- كاتاراكت فرم انفانتیل (كودكان) كه در 2 سال اول تولد دیده میشود. در این نوع كاتاراكت نیز مثل گروه قبل، بیماران باید تحت نظر باشند و در صورتی كه در معاینه، كدورت لنز به قدری باشد كه باعث كاهش بینایی و نیز تنبلی چشم گردد، انجام عمل جراحی ضرورت پیدا میكند.
امروزه در این نوع كاتاراكت نیز لنز داخل چشمی كار گذاشته میشود.
3- كاتاراكتهای ضربهای (تروماتیك)
این نوع كاتاراكت در اثر ضربههای غیرنافذ به چشم، اجسام نفوذكننده داخل چشم، تماس طولانیمدت با اشعه X و مواد رادیواكتیو و نیز قرار گرفتن در معرض حرارت و گرما برای مدت طولانی (كاتاراكت شیشهگران) ایجاد میشود.
4- كاتاراكتهای ثانویه به بیماریهای چشمی
شامل كاتاراكتهای بعد از حملات متناوب اوتیت، گلوكوم و... .
5- كاتاراكتهای همراه با بیماریهای سیستمیك
شامل كاتاراكتهای بعد از دیابت، هیپوپاراتیروئیدیسم، درماتیت اتوپیك و گالاكتوزمی.
6- كاتاراكت توكسیك
مهمترین موارد آن به دنبال مصرف طولانی مدت كورتون (قطره یا خوراكی) مشاهده شده است.
7- كاتاراكت مجدد (After Cataract)
این پدیده به دنبال عمل جراحی كاتاراكت در حدود 25 درصد افراد اتفاق میافتد كه سلولهای اپیتلیالی باقیمانده در ناحیه استوایی لنز به تدریج پرولیفره (تكثیر) شده و سبب پیدایش كدورتهای نقطهای و گاها وسیع در سطح كپسول خلفی عدسی میشوند. شیوع آن در كاتاراكتهای جوانان و سنین متوسط بیشتر است.
امروزه لنزهای جدیدی ابداع شده كه قسمت مركزی اپتیك آن كاملا تیز (Sharp) و برآمده است. این برجستگی از پیشرفت سلولهای اپی تلیالی از محیط به مركز جلوگیری میكند و در پایان اینكه با پیدایش لیزریاگ (Yag laser) میتوان كاملا این كدورت و كپسول خلفی را برداشت.
اعمال جراحی كاتاراكت
اعمال جراحی كاتاراكت در دو دهه اخیر تغییرات اساسی و بنیادی پیدا كرده، به طوری كه در این مدت جراحی كاتاراكت سه روش را پشت سر گذاشته است. دلیل پیشرفت این اعمال مدیون پیدایش میكروسكوپهای جراحی، وسایل ظریف و دقیق، پیدایش نخهای جراحی بسیار ظریف و در نهایت لنزهای داخل چشمی بوده كه حقیقتا نوعی دگرگونی و انقلاب را در اعمال جراحی كاتاراكت پدید آورده است.
روشهای اعمال جراحی كاتاراكت از دو دهه اخیر به ترتیب شامل موارد زیر میباشند:
1- روش Intracapsular: از این روش كه حدود 20-15 سال پیش به كرات انجام میشد، امروزه فقط در موارد خاص مثل در رفتگی كامل عدسی كاربرد دارد. در این روش عدسی به طور كامل توسط دستگاه كرایو بیرون كشیده میشود. از آنجا كه برش جراحی، حدود 14-12 میلیمتر (160-140 درجه) بود، این روش عوارض بسیار زیادی (مانند پیدایش آستیگماتیسم بالا، بخیه زدن نسبتا وسیع و...) را به همراه داشت.
مهمترین و شاید مشكلترین مسئله در این بیماران تجویز عینكهای با قدرت بالا در جلوی چشم بیماران بود كه بیشتر این افراد از مواردی مانند محدودیت میدان بینایی شاكی بودند.
2- روش Extracapsular: در این روش كه حدود 15-10 سال پیش به چشم پزشكی عرضه شد، برش از روش قبلی كوچكتر بوده و ابتدا كپسول قدامی عدسی مثل دهانه قوطی كنسرو باز میشود و سپس هسته عدسی خارج و مواد داخل آن شستشو داده میشود. سپس لنز داخل چشمی در فضای اطاق خلفی كار گذاشته میشود.
اشكالات این روش: به علت ایجاد برش 100-90 درجه، آستیگماتیسم بالا ایجاد شده، همچنین در این روش از بخیه برای بستن زخم استفاده مینمودند.
3- روش Phacoemulsification: این روش كه جدیدترین متد جراحی كاتاراكت میباشد توسط دستگاه فاكو امولسیفیكاسیون انجام میگیرد. در این روش، ابتدا با ایجاد یك برش كوچك 5/3 تا 3 میلیمتری، وسایل عمل وارد چشم شده و بعد از برداشتن قسمت مركزی كپسول قدامی، هسته عدسی توسط امواج اولتراسوند(امواج ماوراء صوت) قطعه قطعه و سپس مكیده میشود و بعد از تمیز كردن كپسول خلفی، لنز داخل چشمی در محل اصلی خودش و داخل كپسول كار گذاشته میشود.
این برش كوچك نیاز به بخیه زدن نداشته و بیمار میتواند پس از یك عمل جراحی سرپایی و بعد از چند ساعت از بیمارستان مرخص شود و بعد از 2-1 روز به سر كار برگردد.
امروزه با آمدن دستگاههای جدیدتر و ظریفتر و نیز لنزهای داخل چشمی قابل Roll شدن (لوله شدن)، برشهای جراحی به كمتر از 5/1-1 میلیمتر رسیده است.
در پایان ذكر این نكته لازم میباشد كه امروزه عمل جراحی كاتاراكت جزء اعمال جراحی Refractive (عیوب انكساری) در نظر گرفته میشود؛ یعنی با عمل جراحی كاتاراكت، عیب انكساری قابل اصلاح بوده و آستیگماتیسم بیمار نیز با دادن برشهای محیطی در قرنیه برطرف میگردد.
برای خواندن بخش اول- از آب مروارید چه میدانید- اینجا كلیك كنید.