دکتر سعید یزدانخواه - فوق تخصص قلب و عروق
تحریریه زندگی آنلاین : رژیم غذایی برای بیماران قلبی باید در هر وعده غذایی متنوع باشد و افرادی که مستعد بیماری قلبی هستند باید با مصرف غذاهای سالم، خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی را کاهش دهند.
بیماری قلبی یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر به‌شمار می‌آید و با توجه به آمار ارائه‌شده توسط مرکز مبارزه با بیماری، این بیماری هر ۳۷ ثانیه جان یک نفر را می‌گیرد. البته راه‌های مختلفی وجود دارند که با انتخاب آن‌ها می‌توانید خطر ابتلا به سکته قلبی را کاهش دهید و در این آمار جای نگیرید. با مصرف غذاهای سالم این راه را آغاز کنید.
سازمان غذا و دارو به مردم توصیه می‌کند که کمتر از ۱۰% کالری مجاز روزانه خود را به مصرف قندهای افزودنی اختصاص دهند اما اکثر ما روزانه بیشتر از میزان توصیه‌شده از این ماده غذایی استفاده می‌کنیم و این موضوع اصلا برای قلب خوب نیست. علاوه بر این، از آن‌جایی که مصرف زیاد نمک می‌تواند فشار خون فرد را بالا ببرد، از سدیم هم نباید غافل شد.
فشار خون بالا می‌تواند باعث سخت و تنگ شدن شریان‌های فرد شود و خطر ابتلا به بیماری قلبی افزایش یابد. یکی دیگر از مواد غذایی که باید در مصرف آن دقت کرد، چربی‌های اشباع‌شده است. پژوهش‌های انجام‌شده ثابت کرده‌اند که مصرف غذاهایی که چربی اشباع‌شده دارند، می‌تواند میزان کلسترول بد را افزایش دهد و خطر ابتلا به بیماری سکته قلبی را بالا ببرد.
به طور خلاصه باید بگوییم مصرف غذاهایی که میزان شکر، نمک و چربی اشباع‌شده بالایی دارند؛ می‌توانند بدون این‌که متوجه شوید به طور قابل ملاحظه‌ای خطر ابتلا به سکته قلبیی را افزایش دهند. برای این که موفق شوید وضعیت میزان کلسترول و فشار خون و خطر کلی ابتلا به سکته قلبی را کاهش دهید، بهتر است هر چه سریع‌تر و به بهترین شکل ممکن رژیم غذایی خود را تغییر دهید.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی مفید برای کاهش استرس
1.غذاهای پخته‌شده با حرارت مستقیم
این‌گونه غذاها سرشار از شکر و چربی اشباع‌شده نهفته هستند. آن‌ها به طور کلی هیچ ارزش غذایی ندارند و در بیشتر موارد حاوی چربی اشباع‌شده نهفته و هیدروژنه هستند. این موارد می‌توانند باعث افزایش میزان کلسترول بد شوند». برخی از چربی‌های هیدروژنه، چربی ترانس هم دارند که این مورد نیز باعث افزایش میزان کلسترول خون می‌شود.
پژوهشی که ۱۴ سال طول کشیده و ۸۰ هزار زن در آن مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و در مجله پزشکی New England منتشر شده است؛ ارتباط مثبتی میان ابتلا به بیماری قلبی و مصرف غذاهای حاوی چربی ترانس یافتند. به هر قیمتی که شده از این‌گونه مواد غذایی دوری کنید تا هم قلب و هم دور کمرتان از شما تشکر کنند.
۲. سیب‌زمینی سرخ‌کرده
خیلی وقت است که چاقی و چربی دور شکم و بیماری قلبی‌عروقی به هم ارتباط دارند. هر چقدر میزان چربی ذخیره‌شده در قسمت میانی بدن بیشتر باشد؛ میزان فشار، قند و کلسترول خون هم افزایش می‌یابد. سیب‌زمینی سرخ کرده را با توجه به فاکتورهای گفته‌شده یک تهدید سه گانه در نظر بگیرید. نه تنها این ماده غذایی سرشار از منابع ساده کربوهیدرات است، بلکه سرشار از چربی و نمک هم هست.
۳. بستنی
وقتی میزان کلسترول بیشتر از حد لازم باشد، می‌تواند با ایجاد پلاک باعث شکل‌گیری لخته در شریان‌ها شود و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. در نتیجه یک فرد بزرگسال نباید بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کلسترول در رژیم غذایی روزانه خود مصرف کند. یک فنجان از بستنی‌های اسانس‌دار بیش از یک سوم میزان روزانه مجاز، کالری دارند.
این موضوع راجع به دیگر خوراکی‌های خامه‌ای و خوشمزه هم صدق می‌کند. به علاوه میزان چربی اشباع‌شده بستنی هم بالاست و کالری بالای آن منجر به اضافه وزن و ضعف سلامت قلب می‌شود. از این رو بستنی یکی از خوراکی‌های اکیدا ممنوع برای قلب شماست.
برای این که بتوانید با مصرف یک خوراکی خنک و یخی دلی از عزا دربیاورید ولی در عین حال ضرری به قلبتان نرسانید، می‌توانید خودتان کمی بستنی موزی درست کنید. با این روش این بستنی را درست کنید: دو عدد موز را قطعه قطعه کنید و آن‌ها را در کیسه‌ای گذاشته و شب تا صبح فریزشان کنید. روز بعد آن‌ها را در مخلوط‌کن با مقداری شیر و کره بادام با درجه بالا میکس کنید و تا زمانی که این مخلوط به غلظت بستنی شود این کار را ادامه دهید. می‌توانید روی آن را با باریکه‌های شکلات تلخ یا تمشک (که مواد غذایی سالمی هستند) تزیین کنید.
بیشتر بخوانید:
اگر قصد دارید گیاهخوار شوید این مطلب را بخوانید
۴. پنیر
پنیر یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی است که به تنهایی بار تامین چربی اشباع‌شده رژیم آمریکا را به دوش می‌کشد. چربی اشباع‌شده برخلاف دیگر انواع چربی بیشتر در شکم انسان ذخیره می‌شود و می‌تواند سلامت قلب و عروق شما را به خطر بیندازد. دور پنیرهای موزارلا و چدار را خط بکشید تا چربی شکمتان از بین برود و قلبتان بدون هیچ مشکلی به پمپ کردن خون ادامه دهد.
۵. پیتزا
بعد از پنیر، پیتزا در رتبه دوم تامین چربی اشباع‌شده رژیم غذایی مردم آمریکاست. اگر می‌خواهید یک شب خود را به تماشای فیلم بگذرانید و در کنار آن پیتزا هم بخورید؛ می‌توانید به جای سفارش یک پیتزای بزرگ، فقط یک برش پیتزا را به همراه سالاد میل کنید. به این ترتیب هم سیر می‌شوید و هم میزان دریافت فیبر را در بدنتان بالا می‌برید. با انجام این توصیه به کاهش میزان کلسترول بد خونتان کمک کرده و در عین حال باعث می‌شود قلبتان در سالم‌ترین حالت ممکن باشد.
۶. نوشابه معمولی و رژیمی
به طور کلی مصرف نوشابه از هیچ لحاظی برای بدن خوب نیست پس قطعا مصرف این ماده غذایی به قلب هم کمکی نمی‌کند.
به عقیده پزشکان نوشیدن نوشابه عواقب جدی دارد. مصرف نوشابه معمولی میزان انسولین را به صورت ناگهانی بالا می‌برد. این موضوع باعث افزایش وزن و اختلال‌های سوخت و سازی می‌شود. قند موجود در نوشابه می‌تواند باعث ایجاد التهاب و بیماری قلبی‌عروقی شود. مصرف نوشابه رژیمی باعث می‌شود پانکراستان انسولین بیشتری تولید کند و این موضوع باعث چاقی و بیماری قلبی‌عروقی می‌شود. به جای مصرف نوشابه معمولی یا رژیمی، افشره میوه تازه را گرفته و برای خودتان آبمیوه درست کنید.
۷. کالباس
با توجه به پژوهش مجله آکادمی تغذیه و رژیم‌های غذایی، تقریبا نصف مردم آمریکا هر روز ساندویچ می‌خورند. ساندویج یکی از اولین منابع تامین نمک در رژیم غذایی افراد است. آیا این موضوع تصادفی است؟ ما این طور فکر نمی‌کنیم. کالباس و پنیر اصلی‌ترین مواد مضر موجود در این خوراکی هستند و با مصرف هر قطعه از آن‌ها حدود ۲۵۰ میلی‌گرم سدیم وارد بدن می‌شود.
علاوه بر این که نان و چاشنی‌جات موجود در ساندویچ هم باعث بهتر شدن وضعیت نمی‌شوند. بیایید واقع‌بین باشیم: ما حداقل سه یا چهار قطعه ساندویچ می‌خوریم پس در واقع در یک نوبت مصرف غذا حدود ۱۰۰۰ میلی‌گرم نمک وارد بدنتان می‌شود و این موضوع اصلا برای قلب خوب نیست.
۸. آب‌نبات و شکلات
مردم سالانه حدود ۱۱ کیلو آب‌نبات و شکلات مصرف می‌کنند. این سرسام‌آور است! اگرچه در این آمار، شکلات سهم بیشتری دارد اما فکر نمی‌کنم با هر بار مصرف شکلات اسنیکرز، ۷۰٪ شکلات تلخ وارد بدنتان شود. چه در مطب دکتر در حال خوردن یک آب‌نبات چوبی باشید و چه بعد از ناهار یک مشت اسمارتیز مصرف کنید، فرقی نمی‌کند. آب‌نبات و شکلات در هر شکل و فرمی که باشند، از شکر تولید شده‌اند. مصرف این گونه تنقلات باعث افزایش چربی‌های ذخیره‌شده در بدن می‌شوند و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
ریتم موزون قلب با گیاه خواری
۹. شربت ذرت پر فروکتوز
به طور کلی مصرف شکر برای قلب خوب نیست اما شربت ذرت پر فروکتوز یکی از بدترین مواد غذایی موجود در این زیرمجموعه است. دکتر اسپلور هشدار می‌دهد که فروکتوز می‌تواند در کبدتان انباشته شود و باعث مقاومت انسولینی در بدن شود. این موضوع می‌تواند منجر به اختلالات سوخت و سازی مانند ابتلا به دیابت نوع دوم شود. برای افرادی که مبتلا به دیابت هستند، احتمال ابتلا به بیماری قلبی هم بیشتر است. در نتیجه احتمال حمله یا حتی سکته قلبی هم زیاد می‌شود.
۱۰. مرغ سوخاری
سینه مرغ گریل‌شده یکی از بهترین منابع تامین‌کننده پروتئین برای کاهش وزن است اما اگر پوست همین سینه مرغ را بکنید و آن را در سرخ‌کنی که پر از روغن است، بیندازید؛ ارزش غذایی این غذا به کلی تغییر می‌کند. در واقع یک تکه ۱۰۰ گرمی مرغ سوخاری همراه با پوست بسیار بیشتر از ۱۱ باریکه بیکن داغ، کلسترول دارد! پس لطفی در حق قلبتان بکنید و به جای مصرف مرغ سوخاری، مرغ معمولی سالم را انتخاب کنید.
۱۱. نان سفید
اگر نان سفید را از رژیم غذایی خود حذف کنید و نان حزقیال غنی از فیبر را جایگزین کنید، از ابتلا به بیماری قلبی پیشگیری کرده و خطر سکته قلبی را نیز کاهش می‌دهد. به جز این‌که در نان سفید مواد غذایی چون غلات سبوس خالص و غلات تصفیه‌شده یافت می‌شود؛ در این ماده غذایی هیچ نوع فیبر، مواد معدنی، فیتوکمیکال (گیاه شیمیایی) و چربی سالمی هم وجود ندارد (این مواد باعث بهبود سلامت قلب می‌شوند).
۱۲. بیسکویت
یک خبر بد برای طرفداران غذای جنوبی (جنوب آمریکا) : بیسکوییت‌های بسته‌بندی‌شده سرشار از چربی‌های ترانس هستند و می‌توانند باعث ناراحتی قلبی شوند .اگرچه روی برچسب غذایی «بیسکوییت‌های منجمد شیرکره‌ای »، در ستون چربی ترانس عبارت «۰ گرم» را می‌بینید اما به‌هرحال این بیسکویت‌ها با روغن سویای هیدروژنه تهیه شده‌اند و این موضوع گواه این است که باز هم می‌توان اثراتی از چربی مضر در بیسکویت‌ها مشاهده کرد.
۱۳. آبمیوه
قطعا مصرف آبمیوه خیلی بهتر از مصرف نوشابه یا نوشیدنی‌های شیرین دیگری است اما همین نوشیدنی‌های طبیعی هم در هر بسته حاوی مقدار بسیار زیادی شکر هستند (این میزان شکر در حدی است که انگار ۴تا دونات روکش‌دار خورده‌اید). اگر میوه و سبزیجات را بدون پوست بخورید، فیبرهای ضروری این مواد غذایی مفید را از دست می‌دهید. فیبرهای موجود در میوه‌ها و سبزیجات چربی خون را کاهش می‌دهد. چربی خون یکی از معیارهای خطرناک ابتلا به بیماری قلبی است.
آیا هم‌چنان دوست دارید آبمیوه مصرف کنید؟ پس مراقب مقدار مصرف این نوشیدنی باشید. بیشتر بطری‌های آب‌میوه‌ها برای یک بار مصرف افراد درنظر گرفته شده‌اند اما درواقع می‌توان آن‌ها را در دو نوبت مصرف نمود چون میزان کالری و شکر موجود در این نوشیدنی‌ها دو برابر مصرف مجاز در هر وعده است.
۱۴. غذای چینی
سس شیرین، پودر سوخاری تمپورا و مقدار زیاد غذای چینی همه و همه از موارد منع مصرف این گونه غذاها هستند. مقادیر بسیار زیاد شکر، چربی و نمک موجود در این‌گونه غذاهای بیرون‌بر می‌تواند به بدنتان شوک وارد کرده و فشار خونتان را بالا برده و احتمال شکل‌گیری لخته را نیز زیاد کند. با توجه به آمار ارائه‌شده توسط انجمن قلب آمریکا، مصرف غذاهای سنگین می‌تواند در عرض تنها دو ساعت خطر سکته قلبی را تا چهار برابر افزایش دهد.
۱۵. چیپس سیب‌زمینی
نباید از فهمیدن این‌که چیپس سیب‌زمینی اصلا برای سلامتی خوب نیست، شگفت‌زده شوید. این مواد غذایی پرکالری، چرب و سرشار از سدیم هستند و نکته مهم این‌جاست که اگر چیپس خوردن را شروع کنید، دیگر نمی‌توانید آن را ترک کنید. برای حفظ سلامتی قلب، داشتن رژیم غذایی کم سدیم واجب است. اگر روزانه بیش از ۲۳۰۰ میلی‌گرم نمک مصرف کنید (معادل یک قاشق چای‌خوری پر) منجر به ابتلا به فشار خون بالا می‌شود و این موضوع نیز یکی از فاکتورهای خطر جدی ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی است. پس برای نجات قلبتان هم که شده، از خوردن این سیب‌زمینی‌های ترد و نمکی صرف نظر کنید.
۱۶. رب
آیا دوست دارید پاستا را با نمک فراوان مصرف کنید؟ یک‌چهارم فنجان رب حدود ۳۸۰ میلی‌گرم سدیم دارد. برای پیشگیری از بالا رفتن فشار خون در پی خرید رب‌هایی باشید که کمتر از ۳۵۰ میلی‌گرم سدیم در یک وعده داشته باشند.
۱۷. کرم قهوه
کرم‌های قهوه سنتی یکی از اصلی‌ترین منابع چربی ترانس هستند. این خوراکی اصولا تحت پوشش نامی کمتر شناخته‌شده پنهان شده است: روغن هیدروژنه. توصیه ما به شما این است که به جای استفاده از این مواد خوراکی از پیش بسته‌بندی‌شده، از شیر ساده استفاده کنید.
۱۸. کره گیاهی
کره‌های گیاهی که جایگزینی برای کره هستند اصولا با روغن‌های نیمه‌هیدروژنه درست شده‌اند. این روغن‌ها یکی از رایج‌ترین منابع چربی ترانس هستند و همان‌طور که گفته شد چربی ترانس هم از عوامل ابتلا به بیماری قلبی است. ایزابل اسمیت، متخصص تغذیه پیشنهاد می‌کند: «از این غذای پر کلسترول صرف نظر کنید و به مصرف روغن زیتون سالم یا مقادیری کره بدون علف روی بیاورید».
۱۹. پودر قهوه
هشدار: مصرف پودر قهوه همراه با شیره، شکر، خامه زده‌شده و انواع رویه‌های دیگر می‌تواند به اندازه مصرف یک میلک‌شیک کالری و چربی داشته باشد. نه تنها مصرف شکر زیاد در چنین وعده غذایی، میزان قند خون را افزایش می‌دهد بلکه کافئین موجود در آن هم می‌تواند فشار خون را بالا ببرد. اگر می‌خواهید از ابتلا به دیابت و بیماری قلبی دوری کنید، مصرف این دو ماده مورد ایده‌آلی محسوب نمی‌شود. بهتر است برای سالم ماندن، قهوه ساده را همراه با شیر و دارچین مصرف کنید. این موارد می‌توانند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهند و درنتیجه میزان قند خون هم کاهش یابد.
۲۰. بیکن و سوسیس
بیکن و سوسیسی که برای صبحانه مصرف میکنید و کالباسی که در وعده ناهار خود مصرف میکنید، می‌توانند سلامت شما را به خطر بیندازند. چگونه؟ بسیاری از این گوشت‌ها نیترات دارند. نیترات نوعی نگهدارنده است که باعث ایجاد تداخل در توانایی ذاتی تولید قند بدن می‌شود و این موضوع خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. اگر هنوز قانع نشده‌اید، به این مورد هم فکر کنید. بیشتر گوشت‌های فرآوری‌شده سرشار از سدیم هم هستند. سدیم یکی از عوامل اصلی ایجاد فشار خون است و می‌تواند موجب باد کردن و ابتلا به بیماری قلبی شود.
۲۱. برنج سفید
غلات سبوس‌دار می‌توانند خطر مردن با بیماری قلبی را کاهش دهند اما غلات تصفیه‌شده تهی از مواد غذایی، تاثیر عکس دارند. پس برای پیشگیری از مشکلات قلبی احتمالی، غلات سبوس‌دار مصرف کنید.
۲۲. غذای منجمد
غذاهای منجمد می‌توانند گزینه‌های خوبی برای مواقعی که وقت غذا درست کردن ندارید، باشند اما این غذاها هم سرشار از سدیم هستند (بله، حتی مواردی که به نظر سالم بیایند). این میزان کمی کمتر از نصف مقدار مجاز مصرف در یک شبانه‌روز است. پس به دنبال غذاهایی باشید که میزان سدیم یک وعده غذایی آن‌ها کمتر از ۵۰۰ میلی‌گرم باشد.
۲۳. پنیر کوتاژ
اگرچه این محصول صبحانه شور نیست اما مصرف یک فنجان از آن می‌تواند حدود ۷۰۰ میلی‌گرم مواد معدنی وارد بدن کند (بیش از یک سوم نیاز بدن شما در طول روز). به‌هرحال اگر قصد دارید در وعده صبحانه خود این محصول را مصرف کنید، به دنبال انواع کم‌نمک آن بگردید. پیشنهاد بهتری هم برای شما داریم: می‌توانید به جای آن ماست یونانی مصرف کنید. به این ترتیب نمک کمتر و پروتئین بیشتری مصرف خواهید کرد و این یک بازی برد-برد است.
۲۴. کچاپ
وقتی بحث فشار خون و سلامت قلب می‌شود، چاشنی‌ها هم مهم هستند. وقتی سیب‌زمینی سرخ‌کرده خود را در سس کچاپ مصرف میکنید باید بدانید که این چاشنی غنی از سدیم است. دور چاشنی‌جات را خط بکشید تا قلبتان همیشه خوب بتپد.
۲۵. آب سبزیجات
ترجیح می‌دهید به جای جویدن سبزیجات، آن‌ها را بنوشید؟ پس از فروشگاه محله خود آب سبزیجات تازه بخرید یا خودتان آن را در آشپزخانه درست کنید. بطری‌های آب سبزیجات کارخانه‌ای سرشار از نمک هستند. مثلا حدود ۲۲۰ گرم از آب سبزیجات حاوی حدود ۶۴۰ میلی‌گرم سدیم است. اگر حتما باید بطری آب سبزیجات بخرید، مدل کم‌نمک آن را تهیه کنید. با انجام این کار ۵۰۰ میلی‌گرم کمتر سدیم مصرف میکنید و این موضوع در میزان فشار خونتان تفاوت زیادی ایجاد می‌کند.
۲۶. سوپ رستورانی
یک کاسه سوپ ترش و گرم حدود ۳۸۰۰ میلی‌گرم سدیم دارد. این ماده معدنی می‌تواند باعث انسداد شریان‌های بدن شود. البته سوپ‌های موجود در همه رستوران‌ها تا این حد شور نیستند اما حتی میزان سدیم موجود در یک کاسه از سوپ‌های رستوران‌های زنجیره‌ای مانند هم کمتر از نصف نیاز روزانه هر فرد نیست. اگر در پی لذت بردن از غذای خوشمزه و گرم هستید، پیشنهاد ما این است که با دستورالعمل سوپ‌های چربی‌سوز، خودتان در خانه سوپ درست کنید.
اگر به نکاتی که در این مطلب در ارتباط با رژیم غذایی برای بیماران قلبی گفته شد توجه کنید و یک رژیم غذایی سالم را دریافت کنید مطمئن باشید سلامتی قلب و دستگاه گردش خون خود را حفظ کرده اید.
وقتی صحبت از سلامت قلب می‌شود، خوب است تا جایی که می‌توانید از شکر و سدیم اضافه دوری کنید. مطمئن باشید قلبتان از شما تشکر خواهد کرد.
