تحریریه زندگی آنلاین : افزایش سن در انسان‌ها همراه با تغییرات مهمی در وضعیت بدن آن‌ها است. سوخت‌وساز بدن کاهش میابد و بدن درصد زیادی از چربی خود را از دست می‌دهد. تغییرات مهمی در کلیه‌ها، کبد، چشم و ریه‌های ما ایجاد می‌شود. هضم غذا تا حدی دشوار و بدن در این سن آنزیم‌های کمتری ترشح می‌کند که نتیجه آن باعث جذب آب کمتر در بدن می‌شود. این تغییرات تا جایی ادامه پیدا می‌کند که تراکم استخوان کاهش و باعث پوکی استخوان می‌شود. مهره‌های کمر فشرده و خمیده می‌شوند، حس چشایی و بویایی کاهش و مصرف داروهای درمانی با اختلال در بدن همراه می‌شوند. از همین رو حساسیت در تغذیه سالمندان شباهت زیادی به دوران نوزادی دارد. اما یک سؤال مهم، بهترین منبع تغذیه برای افراد مسن کدام است؟ در این مقاله قصد داریم به تأثیر یک چاشنی خوشمزه به نام کنجد برای سالمندان بپردازیم.اگر از افراد سالمند جامعه هستید یا فرد سالمندی در خانواده شما حضور دارد دعوت می‌کنیم که تا پایان این مقاله همراه ما باشید .
بیشتربخوانید:
روغن کنجد برای چی خوبه ؟ + خواص روغن کنجد
کنجد چیست؟
کنجد(Sesamum)، گیاهی با طول عمر یک‌ساله و از خانواده Pedaliaceae است، دانه کنجد از زمان باستان به‌عنوان یک طعم‌دهنده عالی در غذا استفاده می‌شد و همچنین از روغن گران‌بهای آن در پخت‌وپز بجای روغن‌های آفتابگردان استفاده می‌شود. گیاه کنجد که به‌طور گسترده کشت می‌شود ، در بیشتر مناطق معتدل گرمسیری، نیمه گرمسیری و جنوبی جهان وجود دارد. عطروطعم دانه کنجد ملایم و مانند سایر مغز دانه‌ها است. ماده اصلی تشکیل‌دهنده کنجد روغن آن است که معمولاً حدود ۴۴ تا ۶۰ درصد یک‌دانه کنجد را تشکیل می‌دهد. روغن کنجد به دلیل پایداری و سودآور بودن در دوران خشک‌سالی موردتوجه قرارگرفته، درواقع در برابر خشکی اکسیداتیو مقاومت می‌کند. از طرفی دیگر کنجد دارای مقدار زیادی پروتئین و سرشار از تیامین، ویتامین B6 و فیبر نیز می‌باشد.طبق گفته‌های متخصصان تغذیه و طب سنتی پیشنهاد می‌شود روزانه مقداری انگشت‌شمار دانه کنجد را مستقیم یا از طریق فرآوری با سایر مواد غذایی میل کنید. حالا در ادامه به ۷ مورد از فواید بی‌نظیر کنجد برای سلامتی سالمندان خواهیم پرداخت .
کنجد سرشار از فیبر؛ درمان بیماری گوارشی سالمندان
همان‌طور که در مقدمه مقاله اشاره کردیم افزایش سن به‌مرور عملکرد دستگاه گوارش انسان را با مشکل مواجه می‌کند. همچنین بیماری یبوست در افراد مسن به دلیل کم‌تحرکی بسیار شایع می‌باشد. پزشکان تغذیه در چنین شرایطی کنجد را به برنامه غذایی سالمندان اضافه می‌کنند.فیبر موجود در گیاه کنجد برای حمایت از سلامت دستگاه گوارش کاملاً شناخته‌شده است. علاوه بر این، تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد که فیبر در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان‌های خاص، چاقی و دیابت نوع ۲ نقش مهمی دارد و از سکته قلبی در سالمندان جلوگیری می‌کند.با مصرف روزانه سه قاشق غذاخوری (۳۰ گرم) دانه کنجد بدون پوست ۳.۵ گرم فیبر تأمین می‌کند. این مقدار در حال حاضر توسط اکثر پزشکان به‌عنوان یک معیار در مصرف کنجد تجویز می‌شود.
بیشتر بخوانید:
روغن سیاه دانه ؛ اکسیری شفا بخش برای سلامتی
بررسی ارزش غذایی کنجد
در جدول زیر ارزش غذایی ۱ قاشق غذاخوری از دانه‌های خشک‌شده کنجد لیست شده است.
مقدار در هر ۱۰۰ گرم
کالری ۵۲ کیلوکالری
چربی ۴ گرم
کربوهیدرات ۱ گرم
پروتئین ۲ گرم
مس ۴میلی‌گرم
منگنز ۲میلی‌گرم
کلسیم ۸۷ میلی‌گرم
منیزیم ۳۱ میلی‌گرم
آهن ۳ میلی‌گرم
فسفر ۵۷ میلی‌گرم
روی ۷ میلی‌گرم
تیامین ۱ میلی‌گرم
کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون در سالمندان
اخیراً برخی مطالعات نشان داده که مصرف منظم کنجد در طول روز تا حد زیادی ممکن است میزان کلسترول بد و تری گلیسیرید خون را کاهش دهد.هریک از دانه‌های کنجد ۱۵درصد چربی اشباع‌شده، ۴۱درصد چربی اشباع‌نشده و ۳۹درصد چربی غیراشباع تشکیل‌شده است. طبق همین مطالعات که بروی یک جامعه آماری ۴۰ نفرِ از افراد جوان تا سالمند صورت گرفت، نتایج نشان‌دهنده آن بود که وجود چربی اشباع‌نشده در کنجد به کاهش کلسترول خون و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.افراد مورد آزمایش که همگی دارای چربی خون بالابودند به مدت ۲ ماه و روزانه ۵ قاشق غذاخوری که معادل ۴۰ گرم کنجد بود را مصرف کردند. نتایج آزمایش خون این افراد بعد از ۲ ماه‌نشان دهنده کاهش ۱۰ درصدی کلسترول و کاهش ۸ درصدی‌تری گلیسیرید بود. علاوه برداشتن چربی‌های مفید دو نوع ترکیب گیاهی به نام لیگنان و فیتواسترول نیز در کنجد وجود دارد که به روند گردش خون و کاهش کلسترول کمک می‌کند.مصرف منظم کنجد در بلندمدت تأثیر درمانی معادل داروهای شیمیایی در بیماران دارد.
بیشتربخوانید:
خواص شگفت انگیز کنجد در طب سنتی
افزایش ایمنی بدن در سالمندان با کنجد
دانه‌های کنجد برای سالمندان سرشار از روی، سلنیوم، مس، آهن، ویتامین B6 و ویتامین E است. این مواد معدنی و ویتامین‌ها کمک بسیار زیادی به افزایش ایمنی در سنین مختلف می‌کند.به‌عنوان‌مثال روی موجود در کنجد یکی از مهم‌ترین عوامل برای افزایش ایمنی بدن است. درواقع بدن ما برای تولید گلبول‌های سفید خونی نیاز به روی دارد تا از طریق آن با سلول‌های مهاجم مبارزه کند.در ضمن حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که کمبود روی به‌صورت خفیف هم می‌تواند ایمنی بدن افراد سالمند را به خطر بیندازد.مصرف ۳ قاشق غذاخوری کنجد می‌تواند تا حدود ۲۰ درصد روی بدن را تأمین کند.
جلوگیری از پوکی و نرمی استخوان با کنجد
همان‌طور که حتماً میدانید یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که با افزایش سن در سالمندان رخ می‌دهد نرمی استخوان و پوکی استخوان است. کنترل این موضوع به شیوه‌های مختلفی صورت می‌گیرد برخی درمان دارویی را مؤثر می‌دانند و برخی هم معتقدند با مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم می‌توان تا حدود زیادی از پوکی استخوان در سنین میان‌سالی جلوگیری کرد. سه قاشق غذاخوری کنجد حاوی حدود ۲۲ درصد کلسیم است. دانشمندان کلسیم را به‌عنوان مؤثرترین مواد معدنی در درمان پوکی استخوان معرفی می‌کنند. برای اینکه کلسیم کنجد به بهترین شکل ممکن در بدن ما جذب شود، متخصصان طب سنتی خیساند و جوانه زدن دانه کنجد را پیشنهاد می‌کنند. این حالت تا ۵۰ درصد تأثیر جذب کلسیم در بدن را افزایش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
11 خاصیت شگفت انگیز کنجد سیاه برای سلامتی
کنجد برای سالمندان؛ کمک به کاهش درد زانو
یکی از بیماری‌های شایع در افراد سالمند درد مفاصل و آرتروز است که تأثیر زیادی بر روی زانوها می‌گذارید.در ایجاد آرتروز عوامل مختلفی تأثیرگذار هستند. استرس اکسیداتیو که یکی از این عوامل است باعث عدم‌تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن می‌شود.وجود ” سزامین ” در کنجد با خاصیت ضد اکسیدانی و ضدالتهابی خود کمک می‌کند تا اثرات مخربی که ممکن است از فقدان این ماده در بدن ایجاد شود به شکل مناسبی کنترل شود. در یک تحقیق ۲ ماهه، روی افرادی که از آرتروز زانو رنج می‌بردند آزمایشی به‌صورت ۲ گروه جداگانه انجام شد. گروه اول روزانه ۵ قاشق غذاخوری معادل ۴۰ گرم کنجد را در کنار روش‌های دارودرمانی مصرف کردند و گروه دوم تنها از روش‌هایی دارویی استفاده کردند.نتیجه نهایی شگفت‌انگیز بود. افرادی که از کنجد استفاده کرده بودند تا ۶۳ درصد کاهش درد زانو را تجربه کردند درحالی‌که گروه دوم تنها ۲۲ درصد کاهش داشت.توصیه می‌شود کنجد را به‌صورت پودر شده در ترکیب با سایر مواد غذایی در میان وعده‌های خودمصرف کنید.
سخن آخر
دانه کنجد یک منبع عالی از چربی‌های سالم، پروتئین، ویتامین‌های گروه B، مواد معدنی، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر ترکیبات گیاهی مفید است. خوردن منظم و به مقدارهای گفته‌شده در این مقاله نه به‌صورت پاشیدن به روی نان‌ها ممکن است به کنترل قند خون، مبارزه با درد آرتروز و کاهش کلسترول کمک کند. برای تأثیر هرچه بیشتر توانید کنجد خیسانده، بوداده یا جوانه خورده بخورید.
