زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به گزارش مرصاد نیوز ، از اوایل دهه هشتاد شمسی، موضوع تولید، واردات و مصرف محصولات تغییر یافته ژنتیکی (تراریخته) در جمهوری اسلامی ایران همواره مورد مناقشه موافقان و منتقدان این محصولات قرار داشته و نظرات مختلفی در تایید و یا رد این محصولات مطرح شده است.

بایستی با احتیاط و لحاظ کردن سلامت انسان و محیط زیست از طریق ارزیابی ریسک، تولید و مصرف محصولات تراریخته را بررسی و عملیاتی کنیم.

بر اساس قانون ایمنی زیستی کشور کلیه محصولات و ترکیبات تراریخته باید حتماً برچسب "تراریخته" داشته باشند

دکتر شهریار مستوفی اظهار داشت: محصولات تراریخته یا تراژنی به محصولاتی گفته می‌شود که در آن تغییرات ژنتیکی انجام شده باشد یعنی به منظور تغییر در ساختار ژنتیکی یک ماده، طی فرایندی یک ژن به ماده دیگری تزریق می‌شود.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: اکنون به دلیل نیاز کشور چهار نوع دانه روغنی ذرت، سویا، پنبه دانه و کلزا که عمدتاً تراریخته هستند پس از بررسی وارد کشور می‌شوند.

وی در ادامه گفت: کل مواد غذایی که از دانه‌های روغنی مذکور بدست می‌آید مثل کیک و کلوچه و.. تراریخته هستند و باید برچسب گذاری شوند و روی آن‌ها درج شود که از روغن ذرت تراریخته بدست آمده است.

دکتر مستوفی با اشاره به حقوق مصرف کنندگان موادغذایی افزود: بر اساس قانون ایمنی زیستی کشور کلیه محصولات و ترکیبات تراریخته باید حتماً برچسب "تراریخته" داشته باشند و به مردم اطلاع رسانی شود چرا حق آنهاست که از ترکیبات موادغذایی آگاه باشند.

وی بیان کرد: جهادکشاورزی تاکنون هیچ مجوزی برای کشت محصولات تراریخته صادر نکرده است.

دکتر مستوفی خاطر نشان کرد: گروه‌های موادغذایی که حد تراریختگی آن‌ها ۲ هست هم مشمول آزمون هستند و هم برچسب گذاری. یک سری مواد غذایی که حد تراریختگی آن‌ها پایین است و خود تولیدکنندگان برچسب می‌زنند نیازی به آزمون ندارند.

وی با اشاره به اینکه بحث‌های زیادی در محافل علمی دنیا وجود دارد، افزود: از نظر مراجع ذی ربط از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کدکس (CODEX) این محصولات مورد تایید قرار گرفته است.

مدارک و مستنداتی دال بر اینکه محصولات تراریخته سرطانزا باشند توسط مراجع معتبر جهانی گزارش نشده است

این شخص مسئول با اشاره به اینکه سازمان بهداشت جهانی و کدکس جزو منابع در بحث سلامت هستند، گفت: هیچ گونه مدارک و مستنداتی دال بر اینکه محصولات تراریخته سرطانزا باشند یا اینکه مخاطره آمیز باشند توسط این مراجع معتبر جهانی گزارش نشده است.

دکتر مستوفی با بیان اینکه محصولات تراریخته موافقان و مخالفانی دارد، خاطرنشان کرد: مخالفان این محصولات معتقدند که در دراز مدت آسیب‌هایی در پی دارد، در حالیکه هنوز هیچ دلیل علمی برای ضرر این‌ها اثبات نشده است.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: حدود ۹۵ درصد از روغن‌های مصرفی در استان ما تراریخته و دارای برچسب هستند.

درج عبارت "غیرتراریخته" بر روی محصولات غیرقانونی و گمراه کننده است

دکتر مستوفی گفت: طبق شورای عالی ایمنی زیستی کشور درج عبارت "غیرتراریخته" بر روی محصولات غیرقانونی و گمراه کننده است، یعنی می‌خواهند بازاریابی کنند و بازار مصرف خودشان را بالا ببرند.

وی گفت: با توجه به مزایای این محصولات در برابر آفات، کم آبی، کاهش سموم و همچنین تغییرات آب و هوایی، خشکسالی و افزایش جمعیت در آینده دنیا به ناچار به سمت محصولات تراریخته خواهد رفت.

محصولات تراریخته باید همه پروتکل‌های ایمنی زیستی را طی کند

دانیال کهریزی اظهار داشت: تولید محصولات تراریخته یا تراژنی جزئی از زیست فناوری است که در دنیا آن را با نام‌های موجودات تغییر یافته ژنتیکی (GMOs)، محصولات تغییر یافته ژنتیکی (GMCs) یا غذا‌های تغییر یافته ژنتیکی (GMF) هم می‌شناسند.

نائب رئیس انجمن علمی بذر کشور گفت: همانطور که ما بحث سلول‌های بنیادی و پروتئین‌های نوترکیب را در حوزه زیست فناوری داریم، مهندسی ژنتیک و تولید تراریخته‌ها را هم در این حوزه مطرح است.

وی با اشاره به اینکه بایستی در کنار هر فناوری ارزیابی ریسک - Risk assessment- صورت بگیرد، گفت: بر همین اساس محصولات تراریخته نیز باید همه پروتکل‌های ایمنی زیستی را طی کرده باشند و تست شوند تا به مرحله مصرف برسند.

محصولات وارداتی مثل دانه روغنی که مصرف می‌کنیم صددرصد تراریخته هستند

استاد مهندسی ژنتیک دانشگاه رازی افزود: بعضی از محصولات وارداتی مثل دانه روغنی که مصرف می‌کنیم صددرصد تراریخته هستند، در حالیکه در کشورمان به دلایلی اجازه توسعه کشت این محصولات داده نمی‌شود.

در حال حاضر هیچ محصول تراریخته‌ای در داخل کشور تولید نمی‌شود

دکتر کهریزی با اشاره به مزایای محصولات تراریخته گفت: این فناوری هم مثل سلول‌های بنیادی و پروتئین‌های نوترکیب و.. بایستی جزو افتخارات نظام بحساب بیاید.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر هیچ محصول تراریخته‌ای در داخل کشور تولید نمی‌شود و کشت‌های مذکور فقط در حد طرح‌های تحقیقاتی در فضا‌های کنترل شده است.

محصولات تراریخته در جهت افزایش تولیدات گیاهی و ایمنی غذایی بایستی مورد توجه قرار گیرند

دکتر کهریزی به بیان اهمیت محصولات تراریخته پرداخت و گفت: این محصولات در جهت افزایش تولیدات گیاهی و ایمنی غذایی بایستی مورد توجه قرار گیرند و توسط سازمان‌های متولی از جمله سازمان غذا و دارو، استاندارد، حفاظت محیط زیست و... مراحل ارزیابی ریسک آن طی شود.

عضو هیئت مدیره انجمن ایمنی زیستی کشور به تفاوت تولیدات هیبرید و تراریخته اشاره کرد و گفت: در تولید هیبرید دو گیاه را با هم تلاقی می‌دهند که یک محصول نسبتاً جدید دورگه با شکل ظاهری متفاوت بدست می‌آید، اما در محصول تراریخته، ژن‌های مثبت انتقال داده می‌شود و هیچ تفاوت ظاهری در آن محصول دیده نمی‌شود. مثلا ژن مقاومت به بیماری را از نخود به ذرت انتقال می‌دهند تا گیاه ذرت جدید در برابر آن آفت مقاوم باشد.

یک عده مافیای وارد کننده سموم و آفت کش‌ها علیه محصولات تراریخته شایعه پراکنی می‌کنند

وی به تبلیغات و اخبار منفی در خصوص محصولات تراریخته اشاره کرد و گفت: متاسفانه یک عده مافیای وارد کننده سموم و آفت کش‌ها علیه محصولات تراریخته شایعه پراکنی می‌کنند چرا که وقتی ما از بذر تراریخته مقاوم به آفت استفاده کنیم دیگر نیازی به استفاده از سموم شیمیایی نداریم، بنابراین چنین افراد سودجویی به فکر حفظ محیط زیست و منابع طبیعی نیستند، بلکه منافع خودشان را در نظر می‌گیرند.

پروفسور دانیال کهریزی عنوان کرد: افراط و تفریط در معرفی محصولات تراریخته باعث شده که مردم ما از این فناوری محروم شوند. عده‌ای چنان مردم را از محصولات تراریخته نگران می‌کنند که گویا تمامی مشکلات سلامتی امروز بشر به علت مصرف محصولات تراریخته می‌باشد و هیچ اشاره‌ای به آلودگی‌های هوا، خاک، آب، مصرف سموم، پارازیت، امواج، ناراحتی‌های روانی و... نمی‌کنند، از طرفی عده‌ای هم محصولات تراریخته را چنان معرفی می‌کنند که گویا با کشت این گیاهان تمامی مشکلات بخش کشاورزی و امنیت غذایی مرتفع می‌شود. این در حالی است که این دو گروه هر دو خطا می‌کنند و لازم است که با احتیاط و لحاظ کردن سلامت انسان و محیط زیست از طریق ارزیابی ریسک، تولید و مصرف محصولات تراریخته را بررسی و عملیاتی کنیم.

دکتر کهریزی در پایان گفت: محصول تراریخته‌ای که تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی و سازمان غذا و دارو بررسی و تایید شود و دارای برچسب (GMO) باشد یک محصول بی خطر محسوب می‌شود.

علیرغم فواید بسیار و به تبع آن علاقه‌مندان زیاد در بین محققین و کشاورزان، استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی دارد.

چندی پیش علی خضریان یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس چنین مطرح کرده بود: به رغم اهمیت و چالش برانگیز بودن محصولات تراریخته، خروجی جلسات و مصوبه‌های شورای ملی ایمنی زیستی از شفافیت لازم برخوردار نیست.

به گفته وی با توجه به مخاطرات محصولات تغییر یافته ژنتیکی (تراریخته)، حضور برخی از سازمان‌ها در شورای ملی ایمنی زیستی مانند سازمان ملی استاندارد و سازمان پدافند غیر عامل بسیار ضروری است، این مهم باید در اصلاح قانون ایمنی زیستی مورد توجه قرار گیرد.

با گذشت بیش از دو دهه از کشت انبوه و تجاری سازی محصولات تغییر یافته ژنتیکی یا تراریخته، رویکرد‌های مختلفی در دنیا، نسبت به این محصولات وجود دارد. بیش از ۹۰ درصد این محصولات در ۵ کشور امریکا، کانادا، برزیل، آرژانتین و هندوستان تولید می‌شود و حدود ۲۰ کشور دیگر سهم بسیار کوچکی در تولید این محصولات ایفا می‌کنند؛ بنابراین لازم است که با احتیاط و لحاظ کردن سلامت انسان و محیط زیست از طریق ارزیابی ریسک، تولید و مصرف محصولات تراریخته را بررسی و عملیاتی کنیم.