تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
اوتیسم یا «در خود ماندگی» عبارت است از یكسری شرایط و ویژگیها كه از كودكی در فرد دیده میشود و شامل اختلال در روابط اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای خشونتآمیز است كه معمولاً قبل از سه سالگی در شخص به وجود میآید. اوتیسم، اختلالی پیچیده و پیشرفته با سه ساختار اصلی و ویژه است:
1) مشكل در ارتباطات اجتماعی 2) آسیب و تضعیف روابط شفاهی و غیرشفاهی «فیزیكی» 3) الگوی رفتاری تكراری و یا عجیب
اغلب افراد به اوتیسم در صحبت كردن و حركت كردن مشكل دارند و در واقع پاسخ مناسبی به جهان خارجی اطراف خود نمیدهند. اوتیسم، اختلال رفتاری پیشرفتهای است كه در اوایل كودكی آغاز میشود. و اگرچه ممكن است تا قبل از اینكه كودك به مهد یا مدرسه برود، تشخیص داده نشود، اما علائم و نشانههای آن از 12 تا 18 ماهگی كودك آشكار میگردد و ویژگیهای رفتاری غیرطبیعی او از سه سالگی كاملاً مشهود است. تأخیر در تكلم در كودكان زیر پنج سال به طور معمول در سالهای مهد كودك مشكلساز میشود.
اگرچه بسیاری از مبتلایان قادر به یادگیری و تغییر رفتار و یا كنترل رفتار خود تا حدی هستند، اما این بیماری توسط انجمن روانپزشكی آمریكا در گروه بیماریهای اختلالات فراگیر رشد طبقهبندی شده است. مبتلایان به اوتیسم از انواع دیگر اختلالات نیز رنج میبرند؛ مثل اختلال شنوایی و یا اختلال در خواندن. این گروه از اختلالات را، طیف اختلالات اوتیسم مینامند. در حالی كه یك كودك به دلیل دارا بودن سه نشانه اصلی بیماری (اختلال در روابط اجتماعی، ارتباطات، رفتارهای غیرمعمول و تكراری) مبتلا به اوتیسم میباشد، كودك دیگری با دارا بودن همین مشخصات اما به دلیل عدم تأخیر در یادگیری و توانایی حرف زدن، مبتلا به اوتیسم نیست.
بیمارانی كه نشانه و علائم كمی از این بیماری را دارند، میتوانند تحت آموزش قرار بگیرند و به صورت مستقل زندگی كنند؛ اما دیگر بیماران، حتماً به مراقبتهای مادامالعمر و حمایت اطرافیان نیاز دارند. همانطور كه آمار زیر نشان میدهد، اوتیسم یكی از شایعترین اختلالات پیشرفته است كه تعداد مبتلایان به آن روز به روز افزایش مییابد.
پژوهشهای اخیر نشان میدهد كه در سال 1988، 9 نفر از هر 1000 كودك متولد شده به این بیماری مبتلا بودند؛ یعنی از هر 110 نفر، 1 نفر به این بیماری دچار است. اگرچه تعداد كودكان مبتلا به اوتیسم در حال افزایش است، اما روشهای تشخیصی این بیماری نیز پیشرفت بسیاری كرده است.
در آمریكا بیش از 1/5 میلیون نفر علائم این بیماری را دارند. اوتیسم میتواند در تمامی نژادها و یا گروههای قومی و سطوح اجتماعی و اقتصادی وجود داشته باشد. پسرها، 3 تا 4 برابر بیشتر از دخترها دچار این بیماری هستند. تا امروز هیچ درمان قطعی برای اوتیسم پیدا نشده است؛ اما امروزه، كودكان دارای اختلالات روانی با خانوادههای خود زندگی میكنند. بدون توجه به شرایط این بیماری (شدت بیماری، درمان و آموزش مناسب، شرایط محیطی) در نهایت، این جامعه است كه میتواند با ایجاد مراكز آموزشی و درمانی به این بیماران كمك كند.
علت اوتیسم
اگرچه اوتیسم ناشی از اختلالات عصبی است، اما عامل ایجاد این اختلالات عصبی هنوز شناخته نشده است. پژوهشها نشان میدهد كه مهمترین علت آن ژنتیكی است؛ اگرچه متابولیك، سیستم عصبی و شرایط محیطی نیز از عوامل تأثیرگذار هستند. احتمالاً تنها یك ژن نمیتواند عامل ایجاد این بیماری باشد و معمولاً از تركیب ژنهای مختلف به وجود میآید.
در خانوادههایی كه یكی از فرزندان آنان مبتلا به اوتیسم است، امكان اینكه فرزند بعدی نیز به اوتیسم دچار باشد، 3 تا 8 درصد است. همچنین اگر یكی از بستگان درجه اول دارای فرزند اوتیسم باشند، ریسك داشتن فرزندان بیمار افزایش مییابد. در دوقلوها نیز اگر یكی از آنها اوتیسم باشد، تا 30 درصد احتمال دارد كه كودك دوم نیز مبتلا باشد. اختلالات متابولیكی، اختلالات ژنتیكی (مثل سندرم ایكس) و یا اختلالات عصبی كه كودك بعد از تولد به آن دچار میشود مثل مننژیت باكتریایی و یا انسفالوپاتی«encephalopatty»، به تنهایی نمیتوانند عامل ایجاد این بیماری باشند و ممكن است كودكان مبتلا به این اختلالات، اوتیسم نداشته باشند.
عوامل محیطی و عوامل ژنتیكی، به همراه یكدیگر، ممكن است خطر اوتیسم را در كودكان افزایش دهند. نظریههای گوناگونی كه پژوهشگران سالهای پیش ارائه داده بودند، امروزه رد شدهاند؛ مثل ضربه عاطفی (داشتن پدر و مادر بد) در سنین پایین یا تزریق واكسن اشتباه و ... كه هیچ ارتباطی میان اوتیسم و واكسن وجود ندارد.
علائم اوتیسم
افراد مبتلا به اوتیسم هرگز ابراز احساسات نمیكنند، نمیخندند، تماس چشمی برقرار نمیكنند و حتی صحبت نمیكنند. همانگونه كه افراد عادی دارای ویژگیهای خاصی هستند كه آنها را منحصر به فرد میكند، افراد مبتلا به اوتیسم نیز هر یك ویژگیهای و علائم رفتاری خاص خود را دارند؛ اما همه آنها در یك مشخصه مشتركند و آن عملكرد غیرطبیعیشان در سه ساختار اصلی تعاملات اجتماعی، كلامی و غیركلامی، رفتارهای تكراری، علایق و فعالیتهاست...
برای خواندن بخش دوم -اوتيسم و درمان آن- اینجا کلیک کنید.