نمک، یکی از مهم ترین ادویه ها می باشد که در طبخ تمام غذاها و برای مزه دار کردن آن مورد استفاده قرار می گیرد.
البته انواع مختلفی از نمک معمولی، نمک دریایی، نمک سلتی و نمک کوشر وجود دارد.
مزه و بافت هر یک از این نمک ها با یکدیگر متفاوت بوده که باعث کاربرد و مصرف جداگانه و متفاوتی شده است.
دلیل این امر نیز به خاطر میزان سدیم و مواد معدنی هر یک از این انواع نمک می باشد.
در این مطلب قصد داریم که به بیان تفاوت نمک دریا و نمک عادی بپردازیم .
نمک عادی
نمک خوراکی حاصل ترکیب دو عنصر سدیم و کلر می‌باشد. اثرات نمک بر فشار خود به علت وجود عنصر سدیم (ماده موثر بر نمک) در این ترکیب است.
در افرادی که سطح سدیم خون بالا و سطح پتاسیم خون پایین است خطر افزایش فشار خون که خود مسبب بیماری‌های قلبی و سکته است، افزایش می یابد.
سدیم به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می شود. به طور مثال در شیر و خامه تقریباً معادل ۵۰ میلی‌گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده و در تخم مرغ تقریباً معادل ۸۰ میلی‌گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
شگفتی‌های ید در بدن
سدیم در غذاهای فرآوری شده به میزان بیشتری وجود دارد:
- در نان (تقریباً معادل ۲۵۰ میلی‌گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده)
- در گوشت های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس (تقریباً معادل ۱۵۰۰ میلی گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده)
- در اسنک هایی مانند چیپس، فرآورده‌های غلات حجیم شده و ذرت بوداده (تقریباً معادل ۱۵۰۰ میلی گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده)
- در چاشنی ها و سس ها مانند سس سویا (تقریباً معادل ۷ میلی‌گرم سدیم در هر ۱۰۰ گرم ماده) است.
افزایش دریافت پتاسیم در حد توصیه شده، فشار خون را کاهش می‌دهد. کاهش مصرف سدیم نیز فشارخون را کاهش داده و از مرگ ناشی از بیماری های قلب و عروق جلوگیری می کند.
در حال حاضر در کشور ما نوعی از نمک های خوراکی تولید می شود که از پتاسیم به جای سدیم در ترکیب آن استفاده شده است
این نوع نمک (نمک پتاسیم) فقط در داروخانه های کشور جهت مصرف برخی گروه‌های خاص از جمله افراد مبتلا به فشار خون بالا قابل عرضه می باشد.
این نوع نمک با تجویز پزشک مورد استفاده قرار می گیرد.
نمک یددار تصفیه شده چیست ؟
نمک تصفیه نمکی است که در آن ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است.
نمک خوراکی باید از نوع ید دار و تصفیه شده باشد. نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می کنند.
نگهداری و ذخیره نمودن نمک یددار به مدت طولانی (بیش از ۶ماه) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود.
برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.
نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
بیشتر بخوانید:
بهترین جایگزین های شکر
نمک دریا
نمک دریا به نمک حاصل از تبخیر آب دریا گفته می‌شود. که بیشتر آن را به عنوان چاشنی در غذاها، پخت و پز، درمان دردها و بیماریها، لوازم آرایشی و برای حفظ مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مانند نمک استخراج شده، تولید نمک دریایی به دوران ماقبل تاریخ بر می‌گردد. هیچ شواهد علمی وجود ندارد که مصرف نمک دریایی به جای نمکهای کلراید سدیم بیشتر باعث سلامت شما شود.
البته با وجود انواع مواد معدنی و ناخالصی های نمک دریا، طعم و مزه این نوع نمک در برندهای مختلف تفاوت زیادی دارد.
کدبانوها و آشپزهای حرفه ای که در شغل خود زبانزد عام و خاص هستند، بر اساس مزه، بافت و رنگ در استفاده از انواع نمک ها ایجاد تفاوت نمک در غذا ها بهره می برند.
همان طور که گفتیم نمک دریا نسبت به نمک عادی، دانه های درشت تری دارد؛ به همین دلیل این امر در نحوه مزه دار کردن انواع غذاها نیز بسیار متفاوت و خاص می باشد.
معمولا برای تهیه انواع سالادها چون سالاد کلم بروکلی، سالاد مرغ و همچنین سس تارتار می توانید از این طعم دهنده استفاده کنید.
تفاوت نمک دریا با نمک عادی
از نظر تفاوت این نمک ها در تاثیر آن برای سلامتی بدن، هنوز هیچ تحقیق و نتایج علمی بیان نشده است.
در واقع تفاوت شاخصی بین این انواع وجود ندارد و هر یک از این انواع نمک به دلیل دارا بودن کلرید سدیم و مواد معدنی نتایج مشابهی را ایجاد خواهند کرد.
مزیت نمک تصفیه شده نیز به دلیل عدم وجود افزودنی ها و به خصوص ماده Anti Caking باعث سلامتی بیشتر و جلوگیری از خطرات احتمالی خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
آنچه درباره نمک دریایی نمی دانید؟
نمک معمولی و نمک دریا چه فرقی با هم دارند ؟
مدتی است که از گوشه و کنار نام نمک دریایی را می‌شنویم و این که خاصیت درمانی دارد و حتی می‌توان از آن در بهبود فشارخون استفاده کرد.
با شنیدن این مطالب بسیاری از هم‌وطنان تمایل پیدا کرده‌اند که از نمک دریایی بیش از پیش در تهیه غذاهایشان استفاده کنند با این امید که نه تنها به ارتقای سلامتشان کمک می‌کند بلکه درمان‌کننده بسیاری از بیماری‌هایشان به خصوص فشارخون خواهد بود.
به عنوان نمونه در برخی نان‌ها و شیرینی‌ها اضافه کردن این نوع نمک، سبب قوام بهتر و حتی تردی بیشتر می‌شود و کیفیت را بالا می‌برد اما از لحاظ تغذیه‌ای تفاوتی با نمک سر میز ندارد.
پس باید همان نکاتی که در مورد نمک معمولی رعایت می‌کنیم، در مورد نمک دریایی نیز در نظر بگیریم یعنی روزانه بیش از 3 تا 4 گرم استفاده نشود زیرا زیاده‌روی در مصرف این نمک نیز بیماری‌های قلبی و سکته را به همراه خواهد داشت و طول عمر فرد را پایین خواهد آورد.
نمک دریا نمکی تصفیه نشده است و علاوه بر داشتن فلزات سنگین، دارای ماده خطرناکی همچون آرسنیک است. آرسنیک شبه فلز سمی، معروفی است که مصرف آن سرطان‌زا است
جالب است بدانید مطالعات نشان داده‌اند که داشتن رژیم‌های غذایی که نمک فراوانی در آن‌ها وجود دارد احتمال پوکی استخوان را به مراتب افزایش می‌دهد.
بنابراین مصرف این نوع نمک آن هم در حجم نامتعارف به فشارخونی‌ها و زنان باردار توصیه نمی‌شود.
تفاوت مزه در انواع نمک
طرفداران غذا و سرآشپزها نمک خوراکی خود را براساس مزه، بافت، رنگ و سهولت در استفاده انتخاب می‌کنند. ناخالصی‌ها مثل وجود مواد معدنی، می‌تواند روی رنگ و مزه نمک تاثیر بگذارد.
اندازه دانه‌ها هم می‌تواند روی چگونگی مزه کردن نمک در دهان تاثیر بگذارد. نمکهای دانه درشت، مزه قوی‌تر و طولانی‌تری روی زبان دارند.
البته این درصورتی است که نمک دانه درشت را روی بشقاب غذای آماده شده بریزید نه هنگام آشپزی.
بیشتر بخوانید:
کدام نمک برای سلامتی بهتر است؟
کدام نوع نمک سالم‌تر است ؟
هنوز هیچ تحقیقی تفاوت تاثیر نمکهای مختلف روی سلامتی را با هم مقایسه نکرده است. اما اگر هم چنین تحقیقاتی انجام شود، تفاوت شاخصی پیدا نخواهد کرد.
اکثر نمک‌ها شبیه یکدیگرند و از کلرید سدیم و مقدار جزئی مواد معدنی تشکیل می‌شوند.
تنها مزیت انتخاب نمک‌هایی که کمتر فرآوری شده‌اند، اجتناب از افزودنی‌ها و مواد Anti Caking یا ضد چسبندگی است که در نمک تصفیه شده معمولی وجود دارد.
