زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 فرگل صادقی؛ زیر نظر: دکتر مصطفی نوروزی و دکتر رزا زاوشی

سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از عوامل خطر ساز بیماری‌های قلبی عروقی شامل فشارخون بالا، اختلالات چربی‌خون، افزایش قند خون و چاقی شکمی است که خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی را تا 2 برابر و دیابت را تا 5 برابر افزایش می‌دهد. در بروز آن عواملی چون: وزن بالا، ژنتیک، اختلالات غددی، سنین بالاتر، مقاومت به انسولین و شیوه زندگی بویژه کم‌تحرکی و افزایش دریافت کالری نقش دارد. شیوع سندرم متابولیک همسو با افزایش میزان چاقی در جوامع روبه گسترش است و در آینده عامل خطر قوی‌تری نسبت به استعمال دخانیات در بروز بیماری‌های قلبی خواهد بود.

چای و برگ گیاه کاملیا سیننسیس از گذشته تاکنون بعنوان درمانگر در جوامع شرقی مورد استفاده بوده و یکی از معمول‌ترین نوشیدنی‌های مورد استفاده بویژه در کشور‌های آسیایی است. بیشترین اثرات چای سبز مربوط به ترکیبات پلی‌فنولی آن می‌باشد که دارای فواید متعددی از جمله اثر ضدسرطان و اثرات کاهندگی بر چربی و قندخون است. 

چای سیاه فراورده تخمیری برگ گیاه چای قبل از خشک شدن و بخار دهی و چای سبز خشک شده و بخار داده شده ‌‌این برگ‌ها بدون انجام فرایند تخمیر می‌باشد. در طی روند تخمیر (اکسیداسیون) آنتی‌اکسیدان‌های موجود در برگ سبز چای تغییر ماهیت داده و کاهش می‌یابند.

چای سبز و کاهش وزن

نتایج مطالعه‌ای نشان داد مصرف بیش از 10 سال چای سبز با کاهش توده چربی بدن و دورکمر نسبت به افرادی‌که مصرف نداشتند، همراه است. هر چند که مکانیزم آن معلوم نیست. در بعضی از مطالعات چای سبز همراه با برنامه غذایی و افزایش تحرک در کاهش وزن، دورکمر و توده چربی موثر بوده است.  در کل مصرف یک ماده غذایی خاص جهت کاهش وزن علمی نمی‌باشد، زیرا کاهش دریافت انرژی بهترین راه کاهش وزن می‌باشد. 

عوارض چای سبز

مسمومیت کبدی ناشی از مصرف مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌های (پلی فنول) چای سبز در تعدادی از مطالعات آزمایشگاهی نشان داده شده و لذا لزوم تعیین حداکثر مقدار مطلوب مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها ضروری است.

چای سبز و قند خون

 در مطالعه‌‌ای، مصرف بیشتر از 6 لیوان چای سبز در هفته با کاهش خطر دیابت همراه بود. در مطالعه دیگری در افراد سالم مصرف چای سبز جذب کربوهیدرات را بعد از یک وعده غذایی پر کربوهیدرات به میزان 25درصد کاهش داد. در مطالعات بر روی حیوانات مکانیزم‌هایی چون کاهش جذب کربوهیدرات از طریق مهار آنزیم‌های هضم کننده آنها در دستگاه گوارش، برداشت گلوکز توسط عضلات و کاهش برداشت توسط  بافت چربی، افزایش ترشح انسولین و حساسیت به انسولین بافتی موثر است. با ‌‌این‌حال در ارتباط با اثربخشی چای سبز بر کنترل قندخون دلایل قطعی وجود ندارد.

اثر چای سبز بر سلامت قلب و عروق

مطالعه‌‌ای نشان داد که بروز سکته مغزی در افرادی‌که بیشتر از 5 لیوان چای سبز در هفته می‌نوشند کمتر است و کلسترول خون با مصرف 9 لیوان در روز چای سبز 8  میلی‌گرم درصدکاهش بیشتری دارد. مطالعه دیگری نشان داد كه مصرف مکمل چای سبز طی 3 ماه در افراد چاق مبتلا به فشارخون منجر به کاهش تمامی اجزای سندرم متابولیک (فشارخون، قندخون ناشتا، کاهش تری‌گلیسیرید و افزایش HDL-C و سطح آنتی‌اکسیدان‌های سرم) شده، با ‌‌این‌حال بر وزن و نمایه توده بدن اثر قابل توجهی نداشت.
کبد چرب حالتی است که در آن تجمع چربی در کبد ‌‌ایجاد می شود، در مطالعات حیوانی اثرات ترکیبات مفید چای بدلیل کاهش ساخت آنزیم سازنده اسید‌های چرب در کاهش چربی کبدی دیده شده است.

نحوه تهیه چای سبز

ابتدا آب را گرم کنید تا دمای آن به حدود 80 درجه سانتی گراد برسد. سپس به ازای هر لیوان مخصوص چای سبز ، یک قاشق مرباخوری (5گرم) چای لازم است  که درون صافی لیوان گذاشته و آب را اضافه کنید تا 2-3 دقیقه خیسانده شود. اندکی که تلخ شد چای را از لیوان جهت نوشیدن خارج كنید. دمای 100 درجه یا جوش برای تهیه چای سیاه مناسب است. چای سبز همانند چای سیاه نیاز به دم کردن بر روی شعله ندارد.

نتیجه‌گیری

امروزه شواهدی از اثرات مفید مصرف آنتی‌اکسیدان‌های چای بویژه کاتچین‌ها در پیشگیری و درمان سندرم متابولیک، دیابت نوع دو، چاقی و بیماری‌های قلبی عروقی وجود دارد. باید توجه داشت كه هیچ ماده غذایی در پیشگیری از بیماری‌ها به تنهایی موثر نیست و همراه با یک الگوی غذایی سالم  و متعادل بر پایه هرم غذایی و الگوی تحرک متناسب، چای بویژه چای سبز می‌تواند در جهت ارتقای سلامتی موثر باشد.