودك احساس ناامیدی بیشتری میكند.
اولین كاری كه باید انجام بدهید، این است كه صبور باشید و از او مراقبت بیشتری كنید. هر چه با آغوش گرمتری پذیرای او باشید، از نظر روحی كمك بیشتری به بهبودی او خواهید كرد. در زمان بیماری نه تنها باید از جسم كودك مراقبت كنید، بلكه روح او را نیز باید درمان كنید تا از این راه به نتیجه بهتری برسید.