مترجم: معصومه یوسفی
اگر شما از آن دسته از افراد هستید که نمیخواهید به جر و بحثی که دیروز با خواهر خود داشتهاید، فیلم ترسناکی که اخیراً دیدهاید و یا به منشأ بوی بدی که دیروز در مترو به مشامتان میرسید فکر کنید، پس شما به مقداری گابا نیازدارید.
یک تحقیق در مقیاس کوچک حاکی از این است، گابا یا گاما آمینو بوتریک اسید نقش کلیدی در سرکوب کردن افکار و خاطرات ناخوشایند دارد و این ماده در قسمتی از مغز یافت میشود.
گابا یک فرارسان عصبی یا پیام رسان شیمیایی است که در سیستم اعصاب مرکزی پستانداران یافت میشود.
بیرون راندن افکار
بیرون راندن افکار مزاحمی که به ذهن ما هجوم میآورند کار بسیار دشواری است ولی ذهن ما هر روز این کار را به درستی انجام میدهد.
این یافته جدید که نظریهای در رابطه با چگونگی انجام این کار ارئه میدهد تحت عنوان ده چیزی که شما در مورد مغز خود نمیدانید در سوم نوامبر در مجله ارتباطات طبیعت منتشر شد.
محققان میگویند این تحقیق همچنین اطلاعاتی را مبنی بر اینکه چه اتفاقاتی در مغز افرادی که به بیماریهای نظیر شیزوفری (جنون روانی) مبتلا هستند روی میدهد که قادر به سرکوب افکار مزاحم نیستند ارائه میدهند.
آنها در این تحقیق مغز بیست و چهار جوان سالم را در زمان سرکوب و یا یادآوری افکارشان مشاهده کردند.
آنها دریافتند شرکت کنندگانی که مقدار گابا بیشتری در هیپوکامپ مغزشان وجود داشت در مقایسه با افرادی که از گابا کمتری برخوردار بودند کنترل بیشتری روی افکاری که به ذهنشان هجوم میآورد دارند و هرچه میزان گابا کمتر میشد کنترل کردن افکار آشفته که بیوقفه به ذهنشان میرسید سختتر میشد.
اندازهگیری میزان گابا
اما اندازهگیری میزان گابا در مغز اصلاً کار سادهای نیست و محققان برای انجام این کار باید مهارتهای زیادی داشته باشند، آنها از تکنیک گران و تقریباً کمیابی به نام تصویر برداری رزونانس مغناطیسی و یا MRS استفاده کردند.
اگرچه این تکنیک گران است و استفاده از آن دشوار اما اصلیترین مزیت آن نسبت به روش معمولی اسکن مغز این است که به محققان اجازه میدهد نه تنها شکل بیرونی و تراکم مغز را بررسی کنند بلکه این امکان را به آنها میدهد تا محتوای شیمیایی مغز را نیز مورد مطالعه قرار دهند.
محققان با کمک ام آر اس افراد زیر نظرشان را به دو دسته با گابای پایین و گابای بالا تقسیم کردند. سپس با تکنیک اندازه گیری میزان گابا توانایی افراد در سرکوب افکار و خاطرات را مورد مطالعه قرار دادند.
محققان از یک بازی ساده استفاده کردند، آنها به شرکت کنندگان، کنترلی که روی آن دو دکمه داشت دادند و از آنها خواستند وقتی رنگهای مشخصی به آنها نشان داده میشود دکمه سمت چپ را بفشارند و با دیدن رنگهای دیگر دکمه سمت راست را فشار دهند.
شرکت کنندگان بارها و بارها این بازی را تکرار کردند تا توانستند بدون فکر کردن به اینکه کدام دکمه را بزنند دکمه صحیح را انتخاب کنند.
اما کمی بعد محققان قانون جدیدی را اضافه کردند و آن این بود که در صورت شنیدن صدا دکمه را فشار ندهند و این قانون بازی را خیلی سختتر میکرد.
حالا شرکت کنندگان باید عادت بلافاصله فشردن دکمه را کنترل میکردند و اگر بعد از دیدن رنگ، صدا نیز شنیده میشد باید از حرکت تند انگشتانشان برای فشردن دکمه خودداری میکردند.
توانایی افراد در کنترل افکار
عصب شناسان از این آزمایش برای اندازه گیری توانایی افراد در کنترل افکار و خاطراتشان استفاده میکنند.
از نظر آنان افرادی که در آزمایش بهتر عمل کردند و توانستند از ضربه زدن به دکمه خودداری کنند توانایی بیشتری در کنترل افکار و خاطرات ناخوشایند دارند.
مطالعات نشان داد افرادی که از گابای بیشتری برخوردار بودند به طور قابل ملاحظهای بهتر از افراد با گابای پایین عمل کردند.
حال این به چه معناست؟ این آزمایش وجود گابا در هیپوکامپ را مسقیما به توانایی سرکوب افکار ربط میدهد و این موضوع به عصب شناسان کمک میکند تا اطلاعات بیشتری در رابطه با چگونگی عملکرد مغز در یادآوری خاطرات به دست بیاورند.
همچنین محققان در بیانیهای اظهار داشتند: بر طبق این یافتهها ممکن است عامل بیماریهای روانی مانند شیزوفرنی عدم وجود مواد شیمیایی (گابا) برای سرکوب خاطرات باشد که با گابای پایین مرتبط است.
آنها میگویند در افرادی با چنین شرایط سلامت روان کمبود و یا نبود گابا ممکن است در یادآوری خاطرات ناخوشایند و لبریز شدن افکارشان نقش داشته باشد.
تحقیقات بیشتر و مطالعات جدیدی بر روی افراد سالم و جوان لازم است تا معلوم شود آیا میتوان یافتهها را به گروههای مختلفی از افراد تعمیم داد یا نه.
همچنین مطالعات بیشتری برای فهم و درک بهتر از عملکرد گابا در مغز باید انجام شود.