به قلم : رؤیا ایمانی‌فرد ، دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه بالینی ، دانشگاه علوم پزشکی ایران
زیر نظر: د کتر فرزاد شید فر ، متخصص تغذیه ، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : به گفته متخصصان، توت‌ها یکی از منابع اصلی ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی مبارزه‌کننده با بیماری هستند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن کمک کنند. متخصص دانشگاه هاروارد می‌گوید: «به طور متوسط، به نظر می‌رسد افرادی که بیشتر توت می‌خورند، کمی بیشتر عمر می‌کنند». وی خوردن یک فنجان توت تازه را در روز توصیه می‌کند.
توت‌ها انواع بسیار زیادی در سرتا‌سر دنیا دارند که از جمله آنها می‌توان به توت سیاه و سفید، شاه‌توت، انواع تمشک، توت‌فرنگی، زغال‌اخته، بلوبری و زالزالک اشاره کرد.
توت‌ها به دلیل طعم مطلوبی که دارند، بیشتر به شکل تازه خود بدون نیاز به فرآوری یا تغییر طعم مصرف می‌شوند. این یک مزیت مطلوب است، به این معنا که ترکیبات مفید موجود در آنها در اوج خود مانده و بنابراین برای مصرف‌کنندگان سود زیادی دارد، اما فریز کردن و استفاده از آنها در فصلی که در دسترس نیستند نیز می‌تواند مفید باشد و چندان از اثرات مثبت آن نمی‌کاهد.
بیشتربخوانید:
اثرات مثبت توت بر بدن و بیماری‌ها
تعداد بیماری‌های مرتبط با رژیم غذایی مانند دیابت و چاقی و همچنین اختلالات قلبی عروقی، سیستم ایمنی و سیستم عصبی روز به روز در حال افزایش است و به تدریج به یک مشکل بهداشت جهانی تبدیل می‌شود. با این حال، میزان دانش در مورد اثرات سلامتی مواد غذایی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و برخی ترکیبات زیست فعال نیز همزمان با علاقه و آگاهی مصرف‌کنندگان در حال افزایش است. بر اساس این آگاهی، افراد عادات غذایی خود را عمدتاً مطابق با تغذیه متعادل و تندرستی که از غذاها به دست می‌آید، اصلاح می‌کنند. در نتیجه، میوه‌ها با داشتن فیبر، ویتامین، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان بالا به یکی از اجزای مهم رژیم غذایی تبدیل شده‌اند.
توت‌ها حاوی پتاسیم، منیزیم، ویتامین‌های C و K، ترکیبات آنتی‌اکسیدان، فیبر و پری‌بیوتیک‌ها (کربوهیدرات‌هایی که به تقویت روده سالم کمک می‌کنند) هستند.
به طور کلی، ترکیبات موجود در توت‌ها، همراه با ویتامین‌ها و مواد معدنی، توت‌ها را به منبع مهمی از ترکیبات فعال زیستی تبدیل کرده و باعث می‌شود که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد قارچی باشند. با توجه به مزایای سلامتی ترکیبات فعال زیستی موجود در انواع توت‌ها، اثرات مثبتی بر سیستم گوارشی، بیماری‌های مرتبط با متابولیسم، سیستم قلبی عروقی، سیستم ایمنی، سیستم عصبی و انواع مختلفی از سرطان‌ها دارند، که به تفصیل در ادامه ذکر می‌گردد.
دیابت
میوه‌های غنی از آنتی‌اکسیدانی به نام فنول مانند انواع توت‌ها، پتانسیل بالایی برای پیشگیری و مدیریت دیابت دارند. به عنوان مثال، توت‌ها بر دریافت گلوکز و سلول‌های پانکراس که مسئول ترشح انسولین از طریق ترکیبات فعال خود هستند، تأثیر می‌گذارند، بنابراین مصرف توت‌ها ممکن است اثری مشابه با داروها از خود نشان دهد. دیده شده است که مصرف توت‌ها مانند زغال‌اخته خطر بروز دیابت نوع 2 را کاهش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
خواص درمانی تمشک
چاقی و بیماری‌های قلبی عروقی
در مطالعات اثرات ضد چاقی توت‌ها از طریق کاهش تجمع چربی و افزایش سوخت چربی‌ها، کاهش کلسترول و کاهش مقاومت بدن به انسولین دیده شده است. همچنین ترکیبات مؤثر موجود در توت‌ها با اثر بر کلسترول و فشار خون، خطر بروز بیماری‌های قلبی - عروقی را کاهش می‌دهند.
سیستم گوارش
در حفره دهان ترکیبات زیست‌فعال برخی توت‌ها می‌تواند از پوسیدگی دندان جلوگیری کرده و موجب بهبود مخاط دهان شود. همچنین ترکیبات مؤثر توت‌ها با خاصیت ضد التهابی می‌تواند موجب بهبود زخم و علائم در بیماری‌های التهابی روده و بهبود میکروب طبیعی روده گردد.
سیستم ایمنی
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در انواع توت دارای خاصیت ضد ویروسی، ضد باکتریایی، ضد التهابی و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی هستند که می‌توانند در تقویت سیستم ایمنی بدن مؤثر باشند.
سرطان
توت‌ها به واسطه داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، موجب جلوگیری از آسیب به ژن، کاهش رشد و رگ‌زایی سلول‌های سرطانی، اثرات پیشگیری‌کننده و مکمل درمان در انواع سرطان مانند سرطان‌های سیستم گوارش، پستان، ریه و غیره دارند.
سیستم عصبی
در مطالعات نیز دیده شده است که برخی از انواع توت‌ها با کاهش استرس اکسیداتیو بر سیستم عصبی اثرات مثبت دارند. به عنوان مثال دیده شده است که مصرف برخی توت‌ها موجب تعدیل علائم بیماری آلزایمر و کاهش خطر بروز بیماری پارکینسون می‌گردد. همچنین توت‌ها به بهبود حافظه و یادگیری کمک می‌کنند. بنابراین با توجه به خواص بی‌نظیر و متنوع انواع توت‌ها و در دسترس بودن آن در این فصل، توصیه می‌شود که حتماً انواع توت به صورت تازه در سبد غذایی خانوار گنجانده شود و در فصول دیگر نیز می‌توان با فریز کردن از خواص آن بهره‌مند گردید. بدیهی است که حرارت می‌تواند از میزان ترکیبات مؤثر توت‌ها تا حدوی بکاهد.
