دكتر سارا كاشانچی؛ دندانپزشك
شكستگی دندان یكی از شایع‌ترین عواملی است كه اغلب افراد به دندانپزشك مراجعه می‌كنند و اصطلاحی است كه به شكاف‌ها و ترك‌های مینا، بدون از دست رفتن نسج دندانی اطلاق می‌شود. ابتدا به تعریف انواع آن می‌پردازیم:
شكستگی مینا، آسیبی است كه در آن مینا از بین می‌رود ولی عاج درگیر نمی‌شود.
شكستگی مینا – عاج، آسیبی است كه در آن عاج درگیر می‌شود، ولی پالپ ایمن می‌ماند.
این نوع آسیب‌ها در دندان‌های دائمی بسیار معمول هستند و در نتیجه زمین خوردن، تصادف ناشی از دوچرخه‌سواری، روروك‌سواری، اسكیت و سایر ورزش‌های تصادفی روی می‌دهند، رایج‌ترین دلیل شكستگی دندان در میان كودكان برخورد در حین بازی است كه اغلب به شكل سكندری خوردن یا برخورد با كودك دیگری اتفاق می‌افتد.
در نوجوانان و جوانان این آسیب‌ها با ورزش‌های تصادفی، دعوا و تصادفات خیابانی همراه می‌باشند. پسران دو برابر دختران در معرض این‌گونه صدمات هستند. اگر درمان در شكستگی دندان به تعویق بیفتد یا نامناسب باشد، به‌ویژه در مواردی كه عاج دندان درگیر شده است، آثار قابل توجهی بر پروگنوز حیات پالپ به جا می‌گذارد.
لازم است از پالپ در مقابل آزردگی‌های حرارتی و باكتری‌هایی كه ممكن است وارد توبول‌های عاجی شوند محافظت شود. همچنین ترمیم شكل تاج جایگاه دندان را در قوس كلی دندانی تثبیت می‌كند.
تشخیص
خطوط شكستگی به شكل ترك یا شكاف در مینا دیده می‌شوند و اغلب با تكنیك شفاف كردن (transillumination) تاج به‌ویژه با لایت‌كیور (light cure) برجسته مشخص می‌گردند. شكستگی ممكن است تنها نشانه آسیب پس از تروما باشد. شكستگی‌ها دندانپزشك را هوشیار می‌كند تا به معاینات مرتب بپردازد.
ارزیابی اولیه شكستگی‌های درگیركننده مینا و مینا – عاج با استفاده از معاینات رادیوگرافی و بالینی، مطابق آنچه در تروما استمپا آمده است، می‌باشد. رنگ تاج معمولا از سطح پالاتال به بهترین نحو ارزیابی می‌شود. به یاد داشته باید كه برخی از هموراژی‌ها با رنگ متفاوت داخل توبول‌های دندانی و برای اینكه پالپ حیات خود را حفظ كند رخ می‌دهند.
در این صورت در معاینات مجدد رنگ موردنظر نبایستی تغییر كند. تیره شدگی مداوم یا پایا، نشانه نكروز است. واكنش به دق (TTP) و فشار دیجیتالی در سالكوس باكال و همچنین وجود سینوس نشانه‌های مطمئنی برای مشكل اپیكال (apical pathosis) هستند.
لقی دندان می‌تواند نشانه‌دهنده پاتوزیس، تحلیل یا شكستگی ریشه باشد. تست vitality (حساسیت پالپ) قابل اطمینان نیست. EPT كه ارزش كمی داشته باشد در مقایسه با آزمون اتیل‌كلراید كه نتیجه مثبت یا منفی دارد در معاینات بعدی ارزش بیشتری پیدا می‌كند و تغییرات عددی را در گذر زمان نشان می‌دهد.
آزمایش‌های حرارتی در اوایل دوران پس از تروما مهم هستند؛ به این دلیل كه در این دوره زمانی برای ارزیابی تغییرات پالپ نظیر التهاب پالپ برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر مهم هستند. واكنش منفی به تست حساسیت پالپ در غیاب نشانه‌های دیگر دلیل كافی برای از بین رفتن پالپ نیست.
در آینده می‌توان با استفاده از آزمایش‌های داپلر، جریان خون را در تاج اندازه‌گیری كرد. این روش برای حصول اطمینان از حیات بر مبنای مقادیر خون موجود در پالپ و تصمیم‌گیری در مورد از بین بردن پالپ، مفید و قابل استناد است. با این همه، در حال حاضر چنین آزمایش‌هایی بسیار گران هستند و برای استفاده معمول در مطب‌ها موجود نمی‌باشند...
