دکتر نازلی نمازی - متخصص تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : برنج یکی از مواد غذایی از گروه نان و غلات است و غذای اصلی بسیاری از مردم جهان را تشکیل میدهد. در اطراف دانههای برنج چندین لایه وجود دارد. پس از جدا کردن یک لایه (پوسته) از لایههای موجود، دانهای با پوششی از سبوس که رنگ قهوهای به آن داده است، حاصل میشود که به برنج قهوهای معروف است.
پوسته حاوی مقداری ویتامین و املاح و مقدار کمی فیبر است، لذا برنج قهوهای هنوز مقادیر قابل توجهی از این دسته از مواد مغذی را دارا میباشد، اما با جدا کردن لایههای بعدی، برنج سفید رایج حاصل میشود که بخش قابل توجهی از فیبر، ویتامین و املاح خود را از دست داده است. یکی از علل جداسازی لایههای خارجی برنج و تولید بیشتر برنج سفید، ماندگاری بیشتر آن در مقایسه با برنج قهوهای است.
بیشتر بخوانید:
برنج قهوه ای بهتر است یا برنج سفید؟
تفاوت بین برنج سفید و قهوهای
ویتامینهای گروه B بخصوص ویتامین B1، منگنز، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی و اسیدهای چرب غیر اشباع از جمله مواد مغذی هستند که در برنج قهوهای بیشتر از برنج سفید وجود دارند. از ترکیبات بیواکتیو موجود در برنج قهوهای میتوان به اریزانول (Oryzanol)، فلاوونوئیدها، آلفا توکوفرول و گاما توکوفرول اشاره کرد. با این اوصاف برنج قهوهای در مقایسه با برنج سفید برای حفظ سلامتی میتواند گزینه بهتری باشد.
از نظر کالری، تفاوت قابل توجهی بین برنج سفید و قهوهای وجود ندارد و هر دو نوع برنج منبع غنی از کربوهیدرات هستند، لذا در مصرف برنج قهوهای هم نباید زیادهروی کرد، بهخصوص بیماران مبتلا به دیابت و افرادی که به دنبال کاهش وزن و رسیدن به وزن مطلوب هستند.
هر چند که افزایش قند خون به دنبال مصرف مقدار مشخصی از برنج سفید بیشتر از برنج قهوهای است، اما مصرف برنج قهوهای بهجای برنج سفید بهخصوص در افراد مبتلا به دیابت که عادت به مصرف برنج قهوهای ندارند و بدون دقت در میزان مصرف آن، در کنترل قند خون اثرات چشمگیری ندارد. توصیه به اختصاص بخش عمده غلات روزانه به غلات کامل (سبوسدار) در کنار در نظر گرفتن تعادل در مصرف، میتواند با حفظ کیفیت زندگی فرد، کارآیی بیشتری در کنترل قند، چربی خون و وزن داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
فواید و روش های پخت برنج قهوه ای
فواید برنج قهوهای
یکی از مشکلات گوارشی، یبوست است که با توجه به تغییر در سبک زندگی (کاهش فعالیت فیزیکی، افزایش مصرف فستفودها و کاهش دریافت میوه و سبزی و ...) بسیاری از افراد از آن شکایت دارند.
مصرف برنج قهوهای بهجای برنج سفید به دلیل وجود فیبر میتواند اثرات مثبتی در کاهش یبوست داشته باشد. بهعلاوه فیبر میتواند با اثر بر باکتریهای روده (افزایش باکتریهای مفید و کاهش باکتریهای مضر) فواید زیادی را بر جنبههای مختلف سلامتی از جمله پیشگیری از بیماریهای قلبی - عروقی، دیابت، بهبود وضعیت گوارشی، کاهش کلسترول و قند خون داشته باشد.
همچنین ترکیبات موجود در برنج قهوهای از جمله اریزانول و ویتامین E دارای اثرات ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی هستند که در پیشگیری از بسیاری از بیماریهای مزمن میتوانند مؤثر باشند.
از دیگر فواید برنج قهوهای میتوان به اثرات افزایش حس سیری آن اشاره کرد. فیبر موجود در برنج قهوهای میتواند به افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، کمک کند.
افرادی که از رژیمهای غذایی کاهش وزن بهخصوص رژیمهای غذایی خودسرانه پیروی میکنند، اغلب یبوست و ریزش مو را تجربه میکنند، که از این جوانب هم برنج قهوهای میتواند کمککننده باشد.