زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

نرگس کرباسچیان؛ کارشناس تغذیه، زیر نظر: دکتر لادن گیاهی؛ متخصص تغذیه

مسمومیت به دنبال ورود مواد سمی از طریق مصرف غذای آلوده به میكروارگانیسم‌ها یا مواد سمی، نیش حشرات و جانداران ایجاد می‌شود. شناسایی و کنترل راه‌های ورود سموم در پیشگیری از بروز این بیماری به ویژه در مورد گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه مانند سالمندان، زنان باردار، كودكان و افراد دچار نقص سیستم ایمنی (مثل افرادی كه دچار ایدز هستند) بسیار مهم است.

عدم رعایت ایمنی غذایی در تمام مراحل تهیه غذا از شایع‌ترین عوامل ایجاد كننده مسمومیت غذایی است که می‌تواند از طریق عوامل فیزیكی (مثل عدم رعایت بهداشت در مرحله آماده‌سازی غذا) یا شیمیایی (مثل اضافه كردن افزودنی‌های غیر مجاز) ایجاد شود. 

غذاهای مانده، حرارت ندادن كافی غذاها، مصرف تخم مرغ نیم پز، بستنی غیر پاستوریزه، سالاد الویه و شیرینی‌های تر و خامه‌ای از جمله مواردی هستند كه مسمومیت غذایی ایجاد ‌می‌كنند (مثل مسمومیت با استافیلوكوكوس). 

راه‌های درمان مسمومیت غذایی

استفراغ و اسهال در 24 ساعت اول به منظور دفع سموم بدن غیر قابل اجتناب است. بهترین درمان در روزهای اول جبران كمبود مایعات بدن از طریق محلول ORS و یا دوغ بدون گاز است، اما در صورتی كه كمبود آب بدن شدید باشد، سرم درمانی می‌تواند موثر باشد. 

از كجا بفهمیم كه مسموم شده‌ایم؟

اغلب علائم مسمومیت در عرض چند ساعت بعد از خوردن غذای نامناسب (مثل مسمومیت با استافیلوكوكوس طلایی كه بعد از خوردن مواد لبنی فاسد ایجاد می‌شود) آشكار می‌شود. هر چند در بعضی مواقع فرد ممكن است تا چند روز هیچ‌گونه احساس بیماری نداشته باشد (مثل مسمومیت با سالمونلا كه بعد از مصرف غذاهای پروتئینی فاسد ایجاد می‌شود).

شایع‌ترین علامت مسمومیت غذایی اسهال و استفراغ است، ولی در بعضی مواقع تشخیص مسمومیت غذایی دشوار می‌باشد (مثل مسمومیت با انواع داروها و مواد شیمیایی مثل انواع آنتی‌بیوتیك‌ها). 

در مسمومیت‌های خفیف احساس بیماری فرد چندان طول نمی‌كشد و خیلی زود دوباره بهبود حاصل می‌شود.

توصیه‌های کاربردی در موارد ابتلا به دل پیچه، اسهال و استفراغ بدون تب یا عفونت

آب و یك قاشق غذاخوری عسل و چند قطره آب لیمو ترش تازه را با هم مخلوط نمایید و بگذارید خنك شود و سپس جرعه جرعه بنوشید.

دو قاشق غذاخوری پودر سماق و یك قاشق چایخوری زیره سبز پودر شده با یك لیوان آب سرد مخلوط شود، آن را از صافی عبور دهید و در یخچال بگذارید تا خنك شود. بعد به مدت 1 روز هر 20 دقیقه یكبار 1 قاشق چایخوری از آن میل كنید.

دمكرده چای سبز یا چای سیاه كمرنگ به همراه نصف قاشق چایخوری دارچین و نصف قاشق چایخوری زنجبیل و مقداری عسل می‌تواند در رفع حالت تهوع و درد معده مؤثر باشد.

دمكرده برگ مرزه و برگ نعنا هم طبیعت گرم دارد و در ضد عفونی كردن معده مؤثر است.

استفاده از كته ماست هم می‌تواند در درمان و روند بهبودی مؤثر باشد.

مصرف غذاهای حاوی برنج و گندم، پوره سیب‌زمینی و فرنی در كاهش عوارض نامطلوب اسهال موثر است.

برای افراد بالای 6 سال می‌توان از هویج، ماست كم چرب و مقدار کمی گوشت مرغ بدون چربی استفاده کرد.

سایر توصیه‌های کاربردی

از جویدن آدامس‌های حاوی زایلیتول و سوربیتول بپرهیزید، زیرا نقش ملینی دارند و آب موجود در دستگاه گوارش را جذب خود می‌کنند.

از مصرف لبنیات به مدت 3 روز خودداری كنید.

غذاهای تند، میوه‌ها و مواد كافئین‌دار مانند نوشابه‌ها را مصرف نكنید.

تا زمانی كه اسهال وجود دارد، از مصرف غذاهای سفت و جامد پرهیز كنید.

بهتر است از میوه و آبمیوه تا بهبودی كامل استفاده نشود.

كته شوید با سیب زمینی

مواد لازم برای 2 نفر
برنج                                 1 پیمانه                      520 كیلوكالری
روغن                               1 قاشق سوپخوری        135 كیلوكالری
شوید تازه خرد شده           5 قاشق سوپخوری        20 كیلوكالری
سیب‌زمینی                      1 عدد متوسط               70 كیلوكالری
نمك                                1 قاشق چایخوری          0 كیلوكالری
زیره سیاه پودر شده           نصف قاشق سوپخوری    5 كیلوكالری

روش تهیه

برنج را با روغن و كمی نمك و مقداری آب بطوری كه یك بندانگشت روی برنج را بگیرد بر روی شعله قرار ‌دهید. وقتی آب به جوش آمد و كمی تبخیر شد، شوید و سیب‌زمینی خرد شده را به آن اضافه ‌كنید. سپس درِ قابلمه را بگذارید تا دم بكشد. بعد از پخت، پودر زیره را روی آن بپاشید. بهتر است این غذا را با ماست شیرین میل نمایید.

سعی كنید این غذا را به مرور میل كنید و آرام بجوید. شوید، زیره سیاه و سیب‌زمینی خاصیت قابض دارند و برای كسانی كه دچار اسهال شده‌اند مفید هستند.

پیشگیری از مسمومیت در سفر

فقط غذاهایی كه كاملاً پخته و داغ هستند مصرف نمایید و از غذاهای نیم پز اجتناب كنید. اگر گوشت در قطعات ضخیم به صورت كبابی یا سرخ شده پخته شود، ممكن است مركز آن حرارت كافی نبیند و این خود خطر ابتلا به مسمومیت را در پی دارد.
برای نگهداری غذا همیشه غذاهای پخته را از غذاهای خام جدا نگه‌دارید، در غیر این صورت آلودگی به راحتی از غذاهای خام به پخته منتقل می‌شود.
در هنگام سفر برای خوردن ‌آب همیشه از بطری‌های استاندارد آب معدنی استفاده نمایید. در غیر این صورت آب را همیشه قبل از مصرف بجوشانید.
طی سفر برای حمل مواد غذایی فاسد شدنی از یخدان مناسب استفاده نمایید.
اگر قوطی‌های كنسرو دچار برآمدگی یا فرو رفتگی هستند، از مصرف آنها بپرهیزید. برای پیشگیری از بوتولیسم باید كنسرو را به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید.
در هنگام سفر از مسواك كردن با آب غیر آشامیدنی بپرهیزید.